در مراحل اولیه تحقیق در مدل­سازی­های SD که مدل­سازی کیفی نیز نامیده می­ شود منطق حاکم، منطق استقرایی بوده، یک رویکرد نسبی به واقعیت­ها وجود دارد، محقق و تحقیق دو جزء لاینفک از همدیگر می­باشند و روش­های کیفی غالب می­باشد. علاوه بر این، تحقیق ممکن است که با دیدگاه ارزشی محقق محدود شود. بنابراین در این مراحل از تحقیق پارادایم حاکم از لحاظ هستی­شناسی^[۲۰۵]، نسبی گرا^[۲۰۶]؛ از لحاظ معرفت­شناسی^[۲۰۷]، غیراثبات­گرا^[۲۰۸]؛ از لحاظ دیدگاه نسبت به انسان، تا حدودی اختیارگرا؛ از لحاظ متدولوژی، کیفی است. مینجرز این پارادایم را به عنوان پلورالیست انتقادی^[۲۰۹] یا پراگماتسیت^[۲۱۰] بیان می­ کند. اما در مراحل شبیه­سازی و اعتبار­سنجی منطق قیاسی حاکم بوده و از مدل­سازی کمی استفاده می­ شود و بنابراین پارادایم حاکم نیز بیشتر به اثبات­گرایی متمایل می­باشد (مینجرز^[۲۱۱]، ۲۰۰۴، ۸۷).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در مورد فلسفه حاکم بر مدل­سازی ریاضی پژوهش، همانطور­که در شکل ۳-۱ مشاهده می­ شود، مدل­سازی ریاضی بیشتر به تفکر سیستمی سخت متمایل است بنابراین پارادایم غالب در آن “پارادایم کارکردگرا^[۲۱۲]” می­باشد. این پارادایم بیانگر دیدگاهی است که کاملاً در جامعه شناسی نظم­دهی ریشه دارد و از رویکردی عینی­گرا به بحث در موضوع خود می ­پردازد. این پارادایم از لحاظ هستی­شناسی­، واقع­گرا^[۲۱۳]؛ از لحاظ معرفت­شناسی، اثبات­گرا^[۲۱۴]؛ از لحاظ دیدگاه نسبت به انسان­، جبر­گرا^[۲۱۵] و از لحاظ متدولوژی­، قانون­بنیاد^[۲۱۶]؛ می­باشد (سوشیل،۱۳۸۷،۵۴).
۳-۲-۲- نوع پژوهش بر اساس هدف
با توجه به فرایند پژوهش و همانطوری­که در طرح سوالات پژوهش توضیح داده شد، شبیه­سازی مدل پویایی­شناسی سیستم پایان کار پژوهش نیست و در مرحله بعد با بهره گرفتن از مدل­سازی ریاضی به اعتبارسنجی بیشتر مدل و تعیین هویت سیستمی آن در این پژوهش پرداخته می شود. بنابراین با توجه به اینکه در این پژوهش از یک رویکرد ترکیبی از روش های پویایی­شناسی سیستم و مدلسازی ریاضی سیستم­های پویا استفاده می­ شود، می­توان نتیجه گرفت این پژوهش از نوع تحقیق توسعه­ای است. از طرف دیگر با توجه به اینکه این پژوهش در یک شرکت خدماتی انجام می­ شود و هدف از آن، ارائه سیاست­های بهبود در آن شرکت می­باشد، می­توان نتیجه گرفت که این پژوهش از نوع تحقیق کاربردی است.
۳-۲-۳- نوع پژوهش بر اساس ماهیت داده ها
در مراحل درک سیستم و شناخت مسئله پژوهش که هدف، شناخت مسئله و معیارهای ارزیابی زنجیره می­باشد رویکرد پژوهش کیفی می­باشد و از ابزارهایی چون بررسی مستندات شرکت، نظرات خبرگان و پرسشنامه برای جمع­آوری داده ­های کیفی استفاده می­ شود. اما در مراحل بعدی پژوهش که عبارت است از طراحی مدل و تجزیه و تحلیل سناریوها، داده ­های مورد جمع­آوری بیشتر کمی (مقداری) بوده و بنابراین رویکرد پژوهش نیز کمی می­باشد. بنابراین می­توان گفت این تحقیق، نوعی تحقیق آمیخته^[۲۱۷] است.
۳-۲-۴- نوع پژوهش براساس روش و نحوه کنترل متغیرها
در این پژوهش احتمال وجود روابط علت و معلولی بین متغیرها از طریق مشاهده یک موقعیت مورد بررسی قرار می­گیرد و به دنبال جستجوی عوامل علی از گذشته تا­کنون می­باشد. همچنین استنتاج رابطه علی بین متغیرها بدون مداخله مستقیم در متغیرهای مستقل و وابسته صورت می­گیرد. بنابراین می­توان در مطالعه زنجیره تامین در شرکت مورد مطالعه در این پژوهش از تحقیق پس­رویدادی استفاده نمود. تحقیق پس­رویدادی، روش آشکار کردن تاثیر احتمالی حوادثی است که اتفاق افتاده­اند و قابل دستکاری توسط محقق نیستند.
در تحقیق پس رویدادی دو نوع طرح قابل تشخیص است (دلاور،۱۳۸۴):
۱) علی ۲) علی/مقایسه ای
باتوجه به نوع پژوهش در این رساله از طرح علی استفاده می­ شود. در طرح علی پیش­آمدهایی که شرایط یا موقعیت فعلی را به وجود آورده­اند، مورد مطالعه قرار می­گیرند. در این طرح دو دسته اطلاعات موجود است. یک دسته مربوط به گذشته و دسته دیگر متعلق به زمان حال است و پژوهشگر تلاش دارد که رابطه بین آنها را پیدا کند.
۳-۲-۵- ابزار تجزیه و تحلیل
جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از رویکردهای پویایی­­شناسی سیستم و جهت طراحی و شبیه­سازی مدل از نرم افزار ونسیم استفاده می­ شود. همچنین جهت تعیین هویت سیستم از مدل­سازی ریاضی و نرم­افزار متلب^[۲۱۸] استفاده می­ شود.
۳-۲-۶- ابزار گردآوری داده ها
در انجام این پژوهش از منابع مختلفی از جمله کتاب‌ها و مقالات لاتین، کتاب‌ها و مقالات فارسی، جستجو در شبکه اینترنت و آمارها و مستندات موجود در شرکت مخابرات استفاده می­ شود.
۳-۳- فرایند پژوهش
متدولوژی پویایی­شناسی سیستم با فلسفه علی خود و هدف کسب بینش عمیق درباره کارکرد سیستم، تاکید فراوانی بر نگاه به درون سیستم دارد. بنابراین همانطوریکه در مبانی نظری نیز اشاره شد تمرکز اصلی این متدولوژی بر درک سیستم است. شکل ۳-۲رویه کلی مدلسازی و حل مدل در این پژوهش را نشان می­دهد. بر اساس این شکل، در این پژوهش از یک رویکرد تلفیقی پویایی­شناسی سیستم بر مبنای مدل سوشیل و مدلسازی ریاضی سیستم­های پویا استفاده خواهد شد. تمرکز تمامی گام­های حل مساله (پویایی­شناسی سیستم و مدلسازی ریاضی سیستم­های پویا)، در جهت درک سیستم است. فرایند با این هدف شروع شده و با آن پایان می­پذیرد.

شکل ۳-۲- فرایند مدلسازی، اجرا و تحلیل مدل پژوهش
در ادامه به شرح گام­های مدلسازی، اجرا و تحلیل مدل پرداخته می­ شود.
۳-۳-۱- درک سیستم
درک سیستم بیانگر وضعیت فعلی سیستم است. درک بهتر از سیستم باعث می­ شود مسئله پژوهش بهتر شناسایی و تعریف شود. اما پس از شروع فرایند پژوهش تمامی گامهای پژوهش از شناسایی و تعریف مسئله تا تحلیل و بهبود سیاست در جهت درک بهتر از سیستم است. در واقع در هر زمانی با بهره گرفتن از درک وضعیت جاری سیستم مسئله پژوهش را می­توان بازتولید کرد و با بهره گرفتن از آن به درک بهتری از سیستم دست یافت. بنابراین در این بخش از پژوهش وضعیت جاری سیستم با بررسی مستندات شرکت و آمارهای منتشر شده درک می­ شود و با بهره گرفتن از آن به شناسایی مسئله پژوهش پرداخته می­ شود.
۳-۳-۱- شناسایی و تعریف مسئله
شناسایی مسئله مناسب، حیاتی­ترین مرحله در مطالعه هر سیستمی محسوب می شود. فرایند انتخاب متدولوژی مدلسازی و خود مدلسازی تا حد زیادی به شناسایی مسئله پژوهش بستگی دارد. جهت شناسایی و تعریف مسئله در این پژوهش از دو روش استفاده می­ شود:
۱- مقایسه عملکرد شرکت مورد پژوهش با عملکرد شرکتهای مشابه در منطقه
با این مقایسه متغیرهای مسئله­دار شناسایی می­شوند.
۲- روش بازبینی رسمی همیشگی^[۲۱۹]
پس از شناسایی متغیرهای مسئله­دار، در این مرحله برای تحلیل بیشتر به بررسی روند تغییرات متغیرها پرداخته می­ شود.
جهت جمع آوری داده ها در این مرحله از آمارها و مستندات شرکت مخابرات ایران و جستجو در شبکه اینترنت استفاده می­ شود.
۳-۳-۲- مفهوم سازی سیستم
در این مرحله با توجه به تعریف مسئله پژوهش، اهداف مدل، ساختار زنجیره تامین مورد مطالعه، مرزهای مدل و نمودارهای علت و معلولی شناسایی می­ شود.
- اهداف مدل
با توجه به مسئله پژوهش اهداف مسئله شناسایی می­ شود. اهداف در راستای درک سیستم و کشف سیاست­هایی است که به ارتقا سیستم کمک می­نماید.
- ساختار زنجیره تامین مورد مطالعه
با توجه به روند تدارک و تامین منابع، ایجاد زیرساختها و توزیع خدمات شرکت و در راستای حل مسئله پژوهش، ساختار زنجیره تامین خدمات مورد مطالعه رسم می­ شود.
- مرزهای مدل
با توجه به اهداف، ساختار و تصمیماتی که باید در سیستم اتخاذ شود مرزهای مدل تعیین می­ شود و با توجه به آن متغیرهای مدل شناسایی می­شوند.
- نمودارهای علت ومعلولی
با توجه به متغیرهای کلیدی زنجیره تامین خدمات مورد مطالعه در راستای حل مسئله و تامین اهداف پژوهش، نمودارهای علت و معلولی جهت خدمات زیرمجموعه شرکت مخابرات ایران شناسایی می­ شود.
۳-۳-۳- صورت­بندی مدل
با توجه به نمودارهای علت ومعلولی مدل در این مرحله متغیرهای مدل در قالب نمودارهای سطح، نرخ و کمکی مشخص می­ شود. مقادیر ثابت تعریف می­شوند و معادلات و روابط بین متغیرها مشخص می­ شود. جهت ساخت مدل از نرم­افزار ونسیم استفاده می­ شود.
۳-۳-۴- شبیه­سازی و اعتبارسنجی
- آزمون رفتار مجدد
نتایج شبیه­سازی متغیرهای کلیدی با نتایج واقعی آن متغیرها از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۱ مورد مقایسه قرار می گیرد.
- آزمون محاسبه میزان خطا
میزان خطای متغیرهای کلیدی بر اساس روش های درصد خطای مجذورات، ضریب نابرابری و شناسایی ریشه ­های خطا محاسبه می­ شود.
- شبیه­سازی متغیرها
رفتار متغیرها و شاخص­ های کلیدی مدل تا پایان دوره، شبیه­سازی و روند آنها مورد بررسی قرار می­گیرد.
- تحلیل حساسیت مدل
تغییرات مقادیر ثابت و تاثیرگذار بر متغیرها و شاخص­ های کلیدی الگو، بررسی و تجزیه و تحلیل می­ شود.
نرم افزار مورد استفاده در این بخش ونسیم می­باشد.
۳-۳-۵- مدلسازی ریاضی پزوهش