در این مطالعه انتخاب مشارکتکنندگان به دو روش غیراحتمالیِ گلولهبرفی و هدفمند انجام شده است.
۳-۵-۱ نمونه گیری غیراحتمالی[۱۳۳]
نمونه گیری غیراحتمالی نوعی نمونه گیری است که بنیان آن احتمال ورود برابر و مساوی همه واحدها در طرح نمونه نیست. این نوع نمونه گیری که طیفی از انواع و راهبردها را شامل می شود، در انواع طرحهای تحقیق کیفی مورد استفاده قرار گرفته و اهداف بنیانی پارادایمی تحقیق کیفی را شامل می شود (برگ[۱۳۴]، ۲۰۰۲: به نقل از محمدپور: ۱۳۹۰).
۳-۵-۲ نمونه گیری گلولهبرفی[۱۳۵]
«نمونه گیری گلوله برفی[۱۳۶] یک تکنیک نمونه گیریی هدفمند مشهور و متداول است که مستلزم استفاده از مطلعین یا مشارکت کنندگان اولیه برای شناسایی موارد اضافی است که به تدریج در مطالعه به کار می روند»(محمدپور(۲)، ۱۳۹۰: ۴۴).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
نمونه گیری گلولهبرفی گاهی بهترین راه برای قراردادن موضوعاتی با ویژگیها و خصوصیات لازم در یک مطالعه است و در میان پژوهشگران بسیار مورد توجه است. در مطالعه طبقات مختلف انحراف، عنوانهای حساس، و یا هنگام دستیابی مشکل به جمعیتها، از نمونه گیری گلولهبرفی استفاده می شود (لی[۱۳۷] :۱۹۹۳ به نقل از سفیری: ۱۳۸۷). در نمونه گیری گلوله برفی، پس از انتخاب افرادی با ویژگیهای خاص، با آنها مصاحبه، یا از آنها خواسته می شود پرسشنامهای را پاسخ دهند، سپس نام سایر افرادی که همان خصوصیات را دارند، از آنها سوال می شود (سفیری، ۱۳۸۷: ۶۰).
۳-۵-۳ نمونه گیری هدفمند[۱۳۸]
این نوع نمونه گیری را گاه نمونه گیری قضاوتی[۱۳۹] نیز مینامند. با وجود برخی محدودیتهای جدی (مثلا فقدان تعمیمپذیری)، این نوع نمونه گیری گاه به وسیله پژوهشگران انجام می شود و در حین آن، از تخصص یا دانش خاص پژوهشگر در مورد برخی گروه ها، برای انتخاب موضوعاتی که نمایانگر آنها باشد استفاده می شود. جوانان بزهکار که ممکن است به تعداد کافی برای انجام راهکارهای تصادفی در دسترس نباشند به این شیوه، نمونه گیری میشوند (گلاسنر[۱۴۰] و دیگران، ۱۹۶۳: به نقل از سفیری: ۱۳۸۷).
۳-۵-۴ اندازه نمونه
«در پژوهش کیفی برای تعیین اندازه نمونه نمی توان از فرمول مشخص و واحدی استفاده کرد» (حریری، ۱۳۹:۱۳۸۵). رایجترین جوابی که به سوال حجم نمونه[۱۴۱] در پژوهشهای کیفی داده شده این است که «نمونه گیری را آنقدر ادامه دهید تا به اشباع[۱۴۲] نظری برسید». به عبارت دیگر، گردآوری اطلاعات را باید تا موقعی ادامه داد که افزایش اطلاعات، مفاهیم، مقولات، خرده مقولات و تنوعهای جدید به دست ندهد»(محمدی،۷۲:۱۳۸۷).
«در خصوص اندازه و حجم نمونه در تحقیق کیفی، پاتون (۲۰۰۲) تاکید میکند که «هیچ قاعدهای برای تعیین اندازهی نمونه در تحقیق کیفی وجود ندارد. وی ادامه میدهد که اندازهی نمونه به آنچه که محقق میخواهد بداند، به هدف بررسی، به آنچه سودمند خواهد بود، آنچه که باورپذیر خواهد بود و آنچه میتوان با زمان و منابع انجام داد، بستگی دارد»(محمدپور،۱۳۹۰: ۴۷).
اما مهمترین عامل درتعیین تعداد مصاحبه شوندگان در پژوهش کیفی، موضوع به اشباع رسیدن دادهها مطرح شده است:
«اشباع[۱۴۳] خصوصیتی است که ارتباط نزدیک با حجم نمونه دارد. استرابرت و کارپنتر(۱۹۹۹) مینویسند: اشباع عبارت است از این که با ادامهی جمع آوری دادهها، دادههای جمع آوری شده تکرار داده های قبلی باشد، و اطلاعات جدیدی حاصل نگردد. بنابراین برخلاف تحقیقات کمی که به تعیین حجم نمونه از طریق محاسبات آماری اهمیت داده میشود، در تحقیقات کیفی تکرار اطلاعات قبلی و ییا یا به قول بک(۱۹۹۲)، تکرار تمها یا نکات برجسته، نشانهی کفایت حجم نمونه است»(پرویزی و و یا به قول بک (۱۹۹۲)، تکرار تمها یا نکات برجسته، نشانهی کفایت حجم نمونه است»(پرویزی و دیگران،۱۳۸۹: ۳۶). «اشباع نظری[۱۴۴] به پرشدن فضای یک مفهوم یا مقوله و عدم ظهور داده های جدید؛ اشباع معمولا اینگونه تعریف می شود “وقتی هیچ داده جدیدی در حال ظهور نباشد” ما به اشباع رسیدهایم. اما اشباع چیزی بیش از فقدان داده های جدید است. اشباع به توسعه مفاهیم برحسب معنای الصاقشده به آنها و براساس محتواها یا ابعاد نیز اطلاق می شود. آیا مفاهیم را با محتوای دادهای پر کردهاید؟ آیا هر مقوله را با مفاهیم مناسب و مرتبط اشباع کردهاید؟» (محمدپور، ۳۲۸:۱۳۸۹).
پژوهشگر در انجام این پژوهش با مصاحبه با دوازده مشارکتکننده به اشباع رسیده است که شش تن از این مشارکتکنندگان جنسیت خود را از زن به مرد تغییرجنسیت دادهاند و شش تن از آنان جنسیت خود را از مرد به زن تغییر دادهاند. در ادامه دو جدول تنظیم شده است که به طور جداگانه مشخصات تبدیلخواهان جنسی FtM و MtF را روشن کرده است.
مشارکتکنندگان | سن | میزان تحصیلات | مرحله تبدیلخواهی در زمان مصاحبه |
۱ | ۲۸ | کارشناسی | تخلیهی بیضه و هورموندرمانی |
۲ | ۲۶ | سوم راهنمایی | گذاشتن واژن |
۳ | ۳۱ | سوم دبیرستان | تخلیهی بیضه و هورموندرمانی |
۴ | ۲۶ | فوق دیپلم | تخلیهی بیضه و هورموندرمانی |
۵ | ۲۴ |