“
۳-۳- جامعه آماری
جامعه آماری این تحقیق را دانش آموزان دختر پابۀ سوم مقطع راهنمایی و پایۀ سوم مقطع دبیرستان در شهر ستان تهران منطقه چهار دخترانه در سال تحصیلی و بهار ۱۳۸۶ تشکیل می‌دهند . این افراداز لیست دانش آموزانی که به علت مشکلات روانشناختی به مشاورین مدارس مراجعه کرده بودند انتخاب گردیدند و بر اساس گزارش مشاورین مدارس این دانش آموزان دارای انواع مشکلات روانشناختی می‌باشند .
-۴-۴نمونه و روش نمونه گیری
برای انتخاب نمونه ۶۰نفری و ۳۰ نفر از هر مقطع تحصیلی به روش نمونه گیری تصادفی از لیست افراد انتخاب گردید ،سپس ۱۵ نفر از هر گروه به طور تصادفی در گروه آزمایش و گروه کنترل هر کدام شامل ۳۰ نفر دانش آموز برای اجرای پژوهش آماده شد ند .
- ۵- ابزارهای جمع آوری اطلاعات
ابزارهایی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند شامل : آزمون SCL-90-R
(برای ارزیابی وضعیت سلامت روانشناسی افراد) مقیاس شیوه ی حل مسئله کسیدی و لانگ (برای ارزیابی سبک حل مسئله در افراد )، مقیاس نسخه دوم شیوه مقابه با تعارض بین فردی رحیم (جهت ارزیابی شیوه حل تعارض افراد) و مقیاس جراتمندی جرابک ( برای اندازه گیری میزان جرات ورزی) بودند که همه این آزمونها به صورت گروهی اجرا گردیدند. همچنین برای آموزش این افراد از دستورالعمل و برنامه آموزش مهارت های زندگی سازمان جهانی بهداشت استفاده شد. ویژگی های هر کدام از این ابزارها به شرح ذیل می‌باشد.
۳-۵-۱- مقیاس SCL-90-R
الف) معرفی مقیاس
این چک لیست توسط لئونارد.ار.دروگاتیس (۱۹۸۳-۱۹۷۷) در پژوهشکده روانسنجی بالینی تهیه شد. این مقیاس برای نشان دادن الگوهای علامتی روانی افراد طرحریزی شده است . مبنای اصلی این آزمون ، چک لیست سلامتی هاپکینز می‌باشد که دارای ۵ مقیاس اصلی بوده و دروگاتیس با افزودن ۴۵ آیتم دیگر آن را در مجموع به ۹ مقیاس افزایش داد . دروگاتیس و همکارانش این مقیاس را بر اساس تجارب بالینیی و تحلیل های روانسنجی تهیه کردند . این مقیاس شامل ۹۰ سوال بوده و هر آیتم آن بر روی یک مقیاس ۵ نمره ای از پریشانی (۴-۰ ) نمره گذاری می شود . آیتم ها بر حسب ۹ مقیاس علامتی اولیه و ۳ شاخص کلی پریشانی نمره داده می شود و تفسیر می‌گردد. هنجار یابی که برای این مقیاس تهیه شده است برای افراد غیر بیمار و بهنجار تا بیماران جسمی گوناگون ، افرادی با اختلالات سایکوتیک و نیز نوجوانان می‌باشد .
مقیاس های علامتی اولیه این مقیاس عبارتند از :
- مقیاس جسمانی کردن ( SOM) :
این مقیاس شامل ۱۲ آیتم می‌باشد و بیانگر پریشانی ناشی از ادراکات مربوط به مشکلات بدنی است.
- مقیاس وسواسی – جبری (O-C) :
این مقیاس شامل ۱۰ آیتم می‌باشد و بیانگر علائمی است مشتمل بر افکار ، تکانه ها و اعمالی که غیر اجتناب و غیر قابل مقاومت هستند.
- مقیاس حساسیت بین فردی ( INT ) :
این مقیاس شامل ۱۰ آیتم می‌باشد و بر احساسات بی کفایتی شخصی و احساس حقارت و نارحتی در تعاملات بین فردی اشاره دارد .
-
- مقیاس افسردگی DEP))
-
- این مقیاس دارای ۱۳ آیتم بوده و دامنه وسیعی از جلو ه های افسر دگی بالینی را نشان می‌دهد .
- مقیاس اضطراب ANX)):
این مقیاس شامل ۱۰ آیتم بوده و نشانگر حالات عصبی ، تنش و لرزش ف احساس تر س و وحشت زدگی و همبسته های اضطراب می‌باشد .
مقیاس خصومت (HOS):
این مقیاس شامل ۶ آیتم می‌باشد و نشانگر خصوصیت مر بوط به حالت عاطفی منفی خشم و کیفیاتی چون پر خاشگری ، تحریک پذیری ،طغیان و رنجش را نشان می‌دهد .
- مقیاس اضطراب فوبیکPHOB)) :
این مقیاس شامل ۷ آیتم و پاسخ ترس مقاوم نسبت به یک شخص ،مکان ، شیء یا موقعیت خاص را نشان می‌دهد .
مقیاس افکار پارانوئید (PAR) :
این مقیاس شامل شامل ۶ آیتم می‌باشد وبیانگر رفتار پارا نوئید و تفکر فرافکنانه ، خصومت ، سو ء ظن، بزرگ منشی ، خود مرکز بینی و هذیان ها است .
-
- مقیاس روانپرشی (PSY ) :
-
- این مقیاس با ۱۰آیتم ، نشانگر سبک ز ندگی کناره گیرانه ، انزوا گونه و اسکیزوئید و توهمات و انتشار افکار می‌باشد .
- آیتم های اضافی :تعداد ۷ آیتم در این پرسشنامه زیر مجموعه هیچیک از مقیاس‌های علامتی اولیه نیستند .
شاخص های کلی پریشانی:
-
- شاخص مرضی یا شدت کلی : گویا ی بهترین شاخص منفرد سطح یا عمق رایج اختلال است .
-
- شاخص پریشانی علامتی مثبت :یک سنجش خالص از شدت اختلال است و نشان می‌دهد که بیمار در صحبت از اختلالش علائم را افزاینده یا کاهش بیان کرده‌است .
- کل علامت مثبت :شمارش سادۀ تعداد علائمی است که فرد به عنوان علائم مثبت آن ها را تجربه کرده و در پرسشنامه علامت زده است .
– لازم به تو ضیح است که در این پژوهش برای ارزیابی میزان سلامت روانشناختی آزمودنی ها ، از نمرات آن هادر شاخص مر ضی یا شدت کلی اختلال استفاده شده است . نمره پایین در این شاخص نشانگر سلامت روانشاختی بیشتر ، ونمره بالا در این شاخص نشانگر سلامت روانشناختی کمتر می‌باشد .
ب) شواهد مربوط به روایی واعتبار مقیاس
مطالعات متعددی در زمینه روایی این آزمون انجام گرفته است . در زمینه اعتبار همزمان دراگوتیس ، ریکلز، راک (۱۹۷۶) این آزمون را به همراه MMPI بر روی ۱۱۹ آزمودنی داوطلب اجرا نمودند، همبستگی بین نتایج دلالت بر همگرایی بالا بین دو ازمون داشت که بالاترین همبستگی بین دو آزمون مربوط به ملاک افسردگی با ۷۳%و کمترین همبستگی مربوط به ترس مرضی ۴۳% بوده است .
نتایج به دست آمده درباره اعتبار و روایی این مقیاس در پژوهش نشان داده است که بالاترین ضریب پایانی در این تحقیق مربوط به افیردگی ۸۶%و پایین ترین ضریب
مربوط به ترس مرضی ۷۱%می‌باشد .
سنجش پایانی ابعاد ۹ گانه این آزمون از دو روش محاسبه ثبات درونی و پایانی به روش بازآزمایی صورت گرفته است . ضریب آلفا برای ۹ بعد کاملاًرضایت بخش بوده است ، بیشترین همبستگی مربوط به بعد افسردگی با ۹% و کمترین آن ها روان پریشی با ۷۷% بوده است . پایانی آزمایی برروی ۹۴ بیمار نامتجانس و پس از یک هفته ارزیابی اولیه صورت گرفت اکثر ضرایب دارای همبستگی بالا بین ۷۸% تا۹% بوده اند.
در تحقیق دیگری که در ایران توسط جواد بهادریان (۱۳۷۲)انجام یافته پایایی آزمون مورد ارزیابی قرار گرفته که نهایتاًً حساسیت و کارایی آن بیش از ۹۰ درصد به دست آمده است (اسماعیلی ،۱۳۸۳ ).
ج) شیوه نمره گذاری و تفسیر نمرات
هر آیتم به صورت زیر نمره گذاری می شود :
هیچوقت = صفر کمی =۱ تاحدی ۲ زیاد =۳ بسیار زیاد =۴
“
