تهاجمات فرهـنگی اجانب در طول تاریـخ، علیه مذاهب حقه و مقـدسات و ارکان اعتقـادی جوامع
دینی و شخصیت های دینی وملی و مذهبی جهان سوم از طریق تلقین اندیشه های شوم و افکار زهرآگین آنان صورت می گیرد. معاویه ی ملعون با تلقین اکاذیب به مردم شام آن چنان آنان را علیه حضرت امیر المومنین علی (ع) بسیج نمود که توانست به کمک آن ها جنگ بزرگی را در مقابل سپاهیان حضرت در صفین به راه انداخته و بیش از یکصد هزار مسلمان را به خاک و خون بکشد، تبلیغات مسموم و دور از واقع مزدوران او، مردم را علناً و عملاً در مقابل حضرت علی (ع) قرار داده بود به طوری که با لعن و ناسزا و دشنام به ساحت مقدس آن بزرگوار، به خیال خود به خدا تقرب می جستند.
مربی می تواند با توجه به تأثیر زیاد تلقین به ویژه بر روی کودکان و نوجوانان، از این روش جهت آموزش ارزش ها و تحکیم جایگاه مثبت آن ها در اذهان متربیان استفاده نماید و همچنین با بهره گرفتن از تلقینِ مناسب ،ضد ارزش ها رادر ذهنیت آن ها منسوخ و نابود سازد.
۶-۳-۲-۲۷٫روش فراگیر :
کایرس چن بام^[۱۸]( ۱۹۹۲) معتقد است که ما همه، خواسته یا ناخواسته در برابر انتخاب های سخت و
دشواری قرار می گیریم که حتی موفق ترین تلقین های آموخته شده (از طریق روش سنتی یا تلقینی) هم نمی توانند به ما در حل آن ها یاری رسانند، انتخاب های ارزشی و بروز معضلات اخلاقی خاصی درباره ی دوستان، خانواده، مواد مخدر،مواد الکلی، مسائل جنسی و سایر مسائلی که دانش آموزان، به ویژه دانش آموزانِ مقطع متوسطه با آن مواجه هستند را نمی توان صرفاً با کمک تلقین ها و مدل سازی های آموخته شده بر طرف نمود.
پس یک مادر ، پدر یا مربی بایستی چه کاری انجام دهد؟
«کایرس چن بام» معتقـد است که در ایـن طـور مواقع ،« راه حل » دور انداختـن تجـربیات قدیمی
نیست ؛بلکه بایستی روش جدیدی برای حل مشکلات پیدا کنیم. وی می گوید: هر دو روش قدیمی و روش های جدید آموزش ارزش ها و اخلاقیات وجود دارد، پس چرا ما بهترین عناصر هر یک را نمی گیریم و آن ها را سنتز نمی کنیم و بهبود نمی بخشیم؟

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

«کایرس چن بام» با ترکیب عناصر مثبت روش قدیمی و روش های جدید روش جدیدی به نام روش فراگیر را پیشنهاد می دهد.
این روش تلفیقی از دو روش محافظه کارانه و روش های مترقی است.
روش محافظه کارانه همان روش تلقین یا مدل سازی است که توسط بزرگسالان بویژه پدر و مادر صورت می گیرد و در آن از تکنیک خاصی استفاده نمی شود وروش ها ی مترقی و پیش رونده روش هایی هستند که در آن ها به متربیان کمک می کنیم که خودشان فکر کنند و تصمیم بگیرند.
«کایرس چـن بام »معتقـد است که وقـت آن رسیـده تا بچـه های ما، خودشـان به نتیجـه ی اخلاقی
برسند، وقت آن است که الگو بگیرند و در عین حال به سخن عقلشان گوش دهند، بپرسند و تصمیم بگیرند و عمل کنند؛ اما چگونه و چه موقع؟
چگونه می توان انتخاب موثری داشت؟درست است که تلقین و مدلسازی صحیح، امر آموزش ارزش ها را تسهیل می بخشد؛ اما وقت آن است که خود تصمیم بگیرند.
این روش(روش فراگیر) در محتوا کامل است یعنی شامل همه ی موضوعات مربوط به روش ها می باشد (از انتخاب شخصی تا سوالات و موضوعات اخلاقی).
روش فراگیر، در« روش» هم جامع است؛ یعنی شامل تلقین و مدلسازی ارزش ها ، به همراه آماده کردن فـرد برای استقـلال با تأکید بر اخـذ تصمیم مسئولانه و منطقی و سایر مـهـارت های زنـدگی
می باشد.
وی معتقد است که صرفاً نبایستی از شیوه های پاداش و تنبیه جهت تقویت ارزش های خوب و نابود کردن ضد ارزش ها اجرا کنیم ؛بلکه به آن ها یاد دهیم با انجام اعمال مراقبتی (یعنی جوانان مراقب همدیگر باشند و از انجام اعمال خلاف یکدیگر ممانعت بورزند و نسبت به همدیگر بی رحم نباشند ) وبا پروژه های خدمـات جمعی و همچنین تدارک ملاقات هایی با افـراد ارزشمند
جامعه، قادر شوند تا خود، حس رضایت را تجربه کنند.
در روش فـراگیر ، متربیـان به سمت ایـجـاد و صـدور رفتارهـای اخـلاقی سـوق داده می شوند و یـاد می گیرند در جایی که تقلین ها و مدل سازی ها کمکی به رفع مشکل نمی کند ،باید خود قضاوت کنند و تصمیم بگیرد.
به آن ها یاد دهیم که عـلاوه بر به کار بـردن روش «نه گفتن» روش «بله گفتن» را نیز به کـار بـبرند.
«نه گفتن» به سیگار، مواد مخدر، انحراف جنسی، مواد الکلی، تقلب و سایر رذایل اخلاقی امری بسیار پسندیـده است؛ اما صرفِ «نه گفتن کافـی نیست؛ بلکه باید به آن ها آموزش دهیم که به شیوه ی سالمِ زندگی، جواب مثبت دهند. به حضور در زیارتگاه ها، مساجد، مکان های سالم تفریحی، ورزشی و مراسم مذهبی، «بله» بگویند. بایستی با تحلیل و قضاوت منطقی ،تصمیم درست را اتخاذ کنند. دیر یا زود جوانان ما به دنبال موقعیت هایی هستند که نیاز داشته باشند خودشان تصمیم بگیرند. این فوق العاده است .باید تلقین و مدلسازی آن ها را پرورش دهیم تا محتاط، مراقب و افرادی آبرومند ومؤدب باشند وهمچنین به آن ها بیاموزیم که با سنجیدنِ همه ی جوانب و تحلیل مسائل،باقضاوت و استدلال منطقی و معقولانه، موضعی محکم را در رابطه با مقوله ی ارزش ها اتخاذ کنند. در این روش به متربیان می آموزیم که آزاد باشند و در کنار این آزادی تصمیمات منطقی و عاقلانه اتخاذ کنند.
۶-۳-۲-۲۸٫روش قرار گرفتن در محیط ارزشی:
یکی از روش های مناسب جهت آموزش، ارزش ها قرار گرفتن متربیان در محیط های ارزشی است. بِیلی^[۱۹]( ۲۰۰۴ :۱۰ )محیط را که اعم از محیط طبیعی و محیطی که توسط بشر ساخته می شود و همچنین روابط حاکم میان افراد به عنوان یک عامل مهم برای رشد و شکوفایی خودو دیگران و ساختن یک جامعه خوب می داند.
محیط بیرون تأثیر زیادی در انواع آموزشی ها دارد. و به طور اخص، می تواند تأثیر بسزایی در آموزش اخلاق داشته باشد. بسیاری از کارشناسان تربیتی معتقدند که محیط بیرون ،عامل مهمی در ساخت و تکمیل شخصیت افراد می باشد. وی همچنین به محیط های هنری ،و شعر و شاعری اشاره می کند و از تأثیر زیاد آن ها در آموزش اخلاق نام می برد (کارر^[۲۰]، ۲۰۰۴) .
هایدون^[۲۱] (۲۰۰۴ :۱۱۶)معتقد است در این که محیط ها با هم متفاوتند جای بحثی نیست مثلا محیط یخبندان جنوب با محیط مرکز لندن متفاوت است ؛اما نکته قابل توجه این است که محیط ها از هم مجزا نیستند و بر هم اثر می گذارند. مثلاتغییرات اقیانوس جنوبی از طریق جریان آب و هوایی اقیانوس بر آب و هوای اروپای شمالی اثر می گذارد و انتشار گاز دی اکسید کربن در آن منطقه سهم به سزایی در ایجاد گاز های گلخانه ای و در نتیجه گرم شدن زمین دارد که بر قطب جنوب اثر می گذارد. (البته ذکر مثال مربوط به شرایط آب و هایی تنها یکی از جنبه های محیطی است).
هر کدام از محیط های اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و سیاسی به نوعی در بردارنده ی ارزش های خاصی می باشد. مربی می تواند با فراهم نمودن شرایطی جهت حضور متربیان درمحیط هایی همچون مساجد، زیارتگاه ها، مراسم مذهبی و اجتماعی و مکان های فرهنگی و تاریخی، ارزش های مقتضی موجود در این مکان ها را به شیوه ای ملموس، به آن ها آموزش دهد.
به طور مثال مربی می تواند با حضور متربیان در بارگاه ملکوتی حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) درباره ی شخصیت و منش والای آن حضرت و نحوه ی زندگی و فضائل اخلاقی ایشان و همچنین تلاش هایی که آن حضرت به انحناء مختلف در جهت مبارزه با ضد ارزش های حاکم بر زمان خویش انجام دادند و درنهایت در این راه به شهادت رسیدند،سخنان مفصلی را بیان کند.
حضور در چنین مکان های باعث ارتقاء روحیه اخلاقی ومعنوی گشته و متربی با خلوص بیشتری به درک مسائل و فضایل نائل می آید.
۶-۳-۲-۲۹٫روش همدلی : زمانی که انسان خود را به جای دیگران احساس کند، هرگز به آن ها ظلم نمی کند و به گفته ی مولای متقیان حضرت علی (ع) آن چه را که بر خود نمی پسندد بر دیگران هم نمی پسندد و عمل به این اصل موجب می شود که انسان هرگزگامی از
فراتـر از حدود ارزش ها بـر ندارد و دچـار تخطـی در ورود به محـدوده ضـد ارزش ها و رذائـل
نگردد. ایشان در نامه ی ۳۱ می فرمایند:
«این پسرم! نفس خود را میزان میان خود و دیگران قرار ده، پس آن چه را که برای خود دوست داری برای دیگران نیز دوست بدار، و آنچه را که برای خود نمی پسندی برای دیگران نیز مپسند، ستم روا مدار، آن گونه که دوست نداری به تو ستم شود. نیکوکار باش، آن گونه که دوست داری به تو نیکی کنند، و آن چه را که برای دیگران زشت می داری برای خود نیز زشت بشمار، و چیزی را برای مردم رضایت بده که برای خود می پسندی.»
بِیلی^[۲۲](۲۰۰۴: ۱۱) معتقد است که« توسعه یکدلی» جزء ضروری، در آموزش ارزش ها به شمار می آید. یکدلی و همدلی نه تنها باعث افزایش درک و فهم ما از دیگران شده و آستانه ی تحمل ما را نسبت به آن ها بالا می برد، بلکه به عنوان انگیزه ی اصلی عمل ما نیز محسوب می شود.
عقلانیت و یکدلی و عمل باید در یک راستا باشند ممکن است که عقلانیت و یکدلی تنها منجر به «انگیزه ی انجام عمل »گردد که در این صورت می توان گفت همچنان بین عقلانیت، یکدلی و عمل، فاصله وجود دارد، یعنی ممکن است فرد درک کاملی از یک مشکل داشته باشد و با دیگران هم ا حساس همدلی و یکدلی کند؛ اما اقدامی برای دیگران انجام ندهد؛ زیرا ممکن است افرادچنین احساس کنند که قادر به انجام عمل نیستند. می توان گفت که قسمت عمده ی انگیزه ی عمل در احترام به نفس فرد قرار دارد.منظور از اعتماد به نفس این است که افراد خودشان را چگونه می بینند و چگونه با خود رفتار می کنند. کسانی که دارای احترام به نفس پایینی هستند احساس عدم امنیت و احساس عدم دوست داشته شدن می کنند و معمولاً آخرین کسانی هستند که به دیگران کمک می کنند پس احترام به نفس و توانمند سازی فرآیندهایی هستند که شدیداً به هم مرتبط هستند ؛لذا می توان گفت که یکی از پیش نیازهای آموزش ارزش ها این است که متربیان احساس امنیت و اعتماد کرده و احساس کنند که می توانند به دیگران کمک کنند. ایجاد همدلی و در نتیجه افزایش حس مشارکت به متربیان موجب افزایش یادگیری می شود.
دی ویلیامز، سی یانچار و سی جنسن^[۲۳]( ۲۰۰۳: ۲۷و ۲۵) معتقد اند که تدارک برنامه های مشارکتی وحس همدلی ،میل و علاقه به یادگیری را افزایش می دهد. قرار گرفتن در محیط های واقعی و طبیعی و ایجاد گروه های مشارکتی و همدلی منجر به افزایش یادگیری می شود.بدین ترتیب که متربیان عضو یک گروه می شوند، مسئولیت هایی را قبول می کنند، از روی صداقت کارهایشان را انجام دهند و به دیگران کمک می کنند و به همین نسبت دیگران هم، به آن ها کمک می کنند. دانش آموزان تجربیاتی را کسب می کنند. آن ها در یادگیری خود و در یادگیری دیگران مؤثرندویکدیگر را به رعایت اصول اخلاقی دعوت می کنند. دانش آموزان زندگی واقعی را لمس می کنند ،مثل دیگران بحث می کنند، تجربه می کنندوهمکاری وخدمات رسانی را یاد می گیرند. آن ها می توانند گروه های بازی تربیت دهند، با هم مسابقه بدهند، غذا درست کنند و … این تجربیات، ارزش هایی چون همکاری، احساس، مسئولیت، احترام به خودو ارج نهادن به طبیعت را افزایش می دهد و این مستلزم همکاری در محیط های طبیعی است. مربی با ایجاد چنین شرایطی می تواند ارزش های بسیاری را از طریق تجربه ی عملی به همراه مشارکت و همدلی به متربیان آموزش دهد.
ایجاد همدلی به دو طریق ممکن امکان پذیر است:
۱- ایجاد زمینه ی مشارکت برای کسب تجربه ی عملی در حیطه ی ارزش ها
۲- قرار دادن خود به جای دیگران
۶-۳-۲-۳۰٫روش توضیح و تبیین ارزش ها :
یکی از رایج ترین روش های آموزش ارزش ها، توضیح و تبیین آن هاست. متربی در صورتی می تواند به ارزش ها عمل کرده و از ضد ارزش ها دوری بجوید که آن ها را به خوبی بشناسد و قادر به تمایز میان آن ها باشد.
خسروی و باقری( ۱۳۸۷: ۹۲) معتقد است که پیش فرض این روش آن است که یکی از دلایل روی نیاوردن افراد به رفتار اخلاقی و درونی نشدن ارزش ها، نداشتن تصور روشنی از رفتارهای اخلاقی و مزایا و معیارهای آن است. به عبارت دیگر، افراد مرزهای مخدوشی را که بین فضیلت ها و رذیلت ها وجود دارد به خوبی تشخیص نمی دهند و به این ترتیب تصور درستی از رفتارها ندارند .مقصود از این روش آن است که بتوانیم در مورد رفتارهای اخلاقی و غیر اخلاقی داوری صحیح را افزایش دهیم. هر گاه فرد برداشتِ مناسبی از رفتار اخلاقی داشت، یکی از زمینه های درونی شدن فراهم شده است. وی معتقد است که به طور مثال مربی بایستی مرز های میان ریاکاری و ابزار خود، ترس و تواضع، گستاخی و شجاعت ، هوس بازی و عشق و … را برای شاگرد بیان کند.
۶-۳-۲-۳۱٫روش بیان معیارها:
زمانی که معیارها و حدود و مرزها مشخص باشند، تخطی از این معیارها- به راحتی - خطای مرتکب شده را بـارز می نـماید. بیـان مـعیارها به فرد کمک می کند تـا مسیر حرکت را بـه راحتی
شناختـه و از آن خارج نشود. مـعیارها به عنوان میزان و ملاکی برای سنجش عمل به شمار می آیند
که براساس آن ها ارزشمند بودن یانبودن عملی ،مشخص می گردد.
در سوره ی مبارکه رعد آیه ۲۸ می فرماید: آگاه شوید که تنها یاد خدا آرام بخش دلهاست.
در سوره ی مبارکه ابراهیم آیه ۱۱ می فرماید: مؤمنان باید در هر حال به خدا توکل کنید.