تأثیر انگیزه­ های مدیریت سود بر چسبندگی هزینه در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران» است، پرداخته می­ شود. سپس اهمیت و اهداف پژوهش، فرظیه­های پژوهش و روش جمع­آوری اطلاعات بیان می­ شود. در ادامه جامعه و نمونه آماری و تعاریف عملیاتی برخی از واژه ­ها و اصطلاحات تخصصی تشریح و در پایان خلاصه­ای از ساختار پژوهش ارائه می­ شود.
۱-۱٫ تعریف موضوع و بیان مسئله پژوهش
مطالعه­ رفتار هزینه­ها، نه تنها برای پژوهشگران دانشگاهی، بلکه برای آن­هایی که فعالیت­های حرفه­ای­شان به طور مستقیم با فعالیت­های شرکت در ارتباط است، دارای اهمیت است. آگاهی از چگونگی رفتار هزینه­ها نسبت به تغییرات سطح فعالیت و یا سطح فروش از اطلاعات مهم برای تصمیم ­گیری مدیران در خصوص برنامه­ ریزی و بودجه­بندی، قیمت­ گذاری محصولات، تعیین نقطه سربه­سر و سایر موارد مدیریتی است. در مدل­های سنتی رفتار هزینه­ها در حسابداری مدیریت، هزینه­ های متغیر نسبت به تغییرات حجم فعالیت به طور متناسب افزایش یا کاهش می­یابد. به این معنا که بزرگی تغییرات در هزینه­ها تنها به بزرگی تغییرات در حجم فعالیت وابسته است و جهت تغییرات (افزایش یا کاهش) در حجم فعالیت، تأثیری روی بزرگی تغییرات در هزینه­ها ندارد. اما نتایج پژوهش­های برخی از پژوهشگران در سال­های اخیر بیانگر آن است که میزان افزایش در هزینه­ها هنگام افزایش در سطح فعالیت، بیشتر از میزان کاهش در هزینه­ها هنگام کاهش در حجم فعالیت، به همان میزان، است. این رفتار هزینه­ها را “چسبندگی هزینه­ها” می­نامیم. چسبندگی هزینه­ها یکی از ویژگی­های رفتار هزینه­ها نسبت به تغییرات سطح فعالیت است (نمازی و دوانی­پور ۱۳۸۵).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

یکی از عواملی که بر چسبندگی هزینه­ها تأثیر دارد، تصمیمات سنجیده­ی مدیران است. طبق تئوری تصمیمات سنجیده زمانی که مدیران با کاهش فروش مواجه می­شوند، ممکن است این وضعیت را موقتی تصور کرده و انتظار بازگشت فروش به حالت اولیه را داشته باشند. از این رو، برخی مدیران در دوره­هایی که فروش، روند نزولی دارد، منابع لازم برای انجام فعالیت­های عملیاتی را کاهش نمی­دهند. این رفتار از آنجا قابل توجیه است که حفظ منابع، موجب کاهش هزینه­ها در بلندمدت می­ شود. زیرا در صورت کاهش منابع در واکنش به کاهش فروش هزینه­هایی بابت تعدیل منابع تحمل می­ شود، و اگر فروش در دوره­ های آتی افزایش یابد، هزینه­هایی نیز بابت تحصیل مجدد همان منابع به شرکت تحمیل می­ شود. از این رو، مدیران برای کاهش هزینه­ها و در نتیجه افزایش سود شرکت در بلندمدت، اقدام به حفظ منابع می­ کنند (کردستانی و مرتضوی ۱۳۹۱). از سوی دیگر، هنگامی که شرکت­ها در وضعیت کاهش سطح فروش و به طور کلی در شرایط نامطلوب اقتصادی قرار می­گیرند، مدیران آن­ها تحت فشار مضاعف خواهند بود، زیرا باید تلاش کنند که از زیان و یا کاهش سود جلوگیری کنند. بنابراین به مدیریت سود روی می­آورند تا به هدف سود موردنظر دست یابند.
یکی از انواع مدیریت سود، مدیریت سود از طریق دستکاری فعالیت­های واقعی است (ایزدی­نیا و همکاران ۱۳۹۲). در این روش مدیر شرکت از سه طریق می ­تواند سود را مدیریت کند که عبارتند از: دستکاری فروش، تولید و هزینه­ های اختیاری. در روش سوم که دستکاری هزینه­ های اختیاری است، مدیران هزینه­ های گزارش شده را با کاهش مخارج اختیاری، کاهش داده، به این ترتیب سود را افزایش می­ دهند. این کار به ویژه زمانی رخ می­دهد که چنین مخارجی موجب کسب درآمد و سود فوری نشود. با کاهش سطح فروش، منابع و هزینه­هایی در شرکت پدیدار می­ شود که عملاً سود و منافع فوری برای شرکت ایجاد نمی­کند (یاسری ۱۳۸۶). همین شرایط، ممکن است انگیزه را در مدیر ایجاد کند که جهت رسیدن به اهداف سود، حذف و یا تعدیل این منابع را تسریع کند. در این صورت هزینه­ها با کاهش سطح فروش سریعتر تعدیل می­شوند و نتیجتاً چسبندگی هزینه کاهش می­یابد.
تمام مطالعات گذشته مبین این نکته هستند که تصمیمات مدیران جهت افزایش ارزش شرکت، باعث ایجاد چسبندگی هزینه­ها می­ شود (آندرسون و همکاران ۲۰۰۳، بالاکریشنان و همکاران ۲۰۰۴، بالاکریشنان و جروکا ۲۰۰۸ و بنکر و همکاران^[۱] ۲۰۱۱). حتی چن و همکاران^[۲](۲۰۱۲) نشان دادند که تصمیمات سنجیده­ی ناشی از نمایندگی، رفتار هزینه­ها را نامتقارن و چسبنده می­ کند. در پژوهش حاضر، این مسأله که برخی از تصمیمات سنجیده­ی مدیران، چسبندگی هزینه­ها را کاهش می­دهد، بررسی خواهد شد. در واقع در پژوهش حاضر، با تمرکز بر تعدیل منابع در صدد بررسی این مطلب هستیم که آیا انگیزه­ دستیابی به اهداف سود باعث می­ شود که مدیران، در هنگام کاهش سطح فروش، حذف منابع را برای صرفه­جویی در هزینه، سرعت بخشند و منجر به کاهش چسبندگی هزینه­ها شوند؟ لذا هدف این پژوهش، بررسی تأثیر انگیزه­ مدیران برای اجتناب از زیان یا کاهش سود، بر چسبندگی هزینه­ها است.
۱-۲٫ اهمیت و ضرورت تحقیق
تولید محصولات و ارائه خدمات به مشتریان در زمان معین و کسب درآمد و تحمل هزینه­ای که در بلندمدت سود معقولی را برای شرکت داشته باشد، هدف اصلی واحد تجاری است. برای رسیدن به این هدف و استفاده بهینه از منابع جهت کسب بیشترین درآمد نیاز به برنامه ریزی صحیح و مناسب است. مدیران برای برنامه­ ریزی، به اطلاعات مربوط به هزینه­ها جهت پیش ­بینی هزینه­ های آتی نیاز دارند. برای این منظور می­توانند رفتار هزینه ها را در ارتباط با نوسان درآمد فروش و سطح فعالیت مشخص کنند. در واقع می­توانند تغییرات هزینه ها را به وسیله تغییرات درآمد فروش تجزیه و تحلیل کرده و از این طریق هزینه­ های آتی را برآورد کنند. علاوه بر مدیران که استفاده­کنندگان داخلی اطلاعات مالی هستند، سایر افراد مانند تحلیلگران مالی، نیز جهت بررسی عملکرد شرکت نیازمند به اطلاعات شرکت از جمله اطلاعات مربوط به هزینه­ها هستند. حسابرسان نیز با توجه به وجود این ارتباط می­توانند میزان صحیح هزینه­ها و تغییرات آن­ها را با توجه به میزان و تغییرات درآمد فروش معین کنند و تحریف­های احتمالی را که در مورد میزان هزینه­ها در صورت­های مالی مورد حسابرسی وجود دارد، کشف کنند. بنابراین رفتار هزینه­ها چه از جهت تصمیمات درون­سازمانی و چه از جهت تصمیمات برون­سازمانی حائز اهمیت است و بنابراین، تجزیه و تحلیل ارتباط بین درآمد فروش با هزینه­ های یک شرکت ضروری به نظر می­رسد.
مبحث چسبندگی هزینه­ها به تازگی در مورد رفتار و ساختار هزینه مورد نظر قرار گرفته است و توجه به آن هنگام برآورد هزینه­ها می تواند در دقت برآورد بسیار مؤثر باشد. همچنین تصمیم ­گیری و قضاوت در مورد شرکت با توجه به رفتار هزینه­ها در ارتباط با سطح فعالیت بدون در نظر گرفتن چسبندگی هزینه­ها گمراه­کننده خواهد بود.
۱-۳٫ اهداف تحقیق
این تحقیق رابطه­ بین انگیزه­ مدیران برای دستیابی به اهداف سود (اجتناب از زیان یا کاهش سود) و میزان چسبندگی هزینه­ها را در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار می­دهد. همان­طور که قبلاً ذکر شد، تمام مطالعات گذشته مبین این نکته هستند که تصمیمات سنجیده­ی ناشی از نمایندگی، رفتار هزینه­ها را نامتقارن و چسبنده می­ کند. اما هدف این تحقیق، بررسی تأثیر انگیزه­ های مدیریت سود بر میزان چسبندگی هزینه (کاهش چسبندگی هزینه) است و به دنبال بررسی این مسأله است که: آیا با توجه به انگیزه­ این تصمیمات، این امکان وجود دارد که برخی باعث ایجاد و برخی باعث کاهش چسبندگی هزینه­ها شوند؟ در این تحقیق جهت بررسی دو هدف ذیل کوشش خواهد شد:
۱- بررسی اینکه آیا انگیزه­ های مدیریت سود، منجر به کاهش چسبندگی هزینه­ها می­ شود.
۲- بررسی اینکه آیا با کاهش سطح فروش، مدیران در صورت تمایل به مدیریت سود، هزینه­ها را سریع­تر از زمانی که انگیزه­ای برای مدیریت سود ندارند، حذف می­ کنند.
۱-۴٫ سؤالات پژوهش
با توجه به موضوع پژوهش بررسی می­کنیم که آیا انگیزه­ های مدیریت سود بر چسبندگی هزینه­ در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مؤثر است؟ در واقع سؤالات زیر در پژوهش حاضر پاسخ داده خواهد شد:
آیا انگیزه­ های مدیریت سود، منجر به کاهش چسبندگی هزینه­ها ­می­ شود؟
آیا با کاهش سطح فروش، مدیران در صورت تمایل به مدیریت سود، هزینه­ها را سریع­تر از زمانی که انگیزه­ای برای مدیریت سود ندارند، حذف می­ کنند؟
۱-۵٫ فرضیه ­های تحقیق
با توجه به موضوع پژوهش بررسی می­کنیم که آیا انگیزه­ های مدیریت سود بر چسبندگی هزینه­ در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مؤثر است؟
با توجه به مباحث مطرح شده و همچنین به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، فرضیه ­های زیر ارائه می­شوند:
فرضیه۱: انگیزه­ های مدیریت سود، منجر به کاهش چسبندگی هزینه­ها ­می­ شود.
فرضیه۲: با کاهش سطح فروش، مدیران در صورت تمایل به مدیریت سود، هزینه­ها را سریع­تر از زمانی که انگیزه­ای برای مدیریت سود ندارند، حذف می­ کنند.
۱-۶٫ روش تحقیق
هدف این پژوهش بررسی تأثیر انگیزه­ های مدیریت سود بر چسبندگی هزینه­ها در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. بنابراین، از لحاظ هدف، از نوع پژوهش­های کاربردی مبتنی بر تحقیقات میدانی است؛ زیرا با هدف برخورداری از نتایج یافته­ ها برای حل مسائل موجود در سازمان­ها صورت گرفته است. به عبارتی، بر مبنای اطلاعات جمع­آوری شده از بورس اوراق بهادار تهران صحت و سقم فرضیات تحقیق، آزمون و نتایج حاصله به کل جامعه موردنظر تعمیم داده شده و مورد استفاده­ی مدیران، تحلیلگران، سرمایه ­گذاران، قانون­گذاران، حسابرسان و پژوهشگران قرار خواهد گرفت.
از لحاظ ماهیت، توصیفی- همبستگی می­باشد؛ زیرا از یک طرف وضع موجود را بررسی می­ کند و از طرف دیگر، رابطه­ بین متغیرهای مختلف را با بهره گرفتن از تحلیل رگرسیون تعیین می­ کند.
برای آزمون فرضیات پژوهش از مدل زیر استفاده شده است:
ΔlnOC_it = β_۰ +γ_۰ TARGET_it + { β_۱ +γ_۱ TARGET_it } ΔlnREV_it + { β_۲ +γ_۲ TARGET_it +δ_۱ SUC-DEC_it+δ_۲ ASINT_it }×REVDEC_it ΔlnREV_it + ε_it (۲)
که در آن،
انگیزه­ دستیابی به اهداف سود با سه متغیر ساختگی زیر سنجیده می­ شود:
TARGET= {LOSS_it, EDEC_it, LOSS_it U EDEC_it}
۱-۶-۱٫ متغیرهای تحقیق
متغیر وابسته:
لگاریتم نرخ رشد هزینه­ های عملیاتی (ΔlnOC_it)
هزینه­ های عملیاتی: بهای تولید کالا و ارائه­ خدمات و همچنین هزینه­ های فروش، عمومی واداری.
متغیرهای مستقل:
۱) لگاریتم نرخ رشد فروش (ΔlnREV_it)
۲) متغیر ساختگی کاهش فروش (REVDEC_it)
اگر REV_it <REV_i,t−۱ برابر با یک است و در غیر این صورت صفر خواهد بود.
۳) اجتناب از زیان ( LOSS_it)
یک متغیر ساختگی است که اگر سود سالانه تعدیل شده بر اساس ارزش بازار حقوق صاحبان سهام در پایان سال قبل در بازه­ی (۰،۰٫۰۱) باشد، برابر با یک است و در غیر این صورت صفر است. (گانی ۲۰۰۵)
۴) اجتناب از کاهش سود (EDEC_it)
یک متغیر ساختگی است که اگر تغییرات سود سالانه تعدیل شده بر اساس ارزش بازار حقوق صاحبان سهام در پایان سال قبل در بازه­ی (۰،۰٫۰۱) باشد، برابر با یک و در غیر این صورت صفر است. (گانی ۲۰۰۵)
۵) اجتناب از زیان و یا کاهش سود (اهداف جایگزین) (LOSS_it∪EDEC_it)
یک متغیر ساختگی است که اگر LOSS_it =۱ یا EDEC_it =۱ باشد، برابر با یک و در غیر این صورت صفر است.
متغیرهای کنترلی
۱) کاهش درآمد در دو دوره متوالی (SUC-DEC): این متغیر یک متغیر ساختگی است که اگر درآمد فروش در سال t-1 کمتر از سال t-2 باشد، برابر با ۱ و در غیر این صورت برابر با ۰ است.
۲) جمع دارایی­ ها به درآمد فروش (ASINT): لگاریتم نسبت جمع دارایی­ ها به درآمد فروش.
جدول (۱-۱): متغیرهای تحقیق