ب) برنامه امام زمان(عج) بسیار عالی ، امّا دشوار است؛ زیرا باید تمام جهان را اصلاح کند . از سوی دیگر ، از روایات استفاده می شود که امام زمان(عج) و یارانش به وسیله جنگ و جهاد بر کفر و مادّیگری و بیدادگری غلبه می کنند و به واسطه نیروی جنگی ، سپاه دشمن و طرفداران بی دینی و ستم را مغلوب می سازند.
با توجه به این دو مطلب، وظیفه مسلمانان این است که: اولاً: در اصلاح خود بکوشند و به اخلاق اسلامی آراسته گردند. وظایف فردی و احکام و دستورهای قرآن را عمل کنند. ثانیا: دستورهای اجتماعی اسلام را استخراج و بین خود به طور کامل اجرا کنند تا نتایج درخشان آن را عملا در پیش جهانیان مجسم سازند.[۱۱۶]
آری، منتظر مصلح، خود بایستی صالح باشد و کار بزرگ امام زمان(عج) انتظاری گسترده می طلبد و برنامه ریزی های کلان و جهانی: « انتظار فرج، انتظار قدرت اسلام است و باید کوشش کنیم تا قدرت اسلام در عالم تحقق پیدا کند و مقدمات ظهور ان شاءالله تهیه شود.»[۱۱۷]
۴-افراط و تفریط در ارائه چهره مهر و قهر از امام عصر (عج)
۴-۱-مهر
امام زمان برای همه مایه لطف و برکت هستند به علاوه این که به دوستان و شیعیان خود لطف‌ها و مهربانی‌های خاص دارند. در دعای عدیله می‌خوانیم:«بِیمنِهِ رُزِقَ الوَریَ و بِوُجودِهِ ثَبَتَتِ الارضُ و السماء»[۱۱۸]
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
به یمن و خجستگی امام زمان به همه خلق روزی داده می‌شود و به وجود ایشان زمین و آسمان برقرار و آرام است.
امام مهدی برطرف کننده گرفتاریهاست. حضرت ولی عصر خود فرموده‌اند: «اَنا خاتَمُ الاوصیاء، بی یَرفَعُ الله اِبلاءِ عَن اَهلی وَ شیعَتی» من زینت بخش و پایان دهنده جانشینان رسولان هستم، خداوند به [برکت وجود] من بلا و گرفتاری را از خویشان و دوستان و شیعیانم، دور و برطرف می‌کند.[۱۱۹]
این جایگاه آقا امام زمان است و به عنایتهای ایشان، گرفتاری‌ها از عالم شیعه دفع می‌شود و شیعه از بدبختی‌ها نجات پیدا می‌کند. ایشان مانند مادرشان مهربان است و در حق شیعیان خود این گونه دعا می‌کند: خدایا دوستان ما گاهی گناه می‌کنند و می‌گویند: ما تکیه گاه داریم اهل بیت از ما شفاعت می‌کنند، اهل بیت به ما توجه دارند خدایا با گناه آنان را بیامرز.[۱۲۰]
شنیدن این گونه روایات در وصف امام زمان بدون بررسی دقیق روایات و عدم نگاه جامع به دین آسیب دیگری را در مورد فرهنگ انتظار ایجاد می‌کند و آن این که برخی هر گونه مبارزه و مجاهدت را از حضرت نفی می‌کنند و صرفاً به دنبال حل معجزه آسای امورند و مهربانی حضرت را به معنای عدم اجرای هر گونه کیفری می‌دانند این تفکر انحرافی، در زمان خود اهل بیت نیز وجود داشت.
معمر بن خلاد می گوید: نزد امام رضا u سخن از حضرت قائم (عج) مطرح شد. حضرت فرمودند: « … لو قَد خَرَجَ قائمنا(عج) لم یکن الا العَلق و العَرق و النوم علی السُّروج ؛ شما امروز سبکبال تر از آن زمانید. قائم که قیام کند، جز عرق ریختن و خواب (از فرط خستگی و مجاهدت های پی در پی) روی زین ها نیست.»[۱۲۱]
ریشه یابی این دیدگاه
۱٫معجزه آسا پنداشتن همه امور ۲٫ عدم درک عمیق مهربانی حضرت که با حکمت توأم است ۳٫ عدم نگاه جامع به دین (صریح آیات و روایات و سیره اهل بیت)
پیامدها
۱٫عدم آمادگی و کوشش برای زمینه سازی ظهور ۲٫امید کاذب که بسیاری از افراد را در انجام وظایف سست می‌کند.[۱۲۲]
راه درمان و مبارزه
علم و بصیرت در دین، بررسی آیات و روایات و سیره اهل بیت: به ویژه درک مطالب ذیل:
۱٫روشن شدن مسأله امداد غیبی و جایگاه آن در قیام ۲٫بررسی رابطه حکمت و محبت، که حکیم، مهربانی‌اش هم از حکمت او سرچشمه می‌گیرد و حکمت هیچگاه نمی‌پذیرد بر گرگ صفتان- که خوبی جز وحشیگری و جنایت ندارد و هیچ موعظه‌ای در آنها اثر ندارد و به هیچ صراطی مستقیم نیستند- ترحم شود.[۱۲۳]
۴-۲-اتّهامی نابخشودنی (قهر امام)
دیدگاه دیگر این که اشخاصی در ذهن خویش از وجود مقدس امام زمان جز شخصیتی شمشیر به دست که جوی خون به راه می‌اندازد. گردن‌ها می‌زند و از کشته‌ها پشته می‌سازد، ذهنیت و تصویر دیگری ندارند. تأسف بارتر این که طرز تلقی و ذهنیت کاملاً اشتباه خود را به دیگران نیز منتقل می‌سازند و سیمای مهربان و عدالت گستر آن حضرت را در اذهان عمومی مخدوش می‌نمایند و آحاد جامعه را از ظهور آن مهرگستر می‌ترسانند و از دعا برای ظهور ایشان منصرف می‌دارند!… و این از بزرگترین جفاها به آن وجود سراسر مهر و شفقت و رحمت است.
حتی برخی از دین باوران، از روی مزاح یا عدم توجه به پی آمدهای منفی کلام خویش، از جای شمشیر امام زمان بر روی گردن خود یا دیگران سخن می‌گویند.
در یک برنامه رادیویی راجع به حضرت ولی عصر u گفته شد که در یکی از مدارس تهران، راجع به مسأله ظهور نظر سنجی به عمل آمده است؛ هفتاد درصد دانش آموزان اظهار داشته‌اند که دوست ندارند امام زمان u بیاید و در پاسخ به این سؤال که: چرا به آمدن امام عصر تمایل ندارید؟ گفته‌اند: به خاطر این که اگر امام زمان بیاید ما را گردن خواهد زد! این جاست که باید بر غربت امام عصر u خون گریست و در این مصیبت گریبان چاک کرد آیا غربتی بالاتر از این متصّور است.
اما مهربانی را که نه تنها دوستان و محبان، که دشمنان به برکت او زنده‌اند و نفس می‌کشند و روزی می‌خورند امام مهربانی را که از پدر دل سوزتر و از مادر مهربان تر و از برادر صمیمی‌تر است، امام مهربانی را که بناست غم‌ها را پایان دهد، دردها را درمان، نابسامانی‌ها را سامان بخشد… «شمشیر به دست و خون ریز» معرفی کردن جفایی بزرگ و گناهی نابخشودنی است.
در زیارت جامعه کبیره اهل بیت پیامبر را معدن رحمت، نهایت بردباری و گذشت، اصل و ریشه کرم و محبت و بر طرف کننده سختی‌ها خطاب می‌کنیم.
صد البته برای آن که گل‌ها و نهال‌ها رشد کنند باید علف‌های هرزه و مزاحم را ریشه کن کرد و این جز با داس و تیغ عدالت الهی ممکن نیست ولی تمام واقعیت این نیست. حضرت مهدی را از آن جهت طاووس اهل بهشت خوانده‌اند که آن گاه که حضرت ظهور می‌کند با سیمای ملکوتی و سیره الهی خویش دیدگان را خیره و عقل‌ها را حیران خواهد ساخت.
باید اذعان کنیم که از خیرات و برکاتی که، ظهور خجسته‌ی آن حضرت در عالم هستی واقع می‌شود بی‌اطلاع‌ایم و نمی‌دانیم با دست با کفایت یوسف گم گشته عالم وجود است که همه خوبی‌ها و خیرات، کمالات و زیبایی‌ها به بشر هدیه خواهد شد و ارمغان ظهور مسعود حضرتش ایمان، آسایش و امنیتی است که بشر، حتّی در مخیله خویش، از ترسیم آن عاجز است.
تذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که مطابق روایات بیشتر، خونریزی‌ها پیش از ظهور واقع می‌شود که آن هم ظاهراً ناشی از برخوردها و جنگ و رقابت میان قدرت‌های بزرگ جهان خواهد بود.
چنان که حضرت امام رضا u فرموده‌اند: «پیش از قیام قائم u کشتاری است که لحظه‌ای قطع نمی‌شود.»[۱۲۴]
البته قیام آن حضرت با شمشیر را نمی‌توان انکار کرد، چرا که روایات متعدد بر این امر تأکید کرده‌اند اما یقیناً تیغ ذوالفقار حضرت و قوه قهریّه آن جناب مختص کسانی است که در طول تاریخ پای بر حلقوم عدالت فشرده‌اند چون مظلومان و بی‌پناهان را به شمشیر کرده‌اند، به روی اولیای الهی تیغ کفر و عناد کشیده‌اند و جز زبان شمشیر منطق دیگری نمی‌شناسند. دلیلی ندارد مردم عادی کوچه و بازار که برای گذراندن زندگی روزمره و تأمین معاش به فعالیت و زحمت مشغول‌اند و اگر خطایی از آنان سرزده است غالباً از سر غفلت و ناآگاهی و فریب خوردگی بوده است و ابداً قصد گردن کشی در مقابل خداوند و اولیای او را نداشته‌اند از ظهور امام در وحشت و هراس باشند. از همین روست که با ظهور حضرت مهدی u نه تنها اکثریت شیعیان از آن حضرت استقبال خواهند کرد که بیشتر مردم جهان بنا به فطرت پاک و الهی خویش و با مشاهده سیره و روش و خصال آن بزرگوار به جانب ایشان متمایل خواهند شد و به آن حضرت ایمان خواهند آورد.
ترس از شمشیر امام خصوصاً در میان جامعه شیعه بیشتر جای شگفتی است. چرا که هر یک از ما بارها و بارها به وجود مقدس امام عصر و سایر ائمه طاهرین متوسل شده‌ایم و این بزرگواران علیرغم داشتن علم به حالات ما و اطلاع از نقاط ضعف و گناهان و لغزشهای ما کریمانه از ما دستگیری از امام معصوم.[۱۲۵]
آری با شناخت و بینش درست به اهداف و فلسفه قیام امام مهدی (عج) نه تنها انسان را ترس فرا نمی‌گیرد، بلکه از آن استقبال کرده و از آن راضی و مسرور خواهد شد.
در روایات مختلفی آمده است: «یَرضی عَنهُ ساکِنُ السَماءِ و ساکِنُ الاَرضِ…»
«ساکنان آسمان و زمین از او خشنودند» و «یَتَمَنی الاَحیاءُ الاَمواتَ مِما صَنَعُ اللهِ عَزَّ وَ جَلَبَ اَهلُ الارضِ مِنَ الخَیرِ»؛ «… زندگان آرزو می‌کنند ای کاش مردگان می‌دیدند که آنچه خداوند از خیر و خوبی برای مردم انجام داده است».
مردم به مهدی (عج) مهر می‌ورزند و به سویش پناه می‌برند آن چنان که زنبورهای عسل به سوی ملکه خود پناه می‌برند «یَأوی اِلی المَهدی آمِنهُ کما تَأوی اَنحَلُ الی یَسعو بِها» عدالت را در پهنه گیتی می‌گستراند و صفا و صمیمیت صدر اسلام را به آنان باز می‌گرداند.
حال با این مطلب مژده و خبر مسرت بخش باید کاملاً امیدوار بود و در آرزوی تحقق این حکومت جهانی، لحظه شماری کرد. البته وحشت و بیم برای گروه باطل (مفسدان، ظالمان، کافران) است، آن هم در صورتی که ایمان نیاورند و با عمل خیری انجام ندهند و بر ظلم و فسادگری خود پافشاری کنند که مشمول خشم و قهر خواهند شد.[۱۲۶]
ریشه یابی این دیدگاه
به نظر نگارنده در پی مباحثی که مطرح شد می‌توان دریافت که علل این نظریه موارد ذیل می‌باشد:
۱٫عدم بصیرت کافی و نگاه جامع به دین ۲٫عدم بررسی دلالی و سندی روایات
پیامدها
۱٫ایجاد دلزدگی و نفرت نسبت به امام. ۲٫ ترس و خوف از حضرت و عدم پذیرش امام به عنوان پدری مهربان. ۳٫ ناامیدی از انجام اعمال صالح به جهت ترس از عدم پذیرش توسط امام ، با این تصور که اکثریت کشته خواهند شد و حضرت اعمال او را نیز نخواهد پذیرفت.
نتیجه این که نفرت و خشونت و یأس ، باعث عدم انگیزه برای درک و حتی تأمل درباره حضرت و راه و مرام او می گردد.
راه درمان و مبارزه
-
- با بررسی روایات روشن می گردد که بسیاری از مطالب ارائه شده (قتل های آغازین، جوی خون، کشته شدن دو سوم مردم و …) دچار اشکالات بسیار از ناحیه سند و دلالت می‌باشند.[۱۲۷]۲٫ روشنگری توسط اندیشمندان جنگ تنها با کسانی است که جز زبان زور چیزی نمی فهمند ، نه عموم مردم که با جان و دل سراغ حضرت می‌آیند ۳٫ حضرت با مردم مهربان، بلکه مهربان ترین افراد است. « جوادٌ بِالمالِ، رحیمٌ بِالمَساکینِ، شدیدٌ عَلی العُمال. او نسبت به مال و دارایی، کریم و گشاده دست، با مسکینان، مهربان و با کارگزاران، سخت گیر است».
۵-عدم درک صحیح از مفهوم غیبت و تبیین آن
یکی از فرازهای مهم زندگی امام دوازدهم، حضرت مهدی (عج) دوران غیبت و نهان زیستن آن بزرگوار است. نداشتن آگاهی از مفهوم واقعی غیبت گاهی باعث پیدایش آسیب‌ها و شبهات پیچیده‌ای می‌شود و رهایی از دام این گونه آسیب‌ها در گرو تبیین و معنای واقعی غیبت است، داشتن تصویری صحیح از غیبت امام مهدی، فهم پاره‌ای دیگر از معارف مهدویت را آسان می‌کند و از سوء برداشتها در این باره جلوگیری خواهد نمود.
در اینجا به بررسی نظرهای نادرست و سپس دیدگاه‌های صواب می‌پردازیم.
برخی غیبت حضرت را به معنای عدم حضور معنا کرده‌اند، گروهی از اینان عالمی توهم کرده و حضرت را در آن جا مکان داده‌اند برخی دیگر حضرت را در دور دستها پنداشته‌اند (جزیره خضرا)، برخی هر گونه دیدار با حضرت را نفی کرده‌اند در مقابل این دیدگاه، دیدگاه انحرافی دیگری وجود دارد و آن این است که هیچ تفاوتی بین غیبت و حضور قائل نیست توقع دارد حضرت در هر امری دخالت نماید، این دیدگاه نیز به خطا راه پیموده اگر قرار بود حضرت مستقیماً در هر کاری دخالت کنند یا همه به محضرشان مشرف شوند دیگر غیبت معنایی نداشت.
