این فیلم به عنوان اولین فیلم برای بسته بندی مواد غذایی استفاده گردید.سلوفان دارای خصوصیات ویژهای است که مصرف آن را در صنعت بسته بندی تضمین می‌نمایدمهمترین خصوصیت سلوفان عبور سریع رطوبت از آن می‌باشد که برای بسته بندی مواد غذایی مانند پیراشکی ونان مناسب است .سلوفان از خاصیت تاخوردن خوبی برخوردار است سلوفان به همراه مواد پوشش دهنده ای مثل نیترو سلولز، پلی وینیل کلراید، وینیل کو پلیمر و پلی اتیلن مقاومت آن افزایش یافته و بعنوان ماده بسته بندی مورد توجه قرار گزفته است سلوفان به دلیل مقاومت حرارتی، استحکام و ماشین پذیری توانایی مخلوط شدن با دیگر مواد پلاستیکی را دارد که تحت عنوان کلی لفاف‌های چند لایه Laminated films تولید می شوند(میر نظامی۱۳۷۴) سلوفان به صورت تک لایه و به فرم کیسه برای بسته بندی استفاده می شوند و از معایب آن مقاومت کم و پاره شدن در دمای پایین می باشد.(صداقت ۱۳۸۶)

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

پلی اتیلن
پلی اتیلن اولین ماده پلاستیکی است که به دلیل قیمت پایین و قابلیت ارتجاع در بسته بندی مواد غذائی استفاده گردید(میر نظامی۱۳۷۴) پلی اتیلن به همراه ترکیب با مواد پلاستیکی دیگر در بسته بندی مغز‌های خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما به تنهائی به دلیل نفوذ پذیری بالا به رطوبت و گاز فیلم مناسبی برای بسته بندی مغزهای خوراکی به شمار نمی‌آید(صداقت ۱۳۸۶)
دو نوع رایج آن، پلی اتیلن با وزن مخصوص کم و پلی اتیلن با وزن مخصوص بالا است
۱-پلی اتیلن با وزن مخصوص کم : وزن مخصوص این نوع پلی اتیلن ۹۱/۰-۹۲۵/۰ گرم بر سانتیمتر مکعب است که از مقاومت خوبی در مقابل کشش و نفوذ پذیری بخار آب برخوردار می‌باشد. نفوذ پذیری بخار آب از آن ۱ گرم بر متر مربع در هرروز در ضخامت ۱۰۰ میکرومتر می‌باشد (حرارت ۲۳ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی ۸۵ درصد ) انتقال گازO₂، N₂، CO₂به ترتیب ۵۰۰ ،۱۸۰ ،۲۷۰۰ میلی‌لیتر در ۱۰۰ cm₂ می‌باشد. از مقاومت خوبی نسبت به نور آفتاب برخوردار است . (تاج الدین۱۳۸۳) مقادیر زیادی از پلی‌اتیلن با دانسیته پایین برای ساخت کیسه، رول‌های بسته‌بندی و لفاف‌های چند لایه برای سیستم‌های بسته بندی تحت خلاء و اتمسفر اصلاح شده به کار می رود( صدا قت۱۳۸۶)
۲- پلی اتیلن با وزن مخصوص بالا: وزن مخصوص این نوع پلی اتیلن ۹۲۵/۰-۹۶۵/۰ گرم بر سانتیمتر مکعب است با افزایش وزن مولکولی مقاومت نسبت به سرما و فرم پذیری آن افزایش می‌یابد .اما نفوذ بخار آب کاهش می‌یابدو همچنین نفوذ پذیری به O₂،CO₂،N₂ هم کاهش می‌یابد.(میر نظامی ۱۳۷۴)
پلی پروپیلن
یکی از مهمترین مواد پلاستیکی در صنایع بسته بندی محسوب می‌شود وزن مخصوص آن ۹/۰-۹۱۵/۰ گرم بر سانتیمتر مکعب است ) (میر نظامی۱۳۷۴) انتقال گازO₂، N₂، CO₂به ترتیب ۸۰۰-۵۰۰ ،۴۸-۴۰ ،۲۴۰-۱۵۰ میلی لیتر در ۱۰۰ cm₂ می‌باشد و درصد جذب آب آن کمتر از ۰۰۵/۰است ومقاومت متوسط به نور آفتاب دارد(در ۲۴ ساعت و.دمای ۲۵ درجه سانتی گراد).(تاج الدین ۱۳۸۳) این ماده برای تهیه لفاف‌های چند لایه بسته بندی به طریقه خلاء و همچنین بسته بندی‌هایی که با گاز پر می شوند کاربرد خوبی دارند پلی پروپیلن به تنهائی نیز لفاف مناسب برای بسته بندی مغزهای خوراکی می باشد که در این حالت خواص کیفی آن از PE بهتر اما نسبت به PET وPVC ضعیف تر می‌باشد.(صداقت ۱۳۸۶)
پلی اتیلن ترفتالات
این لفاف‌ها از جنس اتیلن گلیکول و ترفتالیک اسید هستند. استفاده از این فیلم روز به روز در صنعت بسته بندی افزایش می‌یابد این فیلم در مقابل کشش و ضربه بسیار محکم و در مقابل بخار آب غیر قابل نفوذ می‌باشد PET می‌تواند حرارت ۵۰- تا ۱۵۰+ درجه سانتی گراد را تحمل کند مواد معطر و چربی به علت ضخامت خاصش غیر قابل نفوذ می‌باشند این فیلم در دمای ۲۰ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۸۵ درصد با ضخامت ۱۰۰ میکرومتر می‌تواند فقط ۲ گرم بر هر متر مربع بخار آب در هر روز از آن نفوذ کند نفوذ اکسیژن از آن نیز تقریبا ۶/۹ Ncm₃/m₂ d/barاست این مواد پلاستیکی به علت ضخامتش گران هستند یکی از معایب PET این است که دوخت آن براحتی با المنت حرارتی انجام نمی‌شود لذا باید با LDPE امتزاج نمود و یکی از معایب آن این است که این فیلم پلاستیکی قابلیت چاپ پذیری خوبی نداشته (میر نظامی۱۳۷۴)و در ساختمان فیلم‌های چند لایه برای بسته بندی وکیوم کاربرد داردو امروزه در بسته بندی مغز‌های خوراکی کاربرد دارد.(صداقت ۱۳۸۶)
پلی وینیل کلراید
وزن مخصوص آن ۳۵/۱-۴۵/۱ گرم بر سانتیمتر مکعب است مزه خنثی داردو بسیار شفاف، نرم و محکم است. این فیلم با ضخامت مختلف برای تولید ارزانترین سیستم بسته بندی به کار میرود(میر نظامی۱۳۷۴) انتقال گازO₂، N₂، CO₂به ترتیب۱۹۰۰-۲۰،۷۰-۱،۱۶۰-۸ میلی لیتر در ۱۰۰ cm₂ می‌باشد. درصد جذب آب صفر و مقاومت خوبی به نور آفتاب دارد(در ۲۴ ساعت و.دمای ۲۵ درجه سانتی گراد).(تاج الدین۱۳۸۳) اخیراً PVC (پلی وینیل کلراید) جایگزین سلوفان شده است که در ضخامتmm 15-1براحتی شکل پذیر است . این فیلم پلاستیکی به صورت تک لایه یا در ساختمان فیلم‌های چند لایه برای بسته بندی وکیوم کاربرد گسترده ای پیدا کرده است.(صداقت ۱۳۸۶)
پلی آمید‌ها
پلی آمید‌ها بر حسب تعداد کربن در ساختار زنجیره ای مونو مرها مشخص می‌شود . اغلب از فیلم‌های سبک ،پلی آمید ۶ ،پلی آمید ۱۱، پلی آمید۱۲ که فرم پذیرند استفاده می‌کنند. وزن مخصوص پلی آمید‌ها ۰۴/۱-۱۳/۱گرم بر سانتیمتر مکعب است. نقطه ذوب پلی آمید ۶ ،۲۲۰ درجه سانتی گراد است . نفوذ روغن ،مواد معطر و گازها از آن بسیار مشکل است.(میر نظامی۱۳۷۴) انتقال گازO₂، N₂، CO₂به ترتیب ۱۲-۱۰،۹/۰ ،۶/۲ میلی لیتر در ۱۰۰ cm₂ می‌باشد و مقاومت متوسط تا خوب به نور آفتاب دارد (در ۲۴ ساعت و.دمای ۲۵ درجه سانتی گراد) .(تاج الدین ۱۳۸۳) یکی از معایب پلی آمیدها این است که در درجه حرارت بالا(۱۸۰-۱۹۰) بهم می‌چسبند . از PA برای امتزاج نمودن با مواد پلاستیکی دیگر نیز استفاده می‌کنند. این فیلم یکی از گرانترین فیلم‌ها است و در موارد خاص ار آن استفاده می‌شود.(میر نظامی ۱۳۷۴)
فیلم‌های چند لایه
استفاده از این فیلم‌ها در بسته بندی اهداف زیر را تاًمین می کند:
۱- جلوگیری از خروج مواد فرار
۲- افزایش مقاومت بسته بندی
۳- دوخت پذیری
۴- چاپ پذیری
۵- بهبود وضعیت ظاهری بسته بندی
۶- کاهش انتقال گازها
کاربرد اصلی فیلم‌های چند لایه در بسته بندی وکیوم و سیستم‌های MAP می باشد(صداقت۱۳۸۶)
۱-۳-۳- فرآیندهای بسته‌بندی مورد استفاده در مغز‌های خوراکی
۱-۳-۳-۱- بسته‌بندی وکیوم
بسته بندی وکیوم اولین بار در کشور سوئد و در سال ۱۹۶۰ متداول گردید. متداولترین فرم بسته‌های وکیوم از لحاظ ساختمانی استفاده از فیلم مرکب PET/AL/PE است اما در حال حاضر استفاده از لایه پلی‌پروپیلن اصلاح شده دو طرفه (BOPP) و یا فیلم نایلون (PA) نیز متداول شده است . بطور کلی در این بسته‌ها لایه اول قابلیت تماس با ماده غذائی را دارد و لایه آخر قابلیت چاپ پذیری داشته و لایه‌های وسط نقش ممانعت کنندگی برای نفوذ گاز‌ها، نور و یا رطوبت را ایفا می کنند.. بسته بندی وکیوم یکی از مناسب ترین روش برای بسته بندی مغز‌ها محسوب می گردد و از نکات مهم این تکنیک آن است که امکان استفاده آن در ماشین‌های ساده بسته بندی تا ماشین‌های مدرن امکان پذیر می باشد.
۱-۳-۳-۲- بسته بندی شرینک (چروک پذیر)
این نوع پوشش‌ها با توجه به خاصیت چروک پذیری آن همه زوایای محصول را پوشانده وعموما به عنوان بسته بندی ثانویه جایگزین کارتن‌های چند لایه میشود. درعمل بسته‌های اولیه آماده شده درسینی‌های مخصوص مقوائی یا پلاستیکی قرارگرفته و پوشش شرینک برروی آن کشیده میشود با عبور بسته مذکوراز یک تونل حاوی بخار و یا اشعه درپوشش پلاستیکی خاصیت چروک ایجاد شده وکاملا محصول بسته بندی میشود. مواد اولیه ای که مناسب برای تهیه این نوع بسته‌های چروک پذیرمی باشند عبارتند ازPP، PET وOPP
۱-۳-۳-۳- پوشش‌های استرچ Stretch Wrappers
دراین روش پالت حاوی محصول را با استفاده ازلایه‌های فیلم پلاستیکی پوشش می دهند. فیلم‌های استرچ خاصیت مکانیکی خوبی به منظورپوشش دادن ونگهداری مناسب محصول را دارند. مهمترین فیلم استرچ که امروزه کاربرد گسترده ای پیدا کرده است فیلم LLDPE می باشد درعمل پوشش دادن فیلم‌های استرچ به شکل‌های زیر انجام می شود.
الف- روش Overhead Rotary Arm
دراین روش واحد بارگیری درمحل ثابت می ما ند وفیلم با استفاده ازچرخش بازوهای آن اطراف محصول پیچانده میشود.
ب- روش Turn Table
دراین روش محصول برروی میزی قرارگرفته وبازوی حاوی فیلم ثابت است وبا چرخش صفحه؛ فیلم استرچ اطراف محصول رامی پوشاند.
۱-۳-۳-۴- بسته بندی با اتمسفر اصلاح شده :
در این روش هوا کاملاً تخلیه شده و سپس فضای خالی بسته با گازهای محافظت کننده از قبیل ازت یا دی اکسید کربن و یا ترکیبی از چند گاز مختلف جایگزین می شود. در روش تزریق گاز( Gas Flashing ) هوا را توسط ازت یا دی اکسید کربن از داخل سیستم خارج می کنند که این عمل تحت فشار انجام می گیرد و گاز خنثی مورد استفاده جایگزین هوای داخل بسته می شود. (صداقت ۱۳۸۶)
عوامل موثر در مدت زمان ماندگاری محصول در بسته‌بندی :
۱) نوع ماده بسته‌بندی از نقطه نظر نفوذپذیری به رطوبت، اکسیژن، نور و سازگاری با محصول
۲) حجم گاز آزاد درون بسته‌بندی
۳) نوع وترکیبات گازهای درون بسته‌بندی
۴) درصد اکسیژن
در سالهای اخیر با توسعه علم مواد غذایی و صنایع غذایی توجه زیادی به این موضوع شده است که محصول بسته بندی شده سالم به مصرف کننده عرضه شود برای حفظ و نگهداری سبزیها ومیوه‌ها روش جدید MAP¹ از سال ۱۹۹۲ میلادی استفاده گردید و همچنان از آن برای بسته بندی مواد غذایی استفاده می‌شود .(میر نظامی ۱۳۷۴)
۱-۳-۳-۴-۱- تاریخچه استفاده از MAP
در سال ۱۸۰۰ میلادی برای اولین بار J.E.Berard با روش MAP میوه را بسته بندی نمود به این نتیجه رسید که میوه‌ها در یک اتمسفر فاقد اکسیژن رسیده نمی‌شوند .در سال ۱۹۲۰ میلادی Kidd و West میزان افزودن گاز O₂ و CO₂ را برای بسته بندی نمودن سیب و گیلاس تعیین نمودند نتایج نشان داد که کاهش گاز اکسیژن و افزایش گاز دی اکسید کربن در کاهش نرخ واکنشهایی که باعث کاهش کیفیت آنها می‌شود بسیار حائز اهمیت است .در سال ۱۹۵۰و ۱۹۶۰محققان فیلمهای مناسب پلی مریک برای بسته بندی MAP را گزارش نمودند مهمترین فیلمهای مناسب برای بسته بندی با MAP عبارتند از : PVC ،LDPE ،PP (میر نظامی ۱۳۷۴)
بسته تحت اتمسفر اصلاح شده به دو صورت موجب حفظ کیفیت محصول می‌شود: