د- لباس زنان نوازنده قایق CI و CII
در سمت چپ قایق های شاه، قایقی با پنج زن نوازنده در آن، در حرکت است. در لبه چپ قایق، قایقرانی پاروئی در دست دارد. این نوازندگان در حال نواختن چنگ هستند. آنها به نیم رخ نشسته اند ولی بالا تنه ایشان به حالت سه رخ است. زیر جامه آنها با موتیف مجزایی، از شانه تا بازو و قسمت بالای سینه، تزئین شده است. سرآستین آنها شکل چهار گوشی را دارد و طرح متفاوتی روی آن دیده می شود. نوازندگان روی زیر جامه خود را بالاپوشی پوشیده اند که از شانه چپ تا پائین تنه چین های فراوانی خورده است. روی ران بالاپوش طرح مجزائی، درون چهار گوشی متشکل از ایره های متوالی دیده می شود. یقه کمی شل است و آویزهایی روی آن وجود دارد.
آنها گردنبند بزرگ و گوشواره های با گوی کوچک به خود آویخته اند، و به موهای بلندشان که تا به کمر می رسد گیس بافی هایی با زیور آلات بلند زده اند. سر زنان به علت آسیب هایی که به آنها وارد آمده است کاملا مشهود نیست. با وجود این احتمال می رود که در اصل، آرایش و تزئینات مو تا بالای سر ادامه داشته است. لباس نوازندگان در قایق سمت چپ، به جز آخرین نوازنده همان سمت، ناتمام و تنها خطوط آنها رسم شده است. روی این لباس ها طرح مشخصی دیده نمی شود. طرح زیر جامه های نوازندگام قایق سمت چپ قابل تشخیص نیست. روی ران لباس یکی از نوازندگان نقش گل های چهار پر دیده می شود. در انتهای تزئینات مو نقش دایره های دوتایی دیده می شود.
در قایق سمت راست C II، آخرین نوازنده سنت چپ (CII-1) ناتمام است و هیچ تزئینی روی لباس او وجود ندارد. برروی بالاپوش نوازنده دو از سمت چپ طرحهای قلبی شکل و روی ران او نقش چهار گلبرگ قلبی شکل حکاکی شده است و روی سرآستین لباس با طرح پرنده تزئین یافته است (CII-2)، نوازنده سوم از چپ زیر جامه ای با موتیف های سه برگی بدور آن حلقه زده، تزئین شده است (CII-3). روی سرآستین دست راست نوازنده، نقش گل قلبی شکل دوتائی دیده می شود و زیر آن طرحهای سه برگی مورب حکاکی شده است. طرح زیر جامه نوازنده چهارم (تصویر شماره ۶).(CII-4) سمت چپ دارای گل های قلبی شکل است.
پرنده ای روی قسمت ران حکاکی شده است که جز قسمت هایی از پرهای دم و پاها سایر اجزای بدن او به دشواری دیده می شود، موتیف طاووسی که بین دو ردیف عمودی طرح قلبی شکل قرار گرفته است. بعنوان تزئین حاشیه روی سرآستین لباس کنده کاری شده است. فقط روی یقه لباس مزین به نقش پنج ردیف دایره کوچک است و دو آویز با موتیف های گل چهار پر در وسط آویزان است. نوازنده پنجم از چپ (CII-5) بالاپوشی با طرح گل های چهار پر به تن دارد، در روی سرآستین دست راست طرح گلبرگ های قلبی دیده می شود. روی ران او نقش گلی که پیچکی به دورش حلقه زده است، درون چهار گوشی متشکل از دایره های متوالی دیده می شود، موتیف مربع کوچکی، قسمت وسط بالای این چهار گوش را قطع کرده است.
پشت سر او دو سر روبانی قرار دارد و زیر آن قسمت هایی از دو رشته مو مزین به زیور‌ آلاتی با نقوش کروی، دیده می شود. بالاپوش این نوازندگان دارای طرح گل چهار پر با گلبرگ های قلبی شکل و موتیف های سه برگی است، هر موتیف در اندازه های کوچک و طرح های ساده و مناسب برای لباس های زیبا و ظریف زنان نوازندخ، ترسیم شده اند. این نقوش کوچک به صورت زیگزاگ و در فاصله های مساوی ترتیب یافته اند. برای تزئین سرآستین ها و قسمت های ران لباس از گلهای متنوع بسیاری استفاده شده اسن، به علت استفاده از اضافات و الحاق فراوان لباس آنها بسیار پر زرق و برق بنظر می رسد. علاوه بر این طرحها، می توان لبه طرح دار فروشی را در لبه قایق سمت راست مکان نشستن نوازندگان مشاهده نمود. این طذح ها، تزئینات حاشیه ای هستند و از دو ردیف دایره متوالی (در انتها و در وسط آنها طرح مربع های دوتایی جای داده شده است) و پیچک گل داری تشکیل شده اند

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ه- لباس خدمه قایق شاه( قایق DI و DII)
خدمه قایق شاه که دوبار در این صحنه نشان داده شده است، همگی جامه های زیبائی به تن دارند، این کار برای تاکید بر قدرت شاه است. دو ملازم در دو سوی شاه ایستاده اند، دو قایقران با پاروهایی در دست، دردو سر قایق ایستاده اند و ملازمی که در سمت چپ شاه قرار دارد، تیردان شاه را حمل می کند. نوازنده چنگ (DI-4) در سمت راست شاه نشسته است. قایقرانان این قایق با قایقرانان دیگر متفاوت هستند. انها لباس هایی کاملا تزئین شده پوشیده اند. با مقایسه دو قایق شاه متوجه می شویم که هر تصویر در موقعیتی مشابه با موقعیت شکل نظیر خود قرار دارد و لباس مشابهی پوشیده است. با وجود این جزئیات، طرح های لباس آنها متفاوت است. بررسی تغییرات شکل نگاری این طرح ها، برای مطالعه چنین اختلافاتی ضروری است. اگر چه تمام بدن قایقران سمت چپ (DI-1) شاه چنان تخریب شده که گویی سوخته است. ولی می توان طرح روی آن را اندکی تشخیص داد. بدن او کمی به چپ، به طرف پشت قایق شاه چرخیده است، اگر چه تقریبا به روبرو نگاه می کند. لباس او با شبکه های مورب درون قابی از نقوش قلبی متوالی تزئین یافته است. درون هر شبکه، نقش پرنده یا گل هشت پری شکل قرار گرفته است. در نقطه تماس شبکه های مورب گل هایی با چهار گلبرگ قلبی شکل قرار گرفته است. در مرکز گل هشت پر، گل چهار پر کوچکی دیده می شود که دور تا دور آن را یک در میان گلبرگ های مرکب قلبی شکل و گلهای سه برگی نوک تیز گرفته است. نقوش پرنده و گل بطور نامنظمی روی لباس قایقران قرار دارد. بعضی از پرندگان به سمت راست و بعضی دیگر به چپ نگاه می کنند. قایقران کمربندی با سه آویز در هر طرف، بسته است، طرح درون نیم دایره قایقران سمت چپ، یقه و سرآستین ها و شانه های او قابل تشخیص نیست. ولی طرحهای لباس قایقران قایق سمت راست بخوبی حفظ شده است (DII-1) این طرح ها را پرنده هایی درون قاب قلبی شکل در شبکه های مورب تشکیل می دهند نقوش قلبی بین دو خط حاشیه قرار گرفته اند. در نقطه تماس شبکه ها با هم، گلی با چهار گلبرگ قلبی شکل درون دایره ای قرار دارد. بعضی از پرندگان به چپ و بعضی دیگر به سمت راست می نگرند. در طرح نیم دایره قسمت پائین تنه لباس، نقش سر یک گراز وحشی درون دایره ای دیده می شود و دایره ساده دیگری در سمت زیر سر گراز قرار دارد. در نقطه تماس شبکه هایی که در حلقه زیر بغل سمت راست قرار دارند، دایره های ساده ای دیده می شود.
طرح روی یقه گل های چهار برگی دیده می شود که در یک خط قرار گرفته اند و طرح روی شانه را دو گل با چهار گلبرگ قلبی شکل تشکیل می دهد. اگرچه لباس های قایقران دو سر قایق مزین به نقوش قلبی شکل درون قاب های شبکه ای مورب است ولی موتیف ها و بعضی از تصاویر جزئی در برخی موارد با هم فرق می کند. فردی که تیردان شاه را بالا گرفته است به روبرو می نگرد(DI-2). او در سمت چپ شاه ایستاده است و سر و بالا تنه اش را کمی بطرف شاه برگردانده است. این فرد تیردان را با دست چپ گرفته و با دست راست خود تیری را به شاه می دهد، یقه، سرآستین و لباس او طرحدار است و در طرحی قوسی دو طرف پائین تنه لباس، نقوشی دیده می شود. همچنین نوار عمودی مزینی در جلو لباس قرار دارد. لباس او بعلت مقام والایش که از قرار گرفتنش در کنار شاه ثابت می شود، پر نقش و نگار می باشد. روی بالاپوش این ملازم که در قایق سمت چپ ایستاده (DI-2) موتیف متقارنی از نیمرخ یک جفت درنا که روبروی هم هستند، قرار دارد. این نقش در نیمه بالایی و پائین لباس و تا حدی نیز روی شانه چپ دیده می شود. بین دو درنای پائین تنه، نوار عمودی مزین به نقش ۶ گل هشت پر است که بطور عمودی قرار گرفته اند، مشاهده می شود.
درون هر قوس دو طرف لباس، دو دایره متشکل از دوایر کوچکتر، هلالی را در میان گرفته اند. در بالا و پائین این دو دایره نقش گل سه برگی دیده می شود. این هلال محصور، روی سرآستین ها و شانه نیز می شود. بین دو هلال محصور سر شانه را یک گل برگی تزئین کرده است. روی کمربند، موتیف های مروارید شکلی، دور یک چهار گوشی حلقه زده اند. روی یقه لباس گلهای چهار پر کوچک بطور متوالی قرار گرفته اندو تزئینات یقه و نوار روی شانه ملازمی که در قایق سمت راست ایستاده، با این ملازم کاملا متفاوت است. نقوش لباس های نازک دیگر بطور کلی مشابهند و تنها در جزئیات با هم فرق می کند. نقش هلالی که دایره های متوالی بدور آن حلقه زده اند، روی لباس همه افراد بکار رفته است، در وسط پر و بال درناهای متقارن یک خط مرکزی دیده می شود. در برگ گل میانی یک خط مرکزی دیده می شود. روی یقه ملازم قایق سمت راست یک سری نقوش پنج حلقه ای قرار دارد و روی نوار شاه نقش گلی قلبی شکل که درون شبکه موربی است، بچشم می خورد. گل های هشت پر که روی نوار عمودی جلوی لباس قرار دارند، بنظر لطیف تر و بزرگتر از گلهای لباس ملازم سمت چپ، می رسند.
قد شاه دو برابر دیگران نشان داده شده است و بزرگترین تصویر در صحنه شکار بشمار می رود. شاه در قایق سمت چپ کمی سرش را به سمت راست برگردانده است و کمانش را برای تیراندازی به گرازی که از سمت راست به او حمله کرده کشیده است. دور سر شاه در قایق سمت راست هاله ایی دیده می شود. او کمانی در دست چپ و تیری در دست راست دارد. اگر چه این دو شاه در ژست های متفاوتی نشان داده شده اند، ولی مدل لباس ها، نقوش تزئینی و طرح های ترکیبی، بغیر از نکات جزئی مشابه است. شاهی که کلاهی بر سر دارد (شاه در حال تیر اندازی) (DI-3)، بالاپوش و شلوار به تن کرده است. او تنها فردی است که قسمت چپ بالاپوشش زیر قسمت راست بوده و یقه اش باریک و بدن تزئین است. بالاپوش او سراسر مزین به گلهای چهار پری است که درون دایره ای قرار گرفته اند و نقوش سمرغ های بزرگی قسمت هایی از آن را پوشانده اند. در دو طرف کمربند او آویزهایی به چشم می خورد. در دو طرف حاشیه پائین لباس چهار گوشی دیده می شود و روی آستین تزئینات حاشیه ای شامل دو ردیف متوالی قرار دارد. دو طرف لباس چاک دارد. شاه گردنبندی با دو ردیف دایره متوالی به گردن دارد که در وسط آن سه جفت آویز کروی شکل به آن آویزان است. در پائین آویزهای ردیفی شکل سمت راست بالای پائین تنه شاه، یک خنجر و متعلقات آن به کمک حلقه یا بندی آویزان است.
تزئینات روی کمربند، آویزهای کمربند، حاشیه بالاپوش و شلوار شاه در قایق سمت چپ ناتمام است و نقوش سیمرغ لباس او ( شاه قایق سمت چپ) بیشتر از شاه قایفق دیگر (سمت راست) است. محل قرار گیری طرحهای تزئینی در لباس شاه در دو قایق متفاوت است. نقش های سیمرغ شاه، در قایق سمت چپ همگی بطور متقارن قرار گرفته اند. روی شلوار شاه در قایق سمت راست تیز سیمرغ دیده می شود. طرح های سیمرغ و نقوش گلهای چهار پر لباس شاه در دو قایق متفاوت است. لباس شاه قایق سمت چپ دارای گلهای چهار پر است ولی گلهای بالای لباس با پائین آن فرق دارد. این مطلب ما را به این فرض هدایت می کند که حکاکی لباس توسط افراد متعددی صورت گرفته است. لباس شاه مناسب برای شکار بنظر می رسد. با وجود این دوایر متوالی بسیاری، سرآستین ها و حاشیه آن را تزئین نموده است. او همچنین گردنبندی متشکل از دوایر به گردن دارد. برای تاکید بیشتر برتری شاه از نقش پرنده خوش یمن، سیمرغ برای تزئین روی لباس او استفاده شدخ است. گلهای چهارپر بالاپوش شاه در جاهای مختلف در قسمت چپ و راست لباس قرار گرفته اندو این گلها روی لباس شاه قایق سمت چپ در خط های عمودی و افقی و برای پر کردن فضاهای اطراف سیمرغ حکاکی شده اند. در حالی که در لباس شاه قایق سمت راست، آنها در خط های معمولی زیگزاگ در اطراف نقش سیمرغ دیده می شوند. شمل اول برای این است که موتیف های گل براحتی دیده شوند، ولی شکل دوم، به طراحی ترکیبی وفادار است. می توان فرض کرد که نقش ها در بالای نقش بافته سیمرغ گلدوزی شده اند. زیرا قسمتی از این دو موتیف پوشیده است. شخصی که در سمت راست شاه نشسته است، نوازندخ چنگ است(DI-4) در قایق سمت چپ. او بالا تنه اش را کمی بطرف شاه برگردانده است و چنگ را در دست راست گرفته است. سراسر لباس او مزین به گیاهانی با گلهای شکفته است. هر دو چنگ نواز قایق های سمت راست و چپ لباس هایی با طرحهای مشابه به تن دارند که تنها جزئیات آنها فرق می کند. این اختلافات احتمالا بدین سبب است که اگر چه از مدل مشابهی استفاده شده است، ولی حکاکان مختلفی روی آن کار کرده اند. سه نوع شکوفه مختلف در سه خط موازی زیگزاگ کنده کاری شده اند. دو گل شکفته بزرگ کنار هم قرار گرفته اند و فاصله بین آن دو با شکوفه های کوچک پر شده است، بطوری که فضای خالی کمی باقی مانده است. یکی از شکوفه های بزرگ، گل چهار پر با گلبرگ های قلبی شکل است و چهار برگ بین گلبرگ های آن دیده می شود. طرح دیگر، گل هشت پر تو پری است، شکوفه کوچک ترکیبی است از گل هشت پر که بین هر دو گلبرگ آن برگی قرار دارد. روی نوار شانه، نقش گل هشت پری درون یک ستاره دیده می شود. این طرح روی سرآستین ها هم قرار دارد. شکوهفه های چهار پر متوالی زینت بخش یقه می باشند.
و- تزئینات جزئی لباسها:
اینک به بررسی تزئینات جزئی البسه در صحنه شکار گراز می پردازیم. همه لباس ها در این صحنه یقه هایی باریک و ایستاده دارند. تنها روی لباس شاه و خدمه او در همان قایق و یکی از نوازندگان زن، بعضی از طرحهای متوالی دیده می شود. احتمالا در اصل، در وسط یقه زنان نوازنده اشکال کروی کوچکی وجود داشته و در زیر آنها آویزهایی با تزئینات کروی شکل قرار داشته است.
نوار شانه که بین یقه و مفصل شانه چپ قرار دارد شکل چهار گوشی را تشکیل می دهد که تنها زینت بخش لباس سردسته های افراد رم دهنده و خدمه قایق شاه است. نوار شانه بعضی از سردسته ها ساده است که برای جدا کردن این نوار از نوارهای دیگر می توانستند آنرا رنگ کنند. نوار شانه ملازمان هماهنگ با طرح های سرآستین ها با قسمت های دیگر لباس تزئین شده اند. سرآستین ها بغیر از سرآستین های شاه به پارچه عریض و طرحدار دیگری متصل هستند و اغلب طرحی مشابه طرح قسمت های دیگر لباس دارند.
نوار عمودی از وسط کمربند لباس چند ملازم آویران است و این نوار پهن و مزین است و سر آن بطرف داخل تا شده است. بنظر می رسد که از کمربند جدا می شده است. بنابراین این نوار تزئینی، مشابه نوارهای تزئینی بافته شده مجسمه های پالمیر است.
طرحهای روی نوار شامل شکوفه هایی در یک ردیف عمودی است. در صحنه شکار گراز، طرحهای تزئینی دو طرف لباس ملازمان بی نظیر هستندو در طرح قوسی دو طرف پائین تنه ملازمان ایستاده، نقش تک گلی وجود دارد. در حالیکه در لباس ملازمان قایق شاه دو گل در کنار هم به چشم می خورد. این چنین طرح قوسی معمولا از دوایر متوالی تشکیل شده است. بنظر می رسد که این طرح تزئینی از پارچه جداگانه ای تهیه شده باشد و سپس روی لباس دوختخه شده و طرح اصلی آن را پوشانیده است. اگرچه برای نشان دادن نقش گیاه مجزایی روی لباس، گلدوزی بهترین زوش می توانست باشد، ولی تزئینات لباس ملازمانی که بیرون از قایق شاه هستند شبیه بعضی از طرحهای بافته شده است. در حاشیه لباس سه نفر از سردسته های افراد رم دهنده، نوار تزئینی به چشم می خورد. در حاشیه لباس دو تن از آنها طرح مشابه طرح کلی لباس دیده می شود. حاشیه از بالای زانو تا ساق پا بوده و در پهلو چاک دارد. انتهای حاشیه در قسمت چاک، گرد است.
قسمت ران بالاپوش نوازنده زن مزین مزیت به طرحی چهارگوش است. دور تا دور این چهار گوش دوایر متوالی قرار دارد.
تنها شاه و سردسته های فیل سواران شلوار و چکمه به پا دارند. چکمه بعضی از سردسته ها تا روی شلوار کشیده شده است و از بالای حاشیه کمربندی شکل لباس تا زانو را پوشانیده است. این چکمه ها با طرح موج و نقاط نامنظم و پراکنده، احتمالا مخصوص شکار بوده اند. همانند تک نقش مرغابی در طرح قوسی شکل شلوار شاه، در صحنه شکار دیوار سمت راست، نیز موتیف عقاب دیده می شود. امکان دارد که این شلوارها با شلوارهای دیگر فرق داشته اند.
ز- البسه سایر افراد صحنه شکار گراز:
در گروه فیل سواران سمت چپ صحنه، غیر از سردسته ها بقیه افراد لباس های بدون طرح و نقش به تن دارند. شاید علت آن محدودیت، کوچک بودن پیکره های این افراد در مقابل پیکره های سردسته ها و به ویژه پائین بودن مقام اجتماعی آنها بوده است. این مضوع در گروه فیل سواران حاشیه سمت راست صحنه، و افرادی که در پائین همین حاشیه، مشغول سلاخی و قطعه قطعه کردن گرازها هستند، نیز صدق می کند.
بخش ۳- طبقه بندی نقوش روی لباسها:
در صفحات قبل در مورد طسرحهای نقش برجسته های طاق بستان، اکثرا نقوش اصلی مورد بحث قرار گرفت. در این بخش ابتدا به بررسی سیتماتیک همه موتیف ها روی البسه از جمله تزئینات کلی و جزئی صحنه شکار گراز، می پردازیم. سپس انواع مختلف فرمهای ابتدائی و متوع نقوش تشریح خواهد شد و همچنین کاربرد طرحهای تزئینی در جشنها و مراسم مذهبی درباره ساسانیان در حد امکان توضیح داده می شود. مهمتر از همه با در نظر گرفتن تاریخچه استفاده از تزئینات روی البسه و اهمیت آنها، از اندیشه ایجاد طرح در لباسهای ساسانیان بحث خواهد شد.
الف- نقوش گیاهی:
۱-نقش گل از پهلو
همه گلهایی که از روبرو ترسیم شده اند بصورت متقارن و با ساقه ای بعنوان محور مرکزی دیده می شوند. برگهای آنها در زیر گلی بزرگ به دو طرف گسترده شده سات و سه گلبرگ داخلی آنها بین دو گلبرگ خارجی قرار دارد. می توان طرحهای درخت زندگی را در نقش برجسته طاق بستان یافت که بنظر می رسد نقوش گل از روبرو این درخت تعلق داشته باشد. نقش گل از روبرو که در سمت چپ و راست دیوار جلویی طاق بزرگ کنده کاری شده است، نقش درختان تخیلی مرکبی است که روی آن تعداد زیادی برگ کنگر و شکلهای مختلفی از برگها و غنچه ها بطور طبیعت گرایانه حکاکی شده است. نقش مشابهی از درخت زندگی در سر ستونی که در محوطه جلو طاق ها یافت شده، کنده شده است، که متناسب با نقش روی البسه است. نقش برجسته دیگری که با همان موتیف روی سر ستون دیوار داخلی حکاکی شده به شکل نشان خانوادگی است و سبک آن شبیه سبک صحنه شکار گراز است، به هر حال نقش اخیر با بکارگیری عناصر ترکیبی کمتر، ساده تر شده است و مشخصه طرحهای تزئینی لباس ها بشمار می رود.
نمونه ای از پارچه با طرح گل از روبرو و پرنده در موزه دئلتی برلین نگهداری می شود، ولی طرح آن چندان گرد نبوده و متناسب با طرح پرنده است. نمونه دیگری از پارچه های ساسانی در آستانا در آسیای مرکزی کشف شده است. در روی این پارچه نقش گل درون ساقه ای از دوایر متوالی دیده می شود. اگرچه این نقوش مانند نشانه هلی خانوادگی هستند. ولی هنوز امکان یافتن خطوط حکاکی شده ساقه های پیچک مشابه آنچه که در نقش برجسته دیوار جلوئی طاق بزرگ دیده می شود، وجود دارد. بسیاری از طرحهای پارچه نوع ساسانی، دارای نقوش مدور ترکیبی شبیه درخت زندگی است که در میان یک جفت حیوان یا انسان است، ولی این نقش ترکیبی در طاق بستان یافت نمی شود که خود دلیلی بر رواج آن در دوره های بعدی است.
۲-نقش گل با چهار گلبرگ قلبی شکل
این نقش با طرحهای متنوع یکی از نقوش اصلی گیاهی در صحنه شکار گراز است. این طرحها شامل گلبرگ هایی قلبی شکل دسته ایی از گلبرگ های متوالی و نقش گل از روبرو است.
بطور کلی می توان گفت که گلهای قلبی شکل در اصل گل رز و گل چهار پر بوده اند که اغلب در شرق یافت می شوند و تاریخ نخستین نمونه آن به حدود سده سوم تا دوم پیش از میلاد برمی گردد.
۳-نقش گل چهار پر
در نوع گل، برگ های بایک نوک تیز در چهار جهت از دایره مرکزی بیرون زده اندو این نقوش به عنوان طرحی مجزا روی سرآستین ها و در دو سوی بدن و در خط عمودی پیوسته ای روی نوار مرکزی لباس ظاهر شده است. نقش پیوسته چهار برگ بدون دایره مرکزی، زینت بخش یقه لباس ها است و همان نقش با دایره مرکزی برگ نبوده، بلکه بنظر می رسد کل باشد. اگر چه آنها احتمالا نشانگر گیاه خاصی نیستند ولی احتمال می رود که چنین گلهایی به فراوانی در آسیای مرکزی و جنوب غربی وجود داشته است و نقش چهار برگ بدون دایره مرکزی در سفالینه های رنگی دوره حلف در بین النهرین نیز موجود بوده است.
۴-نقوش گل هشت پر
این موتیف اغلب دارای چهار گلبرگ دوتایی است که در اطراف یک دایره مرکزی قرار گرفته است. ولی در بعضی موارد گلبرگ ها روی همدیگر را نپوشانده اند. از این نقش تنها روی سرآستین ها، دو طرف بدن و نوار مرکزی کمربند استفاده شده است و بعنوان طرح کلی لباس بکار نرفته است.
۵-نقوش گل پر پر
نقش به اصطلاح رزت اغلب بر روی سفالینه های پیش از تاریخ آشور به صورت برجسته دیده می شود. این نقش بعدها به هنر هخامنشی انتقال یافت این موتیف مانند فرم های هندسی عمودی است و سر زندگی و نشاط گیاهی در آن دیده نمی شود. این موتیف قدیمی که اصل آن به دوره هخامنشی باز می گردد، بعنوان نقشی مجزا در صحنه شکار گراز به کار رفته است و بنظر نمی رسد که با طرح های دیگر هماهنگی داشته باشد. گل های هشت پر سه ردیفی زینت بخش جامه نوازنده قایق شاه است. این موتیف گل شکفته شکل ترکیبی و پیچیده ایی را تشکیل می دهد، که پیش از این ترکیب مشابهی را از این گل در نقش برجسته کاخ سنا خریب پادشاه آشور (۷۰۴- ۶۸۱ ق.م) در نینوا وجود داشته است. درون یک قاب مربع، یک زرت بعنوان مرکز دیده می شود، که اطراف آن را یک در میان میوه هایی با چهار برگ و گل هایی از روبرو احاطه کرده است.
۶-ردیف گل چهار پر با دایره مرکزی
این نقش بعنوان تزئین یقه ملازم شاه (DI-1) بکار رفته است.
۷-ردیف قلبی شکل
این نقش از ردیفی از گلبرگهای قلبی که بین دو خط قرار دارند بوجود آمده است. این نقش بر سر آستین نوازنده چنگ طرح شده است.
۸-ردیف چهار برگی
این نقش روی یقه نوازنده قایق شاه بکار رفته است.
۹-ردیف گل چهار برگ بدون دایره مرکزی
این نقش بعنوان تزئین یقه ایستاده قایقران قایق شاه به کار رفته است.
۱۰-پیچک های گل
موتیف درخت مو که بدور گل شکفته ای حاقه زده است، جامه زنان نوازنده را زینت بخشیده است.
۱۱-ردیف گلبرگ قلبی شکل با دو برگ
این موتیف بعنوان تزئین حاشیه پائین لباس سردسته رم دهندگان بکار رفته است.
ب- نقوش حیوانی:
۱-نقش پرنده
در صحنه شکار گراز پرنده های آبی، ماکیان، طاووس، درنا و عقاب ترسیم شده اند. این نقوش بعنوان طرحهایس پارچه در شیوه های ساسانی، دارای اهمیت بوده اند. اگر چه در جزئیات نقش پرنده آبی، تغییرات اندکی مشاهده می شود، ولی طرحهای لباس افراد رم دهنده بسیار متجدد است.