(۴-۱)
که میخواهیم کمینه شود. در قالب ریاضی مسأله به شکل زیر تعریف می شود:
که یک مسأله غیرخطی کمترین مربعات خطا و بدون قید است[۲۲]. بحث انطباق یک تابع بر روی مجموعه ای از از زوج داده های معلوم، (مسأله Curve fitting)، از جمله مسائلی است که با بکارگیری روش کمترین مربعات خطا حل می شود. فرض کنید ، مجموعه ای شامل m زوج باشد و بخواهیم تابع مدل ، شامل پارامتر X، این زوج داده ها را تقریب بزند. مسأله به این گونه تعریف می شود که:
بدنبال پارامترهای X هستیم بگونهای که ، کمینه شود، r که آن را باقیمانده هم مینامند، از تفاضل مقدار واقعی ، و مقدار بدست آمده از تابع مدل ، در نقطه j ام بدست می آید. در اینجا متغیر مستقل است و بردار پارامترهای تابع مدل است.
روش گوس-نیوتن (GN)[28] و الگوریتم لیونبرگر-مارکوارت (LM)[29] دو روش رایج برای حل مسائل کمترین مربعات خطا هستند. در ادامه ابتدا چند مفهوم را تعریف و سپس الگوریتمهای فوق را بررسی خواهیم کرد[۲۴-۲۳].
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
گرادیان : گرادیان تابع چند متغیره f، یک بردار شامل مشتقات جزئی آن نسبت به متغیر مشخصی است که در تابع حضور دارد:
ماتریس هشین[۳۰]: ماتریس هشین تابع f، یعنی H(f)، یک ماتریس مربعی از مشتقات مرتبه دوم f است.
ترانهاده[۳۱] یک ماتریس: ماتریس را ترانهاده ماتریس گوییم که از انعکاس درایههای ماتریس نسبت به قطر اصلی آن بدست می آید.
ماتریس مثبت معین[۳۲]: ماتریس را مثبت معین گوییم هرگاه به ازای هر بردار غیرصفر و حقیقی ، باشد. به عبارت دیگر مثبت معین است هرگاه تمام زیرماتریسهای بالا-سمت چپی آن، شامل خود ، دارای دترمینان مثبت باشند[۲۳].
روش نیوتن: روش نیوتن یک الگوریتم برای یافتن ریشه های تابع است. این الگوریتم اساس روش GN را شکل میدهد. روش نیوتن تقریب مرتبه اول تابع را در بسط تیلور برای یافتن مقدار تابع در نقطه بکار میگیرد.
بسط تیلور تابع f حول نقطه
تقریب مرتبه اول تابع f در نقطه
تقریب مرتبه اول در واقع همان معادله خط مماس بر منحنی تابع در نقطه حدس اولیه یعنی است.
نقطهای که این خط با محور افقی برخورد می کند، به عنوان تقریب بعدی یعنی است و بصورت زیر بدست می آید:
روش نیوتن یک فرایند تکرارشونده[۳۳] است. روش نیوتن را میتوان برای یافتن ریشه های یک تابع مشتق پذیر بکار برد مشروط به اینکه حدس اولیه به قدر کافی به ریشه مورد نظر نزدیک باشد و در نزدیکی این ریشه مشتقات تابع صفر و یا مقادیر خیلی کوچک نباشند. روش نیوتن اساس روش GN در مسأله کمترین مربعات خطا است.
کمترین مربعات خطا به روش گوس-نیوتن (GN)
بحث رسیدن به کمترین مربعات خطا روی یک سری از دادهای معلوم را هم میتوان بصورت برخط (Online) و هم بصورت خارج خط (Offline) انجام داد. اگر مسأله شناسایی پارامتر در یک سیستم دینامیکی مطرح باشد، این الگوریتم بصورت برخط بکار میرود.
گوس-نیوتن بصورت خارج خط (Offline GN): فرض کنید تعداد m زوج داده بصورت داریم و تابع مدل شامل پارامترهای برای تقریب این m زوج داده تعریف شده باشد. مطابق روش گوس-نیوتن الگوریتم زیر برای اصلاح پارامترهای و در جهت کمینه کردن مربعات خطا روی این m زوج داده بکار میرود.
شکل ۴‑۱: روش گوس-نیوتن خارج خط(Off-line) برای مسأله کمترین مربعات خطا
در حالت خارج خط (Off-line) تمام m زوج داده بصورت یکجا درنظر گرفته میشوند و بردار r شامل m مولفه، شکل میگیرد. تعداد سطرهای ماتریس ژاکوبین ، هم m است و تعداد ستونهای آن n، که برابر تعداد عناصر بردار پارامترها ، میباشد. کار با یک انتخاب اولیه برای ، (یعنی ) شروع می شود و پس از محاسبه تابع مدل ، برای همه m داده، بردار باقیمانده ، محاسبه می شود. سپس ماتریس ژاکوبین محاسبه و طبق رابطه گوس-نیوتن میزان تغییر در پارامترها بدست آمده و به آنها اعمال می شود. پارامترهای بروز رسانی شده برای مرحله بعد بکار میروند. هر بار اجرای این الگوریتم یک اپک (Epoch) نامیده می شود.
گوس-نیوتن بصورت بر خط (Online GN): این روش برای پیاده سازی شناسایی، در سیستمهای دینامیکی کاربرد دارد. شکل زیر الگوریتم GN را برای حالت برخط (Online) نشان میدهد.
شکل ۴‑۲: روش گوس-نیوتن خارج خط(On-line) برای مسأله کمترین مربعات خطا
در حالت برخط هم کار با یک حدس اولیه برای پارامترها شروع می شود. سپس برای داده اول، مقدار تابع مدل را ، محاسبه و متعاقبا باقیمانده مربوط به این داده بدست می آید. ماتریس ژاکوبین در این حالت شامل یک سطر میباشد که فقط برای داده j=1 محاسبه شده است. رابطه اصلاح پارامترها مانند قبل است و پس از محاسبه و اصلاح پارامترها، تابع مدل برای داده بعدی محاسبه شده و همانند اولین داده کار محاسبات و اصلاح پارامترها ادامه مییابد. به هر بار اجرای این الگوریتم یک Iteration گویند. با رسیدن به آخرین داده، الگوریتم، ورود داده ها را از سر گرفته و مجددا بر روی داده ها اجرا می شود. این کار تا زمانی ادامه مییابد که معیار توقف الگوریتم برآورده شود. این معیار معمولا رسیدن به مقدار مشخصی از خطا است. در زیر یکی از معیارهای رایج آورده شده است.
که در آن یک مقدار مثبت کوچک و معلوم است. در سیستمهای دینامیکی m، به زمان توقف کار سیستم بستگی دارد و تا زمانیکه سیستم درحال کار است، نمونه برداری از سیگنالهای داده، روند اصلاح پارامترها و کمینه شدن مربعات خطا ادامه مییابد. همانطور که بررسی شد، تفاوت روشهای برخط و خارج خط در این بود که در حالت برخط، نمونهها در هر Iteration تک به تک ارزیابی و در اصلاح پرامترها شرکت می کنند، حال آنکه در حالت خارج خط تمام زوج داده ها در هر Epoch بصورت یکجا ارزیابی و در تصحیح پارامترها بکار میروند.
کمترین مربعات خطا به روش لیونبرگر-مارکوارت (LM)
تفاوت روش LM و GN چه در حالت برخط و چه خارج خط، تنها در محاسبه است. در روش GN برای بدست آوردن میزان تغییر پارامترها (یعنی )، نیاز به محاسبه معکوس ماتریس است. در مواقعی این ماتریس نزدیک به حالت ویژه بوده و محاسبه معکوس آن دشوار میباشد. بعلاوه این حالت ویژه بودن می تواند باعث واگرایی محاسبات شود. برای گریز از معکوس ناپذیری ماتریس ، مطابق روش LM یک ماتریس همانی با ضریب به آن اضافه می شود. به این ترتیب علاوه بر حل مسأله معکوس ناپذیری، میتوان بر سرعت اصلاح و همگرایی پارامترها نیز کنترل داشت. هرچه بزرگتر انتخاب شود سرعت تغییرات در پارامترها کمتر خواهد بود و با نزدیک شدن به صفر، الگوریتم LM مانند GN عمل می کند.
روش GN
روش LM
کنترل MPPT با بکارگیری سرعت دورانی بهینه
مقدمه
در این فصل پس از مروری بر پیکره بندی سیستم مبدل انرژی باد و همچنین مدل ریاضی توربین بادی و ژنراتور مغناطیس دائم، سیستم کنترل برای ردگیری توان بیشینه معرفی خواهد شد. همچنین با بکارگیری شناسایی پارامتر به روشLM که در فصل ۳ بررسی شد، سیستم کنترل برای ردگیری سرعت دورانی بهینه ژنراتور مرتبط با توان بیشینه، پیکره بندی می شود.
پیکره بندی سیستم مبدل
دیاگرام مربوط به سیستم ژنراتور و توربین بادی بدون جعبه دنده در شکل زیر نشان داده شده است.
شکل ۵‑۱: سیستم تبدیل انرژی بادی با PMSG