برای این منظور، ۱۰۰ میلی گرم از ماده خشک پودر شده ریشه و برگ به طور جداگانه از کلیه تیمارها توزین گردید و در لوله­های آزمایش ریخته شد. سپس به هر یک از لوله­ها ۱۰ میلی­لیتر آب مقطر اضافه شد. این لوله­ها به مدت ۱ ساعت در بن ماری جوشان حرارت داده شدند. پس از خنک شدن در دمای اتاق به مدت ۲۰ دقیقه در دور g 5000 سانتریفیوژ شدند. محلول رویی به لوله آزمایش جدید، منتقل و دوباره با آب مقطر به حجم ۱۰ میلی­لیتر رسانده شد. این محلول به عنوان عصاره خام برای اندازه ­گیری میزان عناصر مورد استفاده قرار گرفت.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۱۰-۲- اندازه ­گیری میزان یون کلر
میزان کلر با بهره گرفتن از دستگاه Chloride Analyzer (Model 926, Sherwood scientific)، اندازه ­گیری شد. اساس کار این دستگاه بر تیتراسیون اتوماتیک یون­های کلر موجود در نمونه است که توسط یون­های نقره حاصل از الکترود­های متصل به دستگاه به صورت کلرید نقره رسوب پیدا می کنند. ۵/۰ میلی لیتر از عصاره تهیه شده به محلول بافر اسیدی تزریق شده و الکترود­های دستگاه آنالیزور کلر در داخل آن قرار داده می شوند. عدد خوانده شده از دستگاه بر حسب mg l^-1 می باشد که قابل تبدیل به واحد های دیگر نیز هست. به طوری که اگر عدد خوانده شده از دستگاه در این روش آزمایش تقسیم بر ۱۰ شود بر حسب mg g^-1DW خواهد بود.
۳-۱۰-۳- اندازه ­گیری میزان یون نیترات
اندازه ­گیری میزان نیترات با بهره گرفتن از روش سالیسیلیک سولفوریک اسید (Cataldo et al., ۱۹۷۵) انجام شد. از عصاره تهیه شده، ۵/۰ میلی لیتر داخل لوله­های آزمایش ریخته شد. سپس به هر کدام از لوله­ها ۸/۰ میلی لیتر محلول اسید سالیسیلیک (w/v) 5 درصد در H₂SO₄ (SA-H₂SO₄) اضافه گردید. بعد از ۲۰ دقیقه، ۱۹ میلی لیتر NaOH 2 نرمال به آرامی به لوله­ها اضافه شد. بدین ترتیب محلول لیمویی رنگ به دست آمد. نمونه­ها بعد از اینکه در دمای اتاق خنک شدند، شدت رنگ حاصله با بهره گرفتن از اسپکتروفتومتر در طول موج ۴۱۰ نانومتر اندازه ­گیری شد. برای رسم منحنی استاندارد، KNO₃ در غلظت­های ۳۰ و ۲۵، ۲۰، ۱۵، ۱۰، ۵ ،۳،۱،۰ میکرو­گرم بر لیتر تهیه شد.
۳-۱۰-۴- اندازه ­گیری میزان یون­های سدیم و پتاسیم
میزان سدیم و پتاسیم توسط دستگاه شعله­سنج ,Flame photometer) Fater 405 model, Iran) اندازه ­گیری شد. برای این کار عصاره تهیه شده، به نسبت ۲ به ۸ با آب مقطر رقیق گردید. لازم است دستگاه شعله سنج قبل از اندازه گیری سدیم توسط محلول هایی از سدیم کلراید mg l^-1 ۲۰۰ و در مورد اندازه ­گیری پتاسیم با محلول­هایی از پتاسیم کلراید mg l^-1200 کالیبره شود. جهت قرائت محتوای سدیم و پتاسیم نمونه­ها توسط شعله سنج، محلول­های استاندارد تهیه شد. محلول­های استاندارد سدیم و پتاسیم در غلظت­های (mg l^-1200 و ۱۶۰، ۱۲۰، ۸۰، ۴۰، ۰) از NaCl و KCl تهیه گردید. با قرار دادن اعداد خوانده شده از دستگاه در منحنی استاندارد مربوطه، غلظت­های سدیم و پتاسیم به دست آمد.
۳-۱۰-۵- استخراج عصاره گیاهی جهت اندازه ­گیری کلسیم، منیزیم، آهن و روی
برای تعیین میزان غلظت عناصر کلسیم، منیزیم، آهن و روی، از نمونه­های برگ و ریشه که قبلا در آون در دمای ۷۰ درجه سلسیوس به مدت ۷۲ ساعت خشک شده بودند، استفاده گردید. مقدار ۴/۰ گرم از نمونه­های خشک را (برای هر تکرار به صورت جداگانه توزین گردید) توسط هاون، پودر نموده و در بوته­ های چینی ریخته و در کوره­ای با دمای ۵۵۰ درجه سلسیوس انتقال داده که طی ۵ ساعت به خاکستر سفید رنگی تبدیل می­ شود. این خاکستر سفید رنگ به کمک ۱۰ میلی­لیتر اسید کلریدریک ۲ مولار، هضم و سپس این ترکیب را به وسیله کاغذ صافی، فیلتر نموده و آن را به درون لوله­های فالکون ۵۰ میلی­لیتری ریخته و با کمک آب مقطر، حجم فالکون­ها به ۵۰ میلی­لیتر رسانده شد. سپس با بهره گرفتن از دستگاه جذب اتمی (مدل AA-6300Shimadzu) میزان عناصر کلسیم، منیزیم، آهن و روی تعیین شد.
۳-۱۱- اندازه ­گیری میزان فتوسنتز
اندازه ­گیری میزان فتوسنتز خالص، هدایت روزنه­ای و میزان تعرق، با بهره گرفتن از دستگاه اندازه ­گیری فتوسنتز (مدل Walz, HCM-1000) محاسبه گردید. بدین منظور، از هر گیاه یک برگ توسعه یافته را داخل محفظه شیشه ­ای دستگاه قرار داده و داده ­ها هر ۶۰ ثانیه به صورت خودکار ذخیره شدند. زمان اندازه ­گیری بین ساعت ۱۱ تا ۱۳ بود.
۳-۱۲- تجزیه آماری داده ­ها و نرم افزارهای مورد استفاده
برای انجام تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات مورد بررسی، از نرم افزار SAS سری ۹٫۱ استفاده شد. مقایسه میانگین­ها با بهره گرفتن از آزمون چند دامنه­ای دانکن انجام گرفت. همچنین برای رسم شکل از نرم افزار Excel سری ۲۰۱۰ استفاده گردید.
فصل چهارم
نتایج
۴- نتایج
۴-۱- تاثیر شوری و اسید سالیسیلیک و برهمکنش آن­ها بر ویژگی­های مورفولوژیک
نتایج مقایسه میانگین­ها نشان داد که با افزایش سطوح شوری، تعداد برگ­ها، کاهش یافته و اختلاف بین تیمار­ها از این نظر معنی­دار بود. بیش­ترین تعداد برگ در هر دو رقم، مربوط به تیمار شاهد و کم­ترین تعداد برگ در تیمار ۱۰۰ میلی­مولار شوری مشاهده شد. در تیمار ۱۰۰ میلی­مولار شوری، در رقم‌های قره‌شانی و تامپسون­سیدلس به­ترتیب ۱۷/۵۹ و ۲۹/۵۶ درصد کاهش در تعداد برگ در مقایسه با شاهد، دیده شد (جدول ۴-۱).
اسید سالیسیلیک به­ ویژه در غلظت­های ۲۰۰ و ۳۰۰ میلی­گرم در لیتر، تاثیر مثبتی در کاهش اثرات منفی شوری بر تعداد برگ در هر دو رقم داشت. این تاثیر مثبت در سطوح پائین شوری (۲۵ و ۵۰ میلی­مولار شوری) بیش­تر نمایان بود. از نظر تعداد برگ، تاثیر مثبت اسید سالیسیلیک در قره­شانی بیش­تر از تامپسون­سیدلس بود. در تیمار شوری ۱۰۰ میلی­مولار همراه با ۳۰۰ میلی­گرم در لیتر اسید سالیسیلیک، در مقایسه با گیاهان شاهد، در رقم­های قره­شانی و تامپسون­سیدلس به­ترتیب ۸۳/۴۰ و ۳۳/۵۳ درصد کاهش در تعداد برگ مشاهده گردید. کاربرد اسید سالیسیلیک در تامپسون­سیدلس در شوری ۱۰۰ میلی‌مولار، تأثیر معنی‌داری بر افزایش تعداد برگ نداشت.
نتایج مقایسه میانگین­ها نشان داد که با افزایش غلظت شوری، سطح برگ در هر دو رقم کاهش یافت و اختلاف بین تیمار­ها معنی­دار بود. در قره‌شانی، بدون کاربرد اسید سالیسیلیک، در تیمارهای شوری ۷۵ و ۱۰۰ میلی‌مولار، به­ترتیب ۴۶ و ۸/۵۱ درصد کاهش در سطح برگ در مقایسه با شاهد مشاهده شد. در تامپسون­سیدلس، میزان کاهش سطح برگ درسطح شوری ۷۵ میلی‌مولار، ۷۳/۴۰ درصد و درسطح شوری ۱۰۰ میلی‌مولار، به ۰۳/۵۲ درصد رسید (جدول ۴-۱).
اسید سالیسلیک تاثیر مثبتی بر کاهش اثرات منفی شوری بر سطح برگ داشت، اما این تاثیر در سطوح بالای شوری (۱۰۰ میلی­مولار)، در هر دو رقم، ضعیف­تر بود. در رقم قره‌شانی، با کاربرد اسید سالیسیلیک با غلظت ۳۰۰ میلی‌گرم در لیتر، میزان کاهش سطح برگ در مقایسه با شاهد، در تیمار شوری ۷۵ میلی‌مولار به ۵۲/۲۲ درصد و در تیمار شوری ۱۰۰ میلی‌مولار به ۶/۲۸ درصد رسید و در رقم تامپسون سیدلس، با غلظت مشابه اسید سالیسیلیک، میزان کاهش این شاخص در شوری ۷۵ میلی‌مولار به ۶۵/۲۸ درصد و در ۱۰۰ میلی‌مولار به ۴۱ درصد در مقایسه با شاهد رسید. درصد کاهش سطح برگ، در رقم تامپسون­سیدلس، بیش­تر از رقم قره­شانی بود.
طول ریشه، متناسب با افزایش غلظت نمک در هر دو رقم به­ طور معنی­داری کاهش یافت. طول ریشه در تیمار ۱۰۰ میلی­مولار شوری، در هر دو رقم، از لحاظ آماری تفاوت معنی­داری نشان ندادند. در تامپسون­سیدلس، بدون کاربرد اسید سالیسیلیک، درصد کاهش طول ریشه در مقایسه با شاهد در تیمار شوری ۷۵ میلی‌مولار، ۳۶/۴۲ درصد و در تیمار شوری ۱۰۰ میلی‌مولار، ۷۳/۵۳ درصد بود. در قره‌شانی، بدون کاربرد اسید سالیسیلیک، درصد کاهش طول ریشه در تیمارهای شوری ۷۵ و ۱۰۰ میلی‌مولار در مقایسه با شاهد به­ترتیب، ۷۲/۴۱ و ۳۴/۵۴ درصد بود (جدول ۴-۱).
در بالاترین سطح شوری، کاربرد ۳۰۰ میلی­گرم در لیتر اسید سالیسیلیک در رقم­های قره­شانی و تامپسون­سیدلس از نظر آماری تاثیر یکسانی بر طول ریشه داشت. با کاربرد اسید سالیسیلیک با غلظت ۳۰۰ میلی‌گرم در لیتر، درصد کاهش طول ریشه در قره‌شانی در مقایسه با شاهد، در تیمار شوری ۷۵ میلی‌مولار، به ۴۹/۲۳ درصد و در تیمار شوری ۱۰۰ میلی‌مولار، به ۲۲/۴۳ درصد رسید اما درصد کاهش این شاخص در تامپسون­سیدلس در مقایسه با شاهد، در تیمارهای شوری ۷۵ و ۱۰۰ میلی‌مولار، به­ترتیب به ۷۳/۳۷ و ۳۴/۴۱ درصد رسید.
نتایج این پژوهش نشان داد که سطوح مختلف شوری به­ طور معنی­داری باعث کاهش طول ساقه در هر دو رقم شد. درصد کاهش طول ساقه در رقم تامپسون­سیدلس بدون کاربرد اسید سالیسیلیک، در سطوح شوری ۷۵ و ۱۰۰ میلی‌مولار، به­ترتیب ۲۹/۴۹ و ۱۳/۵۷ درصد و در قره‌شانی در شرایط تیماری مشابه، به­ترتیب ۸۷/۴۷ و ۰۲/۵۳ درصد در مقایسه با شاهد بود.
غلظت­های مختلف اسید سالیسیلیک تاثیر مثبتی در کاهش اثرات منفی شوری بر طول ساقه در هر دو رقم داشتند، اما این تاثیر در رقم قره­شانی، در شوری ۱۰۰ میلی­مولار، از لحاظ آماری معنی­دار نبود. میزان کاهش طول ساقه با کاربرد اسید سالیسیلیک با غلظت ۳۰۰ میلی‌گرم در لیتر در رقم تامپسون­سیدلس، در شوری ۷۵ میلی‌مولار، ۴۷/۳۸ درصد و در شوری ۱۰۰ میلی‌مولار، ۱۸/۴۸ درصد بود و در رقم قره‌شانی در تیمار مشابه اسید سالیسیلیک، میزان کاهش طول ساقه در سطوح شوری‌ ۷۵ و ۱۰۰ میلی‌مولار، به­ترتیب ۱۸/۳۹ و ۷۹/۵۱ درصد بود. در قره‌شانی، در تمامی تیمارهای شوری (به استثناء ۵۰ میلی‌مولار) و در تامپسون سیدلس، در تمامی تیمارهای شوری (به استثناء ۷۵ میلی‌مولار)، اختلاف معنی‌داری بین غلظت‌های ۲۰۰ و ۳۰۰ میلی‌گرم در لیتر اسید سالیسیلیک، از لحاظ تأثیر بر طول ساقه دیده نشد (جدول ۴-۱).
بر اساس نتایج بدست آمده از این پژوهش، قطر ساقه با افزایش شوری کاهش یافت. در قره‌شانی، بدون کاربرد اسید سالیسیلیک، میزان کاهش قطر ساقه در سطوح شوری ۷۵ و ۱۰۰ میلی‌مولار، به­ترتیب ۳۸/۱۷ و ۷/۲۴ درصد و در تامپسون­سیدلس، در شوری ۷۵ میلی‌مولار، ۵۱/۲۹ درصد و در شوری ۱۰۰ میلی‌مولار، ۳۶/۳۵ درصد در مقایسه با شاهد بود (جدول ۴-۱).
میزان کاهش قطر ساقه، با کاربرد اسید سالیسیلیک با غلظت ۳۰۰ میلی‌گرم در لیتر در رقم تامپسون سیدلس در سطوح شوری ۷۵ و ۱۰۰ میلی‌مولار، به­ترتیب به ۲۳ و ۰۱/۳۳ درصد و در رقم قره‌شانی، میزان کاهش قطر ساقه، درتیمار شوری ۷۵ میلی‌مولار به ۱۳ درصد و در تیمار شوری ۱۰۰ میلی‌مولار، به ۰۲/۱۹ درصد در مقایسه با شاهد رسید. در بالاترین سطح شوری، تاثیر مثبت اسید سالیسیلیک بر قطر ساقه، در رقم قره­شانی بیش­تر از رقم تامپسون­سیدلس بود. در رقم تامپسون­­سیدلس، در تیمار شوری ۱۰۰ میلی­مولار، غلظت­های مختلف اسید سالیسیلیک تاثیری بر کاهش اثرات منفی شوری بر قطر ساقه نداشتند.
یافته‌های این پژوهش، نشان داد که در هر دو رقم، با افزایش غلظت کلرید سدیم، وزن تر شاخساره، کاهش معنی‌داری در مقایسه با شاهد داشت. بدون کاربرد اسید سالیسیلیک، میزان کاهش وزن تر شاخساره، در سطح شوری ۱۰۰ میلی‌مولار، در رقم‌های تامپسون­سیدلس و قره‌شانی، در مقایسه با شاهد، به­ترتیب، ۴۵/۶۵ و ۶۷ درصد، مشاهده گردید. سطوح مختلف شوری، تاثیر معنی­داری بر کاهش وزن تر شاخساره، در سطح احتمال یک درصد داشتند (جدول ۴-۱).
تاثیر اسید سالیسیلیک، بر وزن تر شاخساره، در هر دو رقم مثبت بود. میزان کاهش وزن تر شاخساره، در تیمار ۱۰۰ میلی­مولار شوری، به­همراه ۳۰۰ میلی­گرم در لیتر اسید سالیسیلیک، در رقم­های قره­شانی و تامپسون­سیدلس، نسبت به گیاهان شاهد، به­ترتیب ۷۹/۵۹ و ۴۴/۶۰ درصد بود. کاربرد غلظت­های ۲۰۰ و ۳۰۰ میلی­گرم در لیتر اسید سالیسیلیک، در تیمارهای شوری ۷۵ و ۱۰۰ میلی­مولار نمک، در هر دو رقم، تاثیر مشابهی بر وزن تر ساقه داشت. در قره‌شانی، در تمامی سطوح شوری و همچنین در تامپسون­سیدلس، در تمامی سطوح شوری (به استثناء شوری ۵۰ میلی‌مولار)، اختلاف معنی‌داری بین غلظت‌های ۲۰۰ و ۳۰۰ میلی‌گرم در لیتر اسید سالیسیلیک، از نظر تأثیر بر میزان وزن تر شاخساره، مشاهده نگردید. تاثیر منفی شوری بر کاهش وزن تر شاخساره، در تیمار ۱۰۰ میلی­مولار شوری، در رقم تامپسون­سیدلس، بیش­تر از رقم قره­شانی بود.
در سطوح مختلف شوری، کاهش معنی­داری در سطح احتمال یک درصد، بر وزن تر ریشه مشاهده شد. اسید سالیسیلیک، تاثیر مثبتی بر وزن تر ریشه در هر دو رقم داشت، اما این روند، با افزایش غلظت نمک، در محیط ریشه، ضعیف­تر شد، به­ طوری که، کاربرد غلظت­های مختلف اسید سالیسیلیک، در تیمار شوری ۱۰۰ میلی­مولار ، بر کاهش اثرات منفی شوری بر وزن تر ریشه، در هر دو رقم، از لحاظ آماری بی­تاثیر بود (جدول۴-۱).
میزان کاهش وزن تر ریشه، در تیمار ۱۰۰ میلی­مولار شوری، به­همراه ۳۰۰ میلی­گرم در لیتر اسید سالیسیلیک، در ارقام قره­شانی و تامپسون­سیدلس، نسبت به گیاهان شاهد، به­ترتیب، ۶۴/۶۰ و ۱۳/۷۰ درصد بود، همچنین، در این تیمار، هیچ اختلاف معنی­داری، از نظر آماری، بین دو رقم، از لحاظ وزن تر ریشه، وجود نداشت. در تامپسون سیدلس، غلظت ۳۰۰ میلی‌گرم در لیتر اسید سالیسیلیک، در کاهش اثرات منفی شوری بر وزن تر ریشه (به استثناء سطح شوری ۱۰۰ میلی­مولار)، بهتر از سایر غلظت‌ها بود، اما در قره‌شانی، بین غلظت‌های ۲۰۰ و ۳۰۰ میلی‌گرم در لیتر اسید سالیسیلیک، تفاوتی از نظر تأثیر بر وزن تر ریشه، در سطوح مختلف شوری، مشاهده نشد.
در هر دو رقم، وزن خشک شاخساره، در تیمارهای مختلف شوری، کاهش معنی‌داری داشت. میزان کاهش وزن خشک شاخساره، بدون کاربرد اسید سالیسیلیک، در قره‌شانی، در تیمارهای شوری ۷۵ و ۱۰۰ میلی‌مولار، به­ترتیب، ۴۴/۵۴ و ۳۴/۷۷ درصد و در رقم تامپسون سیدلس، میزان کاهش این شاخص، در تیمارهای شوری ۷۵ و ۱۰۰ میلی‌مولار، به­ترتیب ۳۵/۶۲ و ۰۳/۶۹ درصد، در مقایسه با شاهد بود. تاثیر منفی شوری، بر کاهش وزن خشک شاخساره، در تیمار ۱۰۰ میلی­مولار شوری، در قره­شانی، بیش­تر از تامپسون­سیدلس بود (جدول ۴-۱).
اسید سالیسیلیک، تاثیر مثبتی بر کاهش اثرات منفی شوری، بر وزن خشک شاخساره، در هر دو رقم داشت، اما این تاثیر با افزایش سطوح شوری، بسیار ضعیف گردید. با کاربرد اسید سالیسیلیک، با غلظت ۳۰۰ میلی‌گرم در لیتر، میزان کاهش این شاخص، در قره‌شانی، در مقایسه با شاهد، در شوری ۷۵ میلی‌مولار، ۸۵/۲۹ درصد و در شوری ۱۰۰ میلی‌مولار ۱۲/۶۴ درصد بود و در رقم تامپسون سیدلس، میزان کاهش این شاخص، در شوری ۷۵ و ۱۰۰ میلی‌مولار، به­ترتیب، ۲۵/۴۱ و ۶۰ درصد بود.
وزن خشک ریشه، هم­زمان با افزایش غلظت شوری در محلول غذایی، در هر دو رقم، به­ طور معنی­داری کاهش یافت. میزان کاهش وزن خشک ریشه، در شوری ۱۰۰ میلی‌مولار، در رقم‌های تامپسون­سیدلس و قره‌شانی، به­ترتیب، ۵/۸۱ و ۶۳/۷۷ درصد، در مقایسه با شاهد بود (جدول ۴-۱).
اسید سالیسیلیک، تاثیر مثبتی بر کاهش اثرات منفی شوری بر وزن خشک ریشه، در هر دو رقم داشت، اما این تاثیر با افزایش سطوح شوری، بسیار ضعیف­تر گردید، به­ طوری که در تیمار ۱۰۰ میلی­مولار نمک، کاربرد غلظت­های مختلف اسید سالیسیلیک، تاثیر معنی­داری بر کاهش اثرات شوری بر وزن خشک ریشه، در دو رقم نداشت. میزان کاهش وزن خشک ریشه در تیمار ۱۰۰ میلی­مولار نمک و ۳۰۰ میلی­گرم در لیتر اسید سالیسیلیک در ارقام قره­شانی و تامپسون­سیدلس، در مقایسه با تیمار شاهد، به­ترتیب، ۱۵/۷۳ و ۰۷/۸۰ درصد بود. در تیمار بیش­ترین سطح شوری و بالاترین سطح اسید سالیسیلیک (۳۰۰ میلی­گرم در لیتر)، هیچ اختلاف معنی­داری از لحاظ آماری، بین دو رقم از نظر وزن خشک ریشه وجود نداشت.
در رقم‌های تامپسون­سیدلس و قره­شانی، در تمامی سطوح شوری (به استثناء ۵۰ میلی‌مولار)، تفاوت معنی‌داری بین غلظت‌های ۲۰۰ و ۳۰۰ میلی‌گرم در لیتر اسید سالیسیلیک، از نظر تأثیر بر وزن خشک ریشه مشاهده نگردید. تاثیر منفی شوری، بر کاهش وزن خشک ریشه، در تیمار ۱۰۰ میلی­مولار شوری، در تامپسون­سیدلس، بیش­تر از قره­شانی بود.
جدول ۴- ۱: نتایج مقایسه میانگین برخی از شاخص­ های رشدی مورد ارزیابی در دو رقم انگور در سطوح مختلف شوری با غلظت­های متفاوت اسید سالیسیلیک.