نظریه ایرونیگ گافمن
وی تأکید بسیاری بر نقشی که انسان‌ها در زندگی روزمره خود ایفا می‌کنند داشته است و فرایند کشف نقش را تدریجی دانسته و معتقد است که انسان‌ها نقش را مرحله به مرحله کشف می‌نمایند (نوفل، ۱۳۷۶ : ۲۸) گافمن[۷۵] معتقد است که تنها از طریق تأثیر ایده‌ها و نظراتی که انسان‌های دیگر از ما دارند می‌توان به پیش‌بینی یا کنترل آن چه برای ما اتفاق می‌افتد کمک کرد. این جریان را گافمن مدیریت اثر می‌نامد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
ما اغلب به معرفی خود و آشکار ساختن خویش به شیوه‌های زیر متوسل می‌شویم :
دارا بودن ویژگی‌های اجتماعی مثل گرمی و صمیمیت
دارا بودن برخی توانایی‌های اجتماعی مثل کمال یا داشتن سلوک آداب و رفتار
برانگیخته شدن، سخت کار کردن و مشتاق و علاقمند بودن
باهوش بودن و یا داشتن برخی توانایی‌های دیگر (ورزشی یا موسیقی و هنری)
مشهور شدن یا منزلت بالایی داشتن
اخلاقی بودن (درستکار، وفاداری، بخشنده و …)
این روش‌هایی هستند که ما از آن طریق خود را به دیگران معرفی می‌نماییم. (Kimble, 1990 : 54)
منوچهر محسنی همچنین در مقدمات جامعه‌شناسی اجتماعی شدن را به دو بخش اجتماعی شدن اولیه و ثانویه تقسیم می‌کند. وی اجتماعی شدن اولیه را خاص دوران کودکی و اجتماعی شدن ثانویه را مربوط به دوران نوجوانی یا سایر مراحل تا سالخوردگی می‌داند. ضمناً در مواقعی که ضرورت تطابق فرد با شرایط تازه مطرح می‌شود اهمیت بیشتر آن احساس می‌گردد. (محسنی، ۱۳۷۶ : ۱۰۹)
۱۹- ۲ پیشینه پژوهش در ایران
بررسی به عمل آمده راجع به پیشینه تحقیق نشان داد که تحقیقات ذیل تاحدودی در ارتباط با موضوع بوده است، چرا که علی‌رغم جستجوهای انجام‌شده، سابقه‌ای منطبق با موضوع این تحقیق یافت نشد.
۱-۱۹-۲ فریبا رحمانپور، کارشناسی تغذیه بهزیستی منطقه جنوب تهران، ۱۳۷۷، « بررسی وضعیت رشد فرزندان شبانه‌روزی در بهزیستی منطقه جنوب تهران»، انتشارات سازمان بهزیستی کشور.
نتایج : ۱) در مراکز تنوع غذایی وجود ندارد و رژیم غذایی آن ها تمام نیازهای آن ها را برآورده نمی‌کند.
۲) وجود مربیانی که هرکدام با توجه به سلیقه و رفتار خودشان هر طور که بخواهند با فرزندان شبانه‌روزی ها برخورد می‌کنند، محیط پراسترسی را فراهم می‌کند.
۳) با توجه به این که فرزندان شبانه‌روزی‌ها از محبت پدر و مادر محروم بوده و این خود عاملی مهم برای ایجاد مشکلات روحی و روانی آن‌هاست، باید سعی شود تا محیط آرام و خوشایندی برای آن ها فراهم شود تا کمبود محبت آن ها جبران شود و …
۲-۱۹-۲ قدیسه طباطبایی، کارشناس ارشد پرستای، علوم پزشکی ایران (۱۳۸۱)، « بررسی مشخصات خانواده‌هایی که فرزندانشان را به مرکز شبانه‌روزی سپرده‌اند»
نتایج : ۱) مشخصات خانوادگی : اکثر والدین بین ۳۹- ۳۰ سال سن داشتند که مطلقه هم بودند و اغلب دارای فرزند.
۲) مشخصات اجتماعی- اقتصادی : اکثر پدر و مادرها بی‌سواد، پدران کارگر و مادران خانه‌دار و اغلب هم مستأجر و ساکن در جنوب شهر تهران بودند که پدران به دلیل اعتیاد و مادران به علت عمل منافی عفت زندانی شده بودند.
۳) اختلالات جسمی : ۸۸/۱۰ درصد پدران و ۱۶/۸ درصد مادران اختلال داشتند.
۴) اختلالات روانی : ۹۷/۱۴ درصد پدران و ۵۷/۱۱ درصد مادران از اختلالات روانی رنج می‌بردند.
۳-۱۹-۲ پژوهشی در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی (۱۳۸۲) در دوره کارشناسی در مورد «رابطه موجود بین مدت اقامت در مراکز شبانه‌روزی و میزان افسردگی» انجام شده است.
نتایج : ۱) هر چه مدت اقامت بیشتر باشد، میزان افسردگی نیز بیشتر است.
۲) مهمترین عامل در رضایت فرزندان ساکن در شبانه‌روزی‌ها رفتار مربیان، مشاوران و مددکاران و برخورد و نحوه ارتباطات موجود بین فرزندان و پرسنل می‌باشد. در مرحله بعد امکانات آموزشی- رفاهی در رضایت آن ها مؤثر است.
۴-۱۹-۲ دیبا مرسلویی، کارشناس ارشد مددکاری اجتاعی، دانشکده علوم اجتماعی علامه‌طباطبایی، ۱۳۸۴، «بررسی عوامل موثر بر نگرش دختران شبانه روزی نسبت به تشکیل خانواده».
نتایج : در این پژوهش چهار متغیر «کنترل و نظارت»، «اجتماعی شدن»، «میزان حمایت عاطفی دریافت شده» و «خودپنداره شخصی» به عنوان متغیرهای مستقل انتخاب شدند. و نتایج زیر حاصل شد :
دختران شبانه‌روزی خودپنداره شخصی منفی‌تری نسبت به دخترانی که همراه خانواده خود زندگی می‌کنند، دارند و خودپنداره با نحوه نگرش آنان نسبت به تشکیل خانواده رابطه دارد.
دختران شبانه‌روزی نسبت به سایر دختران، اجتماعی شدن پایین‌تری را تجربه می‌کنند. میزان اجتماعی شدن با نحوه نگرش به ازدواج رابطه دارد.
دختران ساکن شبانه‌روزی، حمایت عاطفی کمتری را از دختران ساکن خانه دریافت می‌کنند.
دختران ساکن شبانه‌روزی نسبت به دخترانی که همراه خانواده زندگی می‌کنند، کنترل و نظارت کمتری اعمال می‌شود و میزان کنترل و نظارت با نحوه نگرش به تشکیل خانواده ارتباط دارد.
۵-۱۹-۲ محبوبه مقری، کارشناسی ارشد مددکاری اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه‌طباطبایی، ۱۳۷۵، «بررسی چگونگی عملکرد سرپرستان با کودکان خود بر مبنای مفاد پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک.»
نتایج : هدف پژوهش مطالعه چگونگی رفتار، میزان آگاهی و نگرش والدین و سرپرستان در چارچوب مفاد پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک بوده است. نتایج پژوهش نشان داد که : ۲۳ درصد والدین و سرپرستان موردمطالعه، آگاهی زیادی از مفاد پیمان‌نامه دارند، در حالی که ۵/۷۷ درصد آنها آگاهی کم تا متوسط دارند. ۷۵ درصد از آنها نیز نگرش مثبتی نسبت به مفاد پیمان‌نامه دارند.
*** ***
آن چه ذکر شد گوشه‌ای از پژوهش‌های مختلفی بود که در ارتباط با مراکز شبانه‌روزی و تأثیرات آن بر روحیه و شخصیت و زندگی فرزندان صورت گرفته است. هدف از ذکر و بیان نتایج این تحقیقات، علاوه بر تأکید و تصریح هر چه بیشتر به این موضوع، اشاره به عناوین و مواردی است که تابحال در ارتباط با آن تحقیقی صورت نگرفته است. نام مرکز قرنطینه و دلایل و ضرورت وجودی آن حتی برای برخی از افراد شاغل در مراکز شبانه‌روزی بیگانه است. همچنین طی بررسی پژوهش‌های انجام شده این نتیجه حاصل شد که در رابطه با مرکز قرنطینه بهزیستی تا به حال تحقیقی انجام نپذیرفته است، در حالی که به دلیل این که کودکان در بدو ورود به این مرکز دچار بحران بسیار زیاد بوده و طی و سپری کردن این بحران در مرکز و کیفیت گذراندن زندگی در آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می‌باشد، بنابراین توجه به آن و ارائه پیشنهادات و نتایج حاصل از آن برای سازمان به طور حتم ضروری و مهم خواهد بود.
۲۰-۲ پیشینه پژوهش در جهان
به طور خلاصه با بررسی تحقیقات انجام شده این نتیجه حاصل می‌شود که محورهای موضوعی زیر بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته است :
پاتولوژی مراکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست
اثرات فقدان والدین و خانواده بر کودکان
مقایسه برخی مفاهیم بین کودکان عادی و بی‌سرپرست
بررسی نظریات جامعه‌شناختی و روانشناختی، پیرامون خانواده
اثرات سوء اجتماعی ناشی از نابسامانی و از هم گسیختگی خانواده بر کودکان
مطالعاتی در خصوص رشد روانی، اجتماعی کودک در محیط‌های مختلف اجتماعی
در تحقیقاتی که به مقایسه دو گروه از کودکانی که در موسسات شبانه‌روزی پرورش یافته‌اند، و کودکانی که در خانواده‌ها زندگی کرده‌اند، پرداخته‌آند (مثل کوهن، راز، ۱۹۶۷، پاراسکوپولوی و هانت، ۱۹۷۱، راجاراکشیما، ۱۹۶۸) در بسیاری از این تحقیقات نشان داده شده است که کودکانی که در خانواده زندگی می‌کنند در رشد و تحول ذهنی و به ویژه در قدرت کلامی برتری دارند، رفتارهای قالبی کمتری دارند و رفتارهای آن ها بیشتر ناشی از انگیزه‌های درونی‌شان است. این تفاوت‌ها حتی بعد از این که کودکان خانواده‌ای به یک مؤسسه شبانه‌روزی انتقال یافته‌اند مشاهده شده است. (ماتجک و لانگ میر، ۱۹۶۵، شیب دشوتول، ۱۹۶۵ به نقل از علوی، ۱۳۷۵) اما چنانچه این کودکان در سنین پایین از موسسات شبانه‌روزی خارج گردند و وارد محیط خانواده شوند در این صورت ممکن است بسیاری از ناهنجاری‌های رفتاری آنان در زمینه‌های مختلف به حد هنجار برسد.
پراونس و لیپتون[۷۶] رفتار کودکانی را که در مؤسسات نگهداری زندگی می‌کردند با کودکانی که در خانه به سر می‌برند مورد مقایسه قرار دادند. نتایج این مقایسه نشان داد کودکانی که در مؤسسات زندگی می‌کردند، نسبت به کودکان هم سنشان در خانواده، در ارتباط خود با سایر افراد، نوعی نارسایی داشته‌اند بدین معنی که آنان به ندرت برای کمک، احساس راحتی و شادی نزد بزرگسالان می‌آمدند و نشانه‌ای از وابستگی جدی به هیچ فردی نشان نمی‌دادند و اغلب دچار نقایصی در تکلم و زبان نیز بوده‌اند. این تحقیقات همچنین حاکی از این است که هر قدر سن ورود به مؤسسات و مراکز شبانه‌روزی پایین‌تر باشد مخاطرات ناشی از آن در زمینه‌های مختلف نیز شدیدتر خواهد بود.
کودکانی که به صورت گروهی نگهداری میشوند به علت ارتباط با پرستاران و مربیان گوناگون و عدم برقراری روابط درست با افرادی ثابت به عنوان پدر یا مادر دچار آسیب‌های مختلف روانی فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی و … میشوند. در حالی که برای رشد صحیح کودکان در هر یک از این زمینه‌ها باید فرد یا افرادی به صورت ثابت از آن ها مراقبت کنند و همچنین نگهداری از کودکان به صورت گروهی و توسط افراد مختلف باعث می‌شود که فرایند رشد آنان از ابعاد مختلف با مشکل روبه‌رو شود. تحقیقات اخیر نشان داده است که با قراردادن کودکان در شرایطی مشابه شرایط خانواده که در آن سلامت روانی، پایگاه عاطفی و کنش متقابل اجتماعی و امکاناتی برای کاوش و برانگیخته شدن داشته باشد و نیز نسبت مناسبی بین تعداد کودکان و مراقبت کنندگان موجود باشد می‌تواند شرایط رشد سالم کودکان را از ابعاد مختلف فراهم نماید. (محمدی، ۱۳۸۴)
۲۱-۲نقش مددکاراجتماعی مرکز قرنطینه
نقش مددکار در قرنطینه بدین شرح است :
جمع آوری اطلاعات جامع از کودکان
ارتباط مستمر با مربیان و کسب اطلاعات از وضعیت کودکان
ارتباط با روانشناس و تبادل نظر در مورد کودکان
تنظیم پرونده جداگانه‌ای از تلفن‌ها و آدرس اقوام نزدیک و مدرسه دانش‌آموزان
پیگیری میدانی وضعیت دانش‌آموزان با مراجعه به مدرسه، منزل اقوام و اطرافیان دانش‌آموزان
ارتباط نزدیکتر با مشارکت‌ها جهت تأمین امکانات رفاهی و مسافرت‌های اردویی درون شهری کودکان
مکاتبات با مقامات بالاتر جهت اعمال محدودیت‌های قرنطینه به معنای ۲ روز آن یا برداشتن قید و بندهایی که زمینه‌ساز آزادی بیشتر، مرخصی بیشتر و سرگرمی بیشتر کودکان باشد.
مکاتبه جهت اصلاح فرمها
تمرکز تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی به صورت تیمی در مورد کودکان (مددکار مرکز قرنطینه، ۱۳۸۶)
