۳۳۸۴

۱۷٫۷

۱۳۴۳

۳۹٫۷

۲۰۴۱

۶۰٫۳

دهستان لاکان

۱۰۵۲۳

۶۰۳۱

۴۴۹۲

۸۰۰۷

۷۶٫۱

۴۶۵۵

۵۸٫۱۴

۳۳۵۲

۴۱٫۹

۲۵۱۶

۲۳٫۹

۱۳۷۶

۵۴٫۷

۱۱۴۰

۴۵٫۳

ماخذ : مرکز آمار ایران ، ۱۳۹۰
شکل ۳-۹- درصد باسوادی جمعیت بخش مرکزی شهرستان رشت
۳-۳-ویژگیهای اقتصادی :
اقتصاد به عنوان یک ضرورت از هنگامی که معیشت و گذران زندگی انسان بر اساس یک نظام پایه ریزی می شد ، شکل گرفته طی زمانی طولانی تحول می پذیرد . به طور خلاصه می توان گفت که اقتصاد ، علم مربوط به بررسی نتایج فعالیتهای مربوط به تولید ، توزیع و مصرف کالاست .
در تحقیق حاضر مراد از اقتصاد روستایی است . بنابراین اقتصاد روستایی عبارت است از : کلیه فعالیتهای فردی و اجتماعی که در محیط روستا به منظور گذران زندگی و تامین رفاه مادی روستائیان به وقوع می پیوندد . بطور کلی فعالیتهای اقتصادی روستاها در ۳ محور کشاورزی ، صنعت و خدمات قرار دارد . لازم به ذکر است که در محدوده مورد مطالعه عمده فعالیتهای اقتصادی روستا در محور اصلی کشاورزی قرار دارد و صنعت در روستاهای مورد نظر بیشتر صنایع وابسته به کشاورزی ، ساخت ابزارهای ساده روستایی و صنایع دستی بوده و خدمات بیشتر شامل واحدهای تجاری مانند خرده فروشیها می باشد . بر اساس مطالعات میدانی در سالهای اخیر کاهش در بین شاغلان کشاورزی دیده می شود و از مهم ترین عواملی که در کاهش شاغلان بخش کشاورزی در محدوده مورد نظر نقش داشته ، اختلاف درآمد بین شهرها و روستاهاست که این اختلاف سبب مهاجرت سالانه تعداد کثیری از نیروهای فعال نواحی روستایی به سوی شهرها شده است .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۳-۳-۱- اشتغال
شناخت جنبه های گوناگون روستا و طبقه بندی اشتغال در آن به مراتب پیچیده تر از حوزه های شهری است . تفاوت اشتغال و بطور کلی فعالیت اقتصادی روستاها با فعالیت اقتصادی شهری از لحاظ زمان و طول مدت فعالیت ، نوع و ویژگی فعالیت ، درآمد حاصل از فعالیت اقتصادی متفاوت است .
آنچه آشکارا باعث تمایز فعالیت روستایی نسبت به فعالیت شهری است ، تعدد فعالیت در روستاها به ویژه روستاهای سنتی است . کار در مزرعه ، نگهداری از دام و تامین علوفه ، تهیه مواد لبنی ، صنایع دستی ، بازاریابی تولیدات زراعی و خانوادگی و مانند آن اشتغال در میان خانواده های روستایی را به صورت منفرد و در چهارچوبی مشخص ناممکن می سازد . علاوه بر این ، در غالب موارد ، سهم اشتغال اعضای خانوار در این گونه امور نیز حد معینی ندارد و همه به نوعی در انجام آنها دخالت دارند . البته این به آن معنا نیست که در روستا تقسیم کار وجود ندارد . بلکه بیشتر به این معناست که در میان اعضای خانواده امور گوناگون پیوستگی زیادی به هم دارند و هر عضو ممکن است انجام وظایف مختلفی را بر عهده داشته باشند . عدم تنوع اشتغال در جامعه روستایی شدیداً به چشم میخورد . اشتغال در بخشهای صنایع و خدمات کمتر از بخش کشاورزی است ، همچنین کم کاری و بیکاری فصلی در روستاها امری متداول است . در محدوده مورد نظر به واسطه افزایش هزینه های کشت محصول که عمدتاً برنج می باشد انگیزه به کشت کمتر شده و با توجه به این مطلب که منطقه مورد نظر از جنبه توریستی مورد نظر زمین خواران می باشد ، نوعی تمایل به فروش زمین های زراعی و مهاجرت به شهر در آنها مشاهده که سبب اشتغال کاذب و عمدتاً دستفروشی گردیده و با مقایسه میزان رشد جمعیت و رشد اشتغال می توان به وضوح دریافت که میزان رشد منفی اشتغال از رشد منفی جمعیت بیشتر بوده ، یعنی بیانگر این نکته است که روز به روز بر شمار افراد بیکار در روستاها افزوده می شود .
۳-۳-۲-توزیع شغلی
اصولاً اختلاف زیادی بین سکونتگاه های روستایی و شهری به خصوص در کشورهای پیشرفته وجود ندارد . برخی از شهرهای کوچک که به علل خاصی در انزوا قرار دارند ولی در عین حال اغلب مشاهده می شود که ارتباط وسیعی بین این شهرها و روستاهای حاشیه آن برقرار است . این ارتباط شرایطی را به وجود می آورد که فرهنگ شهری و روستایی در هم می آمیزد . در چنین ارتباطی عده زیادی وجود دارند که ظاهراً در روستاها زندگی می نمایند ولی به طور کلی دارای نظام اقتصادی شهری هستند ، ینابراین تعیین یک شاخص شهرنشینی برای چنین مردمی مشکل می باشد . جمعیت روستاهایی که معیشت کشاورزی ندارند ، یعنی نواحی بدون مزرعه از سال ۱۳۹۰ به وجود آمد و رشد یکنواختی یافت و مردمان این روستاها دارای معیشت غیر کشاورزی از قبیل کارگری معادن ، کارگری ، کار در هتل ها ، گاراژها ، کارخانه ها ، سازمانهای خدماتی ، فروشگاه ها و ادارات بوده و در حال حاضر جمعیت این قبیل روستاها افزون تر نیز گردیده است . این شیوه شاید قابل اعمال در بسیاری از کشورها منجمله ایران باشد ، زیرا در ایران کلیه جمعیت روستایی اگر چه در روستاها زندگی می کنند ولی معیشت آنها متکی به بهره برداری از زمین نمی باشد . در محدوده مورد مطالعه خاصه روستاهایی که مراکز دهستان می باشند و یا روستاهای پیرامون شهر رشت مثل فخب و … معیشت آنها متکی به بهره برداری از زمین نمی باشد و اکثراً به کار در کارخانه ها ، مشاغل دیگر و حتی دستفروشی روی آورده اند و بر مشکلات شهر از جمله بار ترافیکی شهر می افزایند .
۳-۳-۳-کشاورزی
قبل از قرن نوزدهم دگرگونی کشاورزی به میزان نوآوری و ابتکار شمار اندکی کشاورز و صاحبان صنایع دستی روستایی بستگی داشت ، اما با تقاضاهای جمعیت صنعتی شدیداً در حال رشد ، تحقیقات سیستماتیک بیشتر به کار گرفته شد که در ابزار ماشینی ، در انواع محصول ، در مواد غذایی حیوانی و در کودهای شیمیایی موجب بهبود گردید (فشارکی ، ۱۳۷۳ ، ۴۱) .بخش عمده فعالیتهای اقتصاد روستایی کشاورزی است که شامل : زراعت ، باغداری ، بهره برداری از جنگلها و علفزارها ، دامداری ، صید و شکار ، پرورش ماهی ، طیور و زنبورداری است . خاکهای حاصلخیز منطقه به کمک اقلیم بسیار مرطوب برای کشت و زرع (برنجکاری) شرایط مناسبی را فراهم آورده است . طبق اطلاعات موجود اراضی زیر کشت محدوده مورد مطالعه ۱۴۵۸۲ هکتار می باشد . از دیگر محصولات منطقه می توان به سیب زمینی ، حبوبات ، سبزی و صیفی ، توت فرنگی و … اشاره نمود . برنج که از مهمترین محصول زراعی این محدوده است ، ۵/۹۶ درصد از سطح زیر کشت منطقه را به خود اختصاص داده و پس از آن حبوبات با ۵/۱ درصد و سبزی و صیفی با یک درصد در رتبه های بعدی سطح زیر کشت منطقه قرار دارند . بر اساس آمار بدست آمده ، کشت محصول برنج در روستاهای بخش مرکزی شهرستان رشت برابر با سطح زیر کشت ۱۴۵۸۲ و تولید ۶۷۸۳۰ تن در هکتار می باشد . در این محدوده کشت محصولات دیگری همچون ، ذرت دانه ای ، سیب زمینی ، کلزا ، سویا ، ذرت علوفه ای ، شبدر ، سورگم ، حبوبات ، گوجه فرنگی ، سبزی و صیفی صورت می گیرد که در این میان سطح زیر کشت (هکتار) ذرت دانه ای (۵/۱۱۳) ، حبوبات (۱۶۰) ، سبزی و صیفی (۲۰۰) ، ذرت علوفه ای (۱۵۰) نسبت به سایر محصولات بیشتر ، اما در زمینه تولید (تن) همین محصولات ، ذرت دانه ای (۱۰۴۰) ، ذرت علوفه ای (۳۷۵۰) ، گوجه فرنگی (۵/۱۴۳) و سبزی و صیفی (۲۰۰۰) تولید را به خود اختصاص داده اند که باز انتظار می رود که سطح تولیدات افزایش یابد .
جدول ۳-۹- سطح زیر کشت ، تولید و عملکرد در هکتار محصولات کشاورزی(۱۳۹۰)

نوع محصول

بخش مرکزی