(صفا، ۱۳۳۳: ۴۶۹)
خواست کین ایرج دین را زسلم و تور کفر | این منوچهر مؤید کار نیرم کرد باز |
۴۴۷/۵
شاعر در این بیت از رابطهی سه برادر یعنی ایرج، سلم و تور و استفادهی به جای از قضایا و داستانهایی که این سه برادر با هم داشتند به خوبی استفاده کرده است تا بتواند با استفادهی از این شخصیت ها، رابطهی بین دین و کفر و چیستی این دو را برای خواننده نمایان کند. همان طور که در مصراع نخست این بیت مشاهده می شود شاعر دین را به ایرج و کفر را به سلم و تور تشبیه کرده است.دربیت فوق ،شاعربه خون خواهی منوچهر علیه سلم وتور اشاره کرده است که اصل این داستان در شاهنامه فردوسی وداستان پادشاهی فریدون آمده است.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
چه افریدون وچه ایرج چه منوچهر وچه نوذر | چه زاب دوذراع آن شهره در فرخنده فرمانی |
۷۹۱/۱۹
۳-۲-۱-۲- افراسیاب
«افراسیاب مردی جادو بود جنگهای او با ایرانیان از عهد منوچهر آغاز گشت. (صفا،۱۳۳۳:۶۱۹) این دشمن بزرگ ایران مردی تندخوی و گناهکار و پیمان شکن و بی رحم بود از خون برادر خود اغریرث نگذشت و او را به جرم یاوری با ایرانیان و رهانیدن پهلوانان ایرانشهر به قتل آورد.» (صفا،۱۳۳۳: ۶۲۱)
در بیت زیر نام دو شخصیت پهلوانی یعنی اسفندیار و افراسیاب برده شده است. این دو شخصیت که در این بیت به صورت نماد از آنها استفاده شده است در ردیف شخصیت های نام دار و مهم شعر کلاسیک فارسی هستند ؛ این بیت حال و هوایی جنگی دارد و این موضوع از واژه هایی چون توسن، جوشن ،نیز اسفندیار و افراسیاب بر می آید. گویی شاعر، اندیشه ی اغراق آمیز را از یک سو و فضای میدان جنگ را از سوی دیگر به ذهن خواننده القاء می کند تا بتواند از این راه، خاصه اغراق و نمادی که در این بیت وجود دارد؛ خواننده را بیش از پیش به این شخصیت های پهلوانی و اهمیت آنها، متوجه کند.
بر یکی توسن عیان بینند صداسفندیار | در یکی جوشن نهان یا بندصدافراسیاب |
۵۵/۶
در بیت زیر دو شخصیت از شخصیتهای پهلوانی وجود دارند که شاعر از آنها برای برقراری یک تشبیه، استفاده کرده است ؛ در واقع هر دوی این شخصیت ها در این بیت در یک طرف این تشبیه قرار دارند، این تشبیه بسیار دقیق و هوشیارانه آمده است. طرف اول تشبیه که مصراع اول این بیت است؛ عاشقانه و طرف دوم تشبیه که مصرع دوم بیت را تشکیل می دهد، حماسی است در واقع شاعر یک تصویر عاشقانه را به یک تصویر حماسی تشبیه کرده است .علاوه بر این شاید بتوان از عبارت «به یاد آید مرا» در پایان مصرع اول ؛ به یک حس و حال نوستالژیک در شاعر دست یافت که اگر این گونه تصور کنیم آنگاه خیال در این بیت نقش اساسی ایفا می کند به این شکل که شاعر در خیال خود تصویر موجود مصرع دوم را دیده است و آنگاه با دیدن چشم و گیسوی تو که در مصرع نخست بدان اشاره شده است، به یاد آن تصویر خیالی خود می افتد و در واقع چشم و گیسوی تو، یک تصویر خیالی قدیمی را در ذهن شاعر یادآوری می کند.
چشم و گیسوی تو چون بینم بیاد آید مرا | حالت افراسیاب اندر کمند تهمتن |
۱۵/۵۸۰
در بیت زیر شاعر به شیده فرزند افراسیاب اشاره می کند و چنین می گوید که همان طور که سنجر در زمان الب ارسلان به حاکمیت رسید، شیده نیز از نژاد افراسیاب پدید آمد.
سنجری از دوره الب ارسلان شد حکمران | شیده یی از تخمه افراسیاب آمد پدید |
۲۲/۱۹۸