محیط های آموزشی به جهت موثر بودن بر رفتارهای انسانی و تاثیر متقابل محیط و فرد بر هم می توانند در رفتار سازی انسان ها موثر باشند از جمله آنها:
۱-خانواده: با توجه به علاقه خردسالان ۲ تا ۴ سال همراهی پدر یا مادر در سفرهای بیرون خانه و تقلید رفتار والدین درحین سفر است که اولین گونه های رفتاری در ذهن خردسالان شکل
می گیرد.
۲- کودکستان: کودکستان بهترین محیط جهت پرورش استعدادهای کودکان از ۴ تا ۶ سال
می باشد، دراین سنین می توان با بهره گرفتن از خط کشی کف سالن های بازی، دفترچه منقوش به اشکال مختلف ترافیکی یا کاریکاتور و رنگ آمیزی رعایت نظم در رفتار را یاد داد.
۳- دبستان: کودکان در مقطع دبستان با مفهوم ترافیک و مباحث مرتبط با آن مانند رفت و آمد به دبستان، تردد وسایل نقلیه به عبور از عرض خط کشی شده خیابان یا کوچه ،توقف پشت خطوط عابر پیاده یا محل عبور دانش آموزان و مقررات مربوط به سرنشین در وسایل نقلیه،دوچرخه سواری و اسکیت سواری و…آشنا می شوند.
۴- متوسطه: دانش آموزان در این مقطع واجد شرایط یادگیری اصول و قوانین عبور و مرور بوده و با عواقب عدم رعایت قوانین و مقررات آشنا می شوند. در این مقطع معنی علاقه به آموزش رانندگی و اخذ گواهینامه از رویاهای آنان محسوب می شود. این مقطع سنی مناسب ترین زمان برای آموزش تفهیمی مقررات راهنمایی و رانندگی و قانون پذیر نمودن افراد می باشد.
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۵- آموزش در دانشگاهها و موسسات آموزش عالی: دانشگاهها و موسسات آموزش عالی هم در تکمیل آموزشهای عمومی جوانان و هم در زمینه تولید فرهنگ می توانند بستری باشند که به صورت شبکه های مختلف تحقیقاتی آموزشی و پرورشی در زمینه زندگی توسعه پیشرفت و بهبود و شرایط زیستی انسانها گام بردارند. این گونه مراکز با توان علمی و کادر پژوهشی که در اختیار دارند می توانند در جهت تربیت متخصصان اقدام کرده و بصورت عملی و آکادمیک در رابطه با مسائل حمل ونقل و راهنمایی و رانندگی اقدام به تحقیقات و پژوهش و نوآوری نمایند.(عاقلی، ۱۳۸۵: ۱۶۸)
آموزش ترافیک از طریق مدارس، با توجه به قابل دسترس بودن راحت دانش‌آموزان، فرآیندی است که موفقیت آن نیازمند توجه به متغیرهایی چون سطوح و محتوای منابع، روش تدریس، مکان و زمان آموزش، خصوصیات تدریس کننده و نحوه ارزیابی است.(عبدالرحمانی ۱۳۸۵: ۵۹)
۲-۳-۵-۴- سازمانها و نهادهای موثر در حیطه آموزش :
۱- شورای عالی انقلاب فرهنگی : عالی ترین مرجع فرهنگ ساز در تمامی ابعاد اجتماعی از جمله زمینه مقررات پذیری افراد جامعه بوده و می تواند موانع قانونی را برطرف و بسترهای لازم را جهت ایجاد و اعمال قوانین مربوط و اتخاذ روش ها و تعمق آنها به کم هزینه ترین صورت اقدام نماید.
۲- آموزش و پرورش: به نظر غالب کارشناسان علوم اجتماعی، فرهنگ استفاده از راه، بخشی از فرهنگ عمومی جامعه بوده و هرچه قدر فرهنگ عمومی عمیق و موثر و ایده آل باشد، فرهنگ ترافیکی بهتری خواهیم داشت. در آموزش و پرورش با برنامه ریزی دقیق می توان از مقاطع پیش دبستانی، آموزش مسائل ترافیکی را شروع کرده و به خردسالان، علایم و مقررات راهنمایی ورانندگی را در حد توان و فهم آنان آموزش داد. بهر حال آموزش و پرورش باید ارتباط پیوسته و دامنه داری با راهنمایی ورانندگی و سایر موسسات مرتبط با ترافیک داشته و جدیدترین الگوها و روش های کنترل ترافیک را به دانش آموزان یاد داد.
۳- وزارت علوم ،تحقیقات و فنآوری ، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ، جهاد دانشگاهی: مراجع مذکور می توانند با تعریف طرح های تحقیقاتی در ابعاد چگونگی تاثیر علوم فنی و مهندسی و پزشکی و انسانی درترک رفتارهای غلط ترافیکی و بستر سازی و ایجاد رفتارهای صحیح و اتخاذ تصمیم های لازم برای کاهش تعداد تلفات تصادفات، مجروحین و انتقال سریع آنها به مراکز درمانی و … مثمر ثمر باشند.
۴- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وسازمان تبلیغات اسلامی : این دو نهاد می تواند پس از شناخت میزان و انواع عوارض ناشی از عدم استفاده از فرهنگ ترافیکی در استفاده از راه های کشور، تولید فیلم های مستند و واقع نمای مصایب روحی و عذاب وجدان ناشی از تخلفات عمد، با آگاه سازی و رعایت مقررات در ایجاد و بسط فرهنگ صحیح رفتاری به ویژه فرهنگ ترافیکی اقدام نمود.
۵- صدا و سیما : با توجه به تنوع شبکه های تلویزیونی می توان با اتخاذ سیاست راهبردی در بسط و تعمیق فرهنگ ترافیک در بخش ابزارهای آموزش ـ ویژه تولید و نمایش برنامه های خاص از طریق شبکه های خاص و استانی مطابق با فرهنگ اقدام و بومی سازی نمودن برنامه ها در بسط و توسعه و کیفیت بخشی به روش های غنی سازی فرهنگ رفتاری اقدام نمود.
۶- سازمان مدیریت و برنامه ریزی: برنامه ریزی کلان در زمینه توسعه و بسط فرهنگ ترافیک و فراگیر نمودن آموزش ترافیک فقط در سازمان مدیریت برنامه ریزی قابل انجام بوده و تأمین اعتبارات لازم در این زمینه از طریق سازمان موصوف قابل تامین می باشد.
۷—شهرداری ها: با توجه به ارتباط نزدیک شهرداری ها با ایجاد پارکینگ و اصلاح معابر شهری بهبود شبکه معابر توسعه و بهسازی آنها، نگهداری علایم ترافیکی، بررسی و بازبینی وضعیت تابلوها و تعویض تابلوهای آسیب دیده، ترمیم علایم از قبیل خط کشی های عابر پیاده و خیابانها برای ایجاد ترافیک روان تر و همچنین آموزش استفاده کنندگان از معابر از سازمانهای بسیار مهم در امر ترافیک محسوب می گردد .
۸- وزارت راه ،مسکن و شهر سازی: اجراء وظایف شهرداری در جاده های بین شهری در زمینه اصلاح طرح هندسی معابر و نصب علایم و تابلوهای عمودی و افقی و غیره در راستای افزایش آگاهی های عمومی رانندگان و ایمنی تردد به عهده وزارت راه و ترابری بوده، همچنین اصلاح مداوم مقررات مربوط و به روز کردن آنها و روش های صدور گواهینامه و اعمال تجدید نظر قوانین ومقررات و ایجاد مراکز آموزش رانندگی و شهرک های آزمایش برای افزایش سطح مهارت و آموزش عمومی رانندگان ، به طور کلی به بکار بستن شیوه های گوناگون مدیریت اجرایی شامل مدیریت ترافیک و سفر ـ مدیریت تصادفات مدیریت تقاضای سفر مدیریت حمل ونقل عمومی ـ مدیریت ناوگان تجاری ـ مدیریت زمان اضطرار ( مدیریت بحران) پرداخت الکترونیکی عوارض و … و استفاده از فن آوریهای مدرن ITS و GPS در بخش حمل ونقل جاده ای از اقدمات مهم و قابل تامل وزارت مذکور می باشد.(نجات بخش اصفهانی،۱۳۸۵ :۳۷)
۹- آموزشگاه های تعلیم رانندگی: یکی از بهترین مراکز آموزش رانندگان ، آموزشگاه های تعلیم رانندگی می باشد. از وظایف اصلی این موسسات تعلیم هنرجویان رانندگی به صورت پیشرفته و مطابق با جدیدترین روش ها است. ازطریق آموزشگاههای تعلیم رانندگی آموزش مقررات رانندگی قبل از صدور گواهینامه به هنرجویان اخذ گواهینامه رانندگی ارائه می گردد. این موسسات موظفند آموزش و مهارت های عملی رانندگی را نیز به فراگیران ارائه نمایند.(همان،۴۸)
۲-۳-۵-۵- ابزارهای موثر در آموزش نظری در حیطه رسانه های گروهی
در برنامه ریزی آموزش ترافیک لازم است آموزش از سطوح ساده تا پیچیده و از موارد ملموس تا انتزاعی برنامه ریزی گردد. آموزش غیر حضوری با بهره گیری از رسانه ها انجام می گیرد که رسانه ها را می توان به طور کلی به چهار دسته تقسیم کرد: رسانه های نوشتاری شامل کتاب، جزوه، بروشور و مطبوعات؛ رسانه های شنیداری شامل رادیو، نوارها و لوح های فشرده، رسانه های دیداری و چهارم مولتی مدیا یا چند رسانه ای ( آموزش با بهره گرفتن از نرم افزارهای رایانه ای).(حاجی مقصود و همکاران،۱۳۹۲: ۹۵) و … که در اینجا به برخی از آنان اشاره می شود:
۱- رادیو: می توان با تاسیس و راه اندازی شبکه مستقل رادیویی تحت نام شبکه ایمن ضمن آموزش روش های ارتقاء فرهنگ عمومی به پوشش گسترده اخبار تصادفات مربوط با جزئیات و
راه های کاهش آن پرداخت که می تواند عامل بازدارنده مناسبی در جلوگیری از سیر صعودی آمار تصادفات وسایل نقلیه باشد.
۲- تلویزیون: از طریق این رسانه مهم وجذاب می توان برنامه های علمی و آموزشی ترافیک اعلام رویدادهای ترافیکی به شهروندان، بررسی و اعلام آمار تصادفات و تلفات و خسارات مربوط، برگزاری نشست های سوال و جواب با حضور کارشناسان قضایی، کارشناسان راهنمایی ورانندگی جهت آشنایی بیشتر مردم با مقررات ترافیکی و بهبود سطح تردد درمعابر، تهیه و پخش تیزرهای تبلیغی با محتوا در زمینه ایجاد و یا اصلاح رفتار صحیح ترافیکی بویژه در کودکان و نوجوانان و تقلیل رفتارهای غلط ترافیکی بزرگسالان، آگاه سازی استفاده کنندگان از راه از وضعیت جوی در جاده های کشور، معرفی جاده های قابل تردد جهت توزیع یکنواخت ترافیک درمنطقه، توسعه و ترویج فرهنگ ترافیک با پخش برنامه ها، فیلم های مستند، تصادفات، سریال ها و …. زیر نویس ها …. اطلاعیه های آموزشی … بسیاری از شهروندان ارائه نمود.
۳- دستگاه های تلفن سیار: استفاده از این وسیله به جهت قابل دسترس بودن و فراهم بودن امکانات مخابراتی پیشرفته و برقراری تماس از طریق S.M.S می توان اطلاع رسانی زیادی در زمینه تغییر مسیر از راه های پر ترافیک و انتخاب مسیر خلوت، تغییرات ناگهانی جوی مسیر به ویژه در ارتفاعات، آگاهی از تصادفات به وقوع پیوسته در مسیر و … دارد.
۴- روزنامه ها :روزنامه ها می توانند به ثبت گزارش های تصادفات ، عوارض وهزینه های ناشی از آن تصاویر تصادفات دلخراش مصاحبه با کارشناسان و افراد آسیب دیده و متخلفین رانندگی درج مقالات مرتبط با مباحث مختلف رانندگی و ترافیک در پیشرفت و بهبود ترافیک سهیم باشند از طریق مطبوعات می توان بخش عظیمی از مشکلات آموزشی ترافیک را مورد نقد وبررسی قرار داد و راهکارها و پیشنهادهای افراد صاحب نظر را به اطلاع عموم رساند .
۵- مجلات و بروشورها : به جهت طراحی زیباتر مجلات وبروشورها و تمایل جوانان به مطالعه این گونه مکتوبات می توان با درج نکات آموزشی برای ارتقاء فرهنگ رفتاری استفاده کنندگان از راه استفاده نمود .
۶- کتب : کتب آموزشی می توانند با درج نکات آموزشی و متناسب با شرایط سنی مطالعه کنندگان مباحث مربوط به حمل ونقل و ترافیک را برای استفاده کنندگان از راه به صورت مناسب تعلیم دهد. استفاده از کتب داستانی در زمینه تصادفات رانندگی و یا رعایت قوانین و مقررات رانندگی با تصاویر گویا و جذاب می تواند عامل موثری برای یادگیری فراگیران بویژه کودکان تلقی گردد.
۷- سیستم های اطلاع رسانی سیار : از جمله انواع اطلاع رسانی در زمینه ترافیک و عوامل بروز آن و افزایش سطح آگاهی های عمومی ، سیستم های اطلاع رسانی سیار وگشت های جاده ای اطلاع رسانی می باشند که در زمینه ایمنی استفاده کنندگان ازراه شامل تعداد تصادفات به وقوع پیوسته ، هزینه های ناشی از تصادفات ، تعداد تلفات و مجروحین وضعیت راه وضعیت جوی ، وجود موانع ، خطرات بالقوه و … می توانند نقش مهمی در این راه و آموزش مسائل ترافیکی ایفا نمایند.( عاقلی، ۱۳۸۵: ۱۷۱-۱۶۹)
۸-فضای مجازی:این فضا دارای ظرفیت برقراری ارتباط دو و چند سویه با صرف کمترین هزینه و وقت می باشد، لذا در این فضا می توان با طراحی و راه اندازی سایت های ویژه کودکان و نوجوانان برای پرسش و پاسخ، درج نکات آموزشی و متناسب با شرایط سنی مطالعه کنندگان مباحث مربوط به حمل ونقل و ترافیک را برای استفاده کنندگان از راه به صورت مناسب آموزش داد. استفاده از فضای مجازی در زمینه تصادفات رانندگی و یا رعایت قوانین و مقررات رانندگی با تصاویر گویا و جذاب می تواند عامل موثری برای یادگیری فراگیران بویژه کودکان تلقی گردد.
دانش آموزان می توانند از فن اوری به عنوان وسیله ای برای برقراری ارتباط از راه دور و تشریک مساعی، تعامل بین گروه های همگن استفاده کنند .این کاربرد فن اوری در تعامل مستقیم با رایانه و دیگر ابزارهای ارتباطی، باعث ارتقای سواد دیجیتال و سواد اطلاعاتی در دانش آموزان می شود .سواد اطلاعاتی لازمه باقی ماندن در دنیای رقابی امروز است و با توسعه این بخش از فناوری در بین دانش آموزان در واقع زمینه مناسب بر ای ورود آنها به جامعه وتجهیز آنها به ابزار سواد اطلاعاتی می گردد.( صیف و بیرانوند، زودآیند،۱۳۸۸: ۸ )
سیاستگذاریهای مشارکتی بر مبنای اطلاعات و دانش و فناوری روز می تواند به درک مشترک مسائل و معنی سازی میان افراد ذی ربط و ذی نفع بینجامد. نهادینه ساختن گفت وگو میان یاران آموزشی_در سطوح گوناگون ساختار سلسله مراتبی نظام آموزشی_از جمله پیشنهادهای است که در سیاستگذاریهای کلان کیفیت محور می تواند مورد توجه قرار گیرد.(مشایخ،۱۳۸۳: ۷۹)
در بحث آموزش نظری کانال ارتباط کلامی پراستفاده ترین نوع ارتباط در تدریس است. ولی برای بسیاری از اهداف ، اطلاعات بصری موثرتر است. تحقیقات نشان می دهد که اطلاعاتی که وارد مغز ما می شود از روش زیر پیروی می کند :
از طریق چشم ۸۷%
از طریق گوش ۹%
از طریق حواس دیگر ۴%
با توجه به درک مطالب باید سعی گردد اطلاعات به صورت بصری نشان داده شود .
انواع وسایل بصری عبارتند از :
-
- جزوات
-
- پروژکتور اورهد
-
- تخته سیاه و تخته سفید.(عاقلی،۱۳۸۶: ۱۰۹)
۲-۳-۵-۶- روش های موثردر آموزش عملی در حیطه فنون آموزشی:
از مهمترین مشخصه های بهبود و ارتقاء فرهنگ رفتاری استفاده هر چه بیشتر از آموزش عملی به روش های مختلف می باشد، دراین راستا از جمله ابزار برانگیختن افراد به سمت اهداف مورد نظر و شرکت دادن آنها در دوره های آموزشی محسوب می گردد. هر قدر روش ها و تحول آموزش و بهسازی نیروی انسانی متنوع و متعدد باشد ، در افراد بیشتری موثر واقع می شود که در اینجا فقط بصورت تیتر وار به برخی از روش های مذکور اشاره می گردد :
