آنها در این گونه فرآنیدها تمایلی به عقلانیت ذاتی ندارند، زیرا این نوع عقلانیت غالباً پر زحمت ، همراه با اتلاف وقت ، ناکارا و با عدم پیشرفت همراه است. عقلانیت رسمی منجر به رشد ساخت اجتماعی مدرن می شود. در این نوع ساخت اشکال بوروکراتیک از اقتدار و سازمانهای اجتماعی که در یک نمونه آن بیمارستان است، شکل میگیرد. (کیوان آراء، ۱۳۸۶: ۶۴).
اعمال عقلانی هدف – محور که در بیمارستان استفاده می شود ، تمایل داردشکل قابل انعطافی از نظم اجتماعی که بر درخواستهای مراقبت از بیماران استوار است، صورت گیرد، نه الزاماً بر مبنای دیدگاه سازمانی سخت و غیر قابل انعطاف که در مفهوم وبر از بورکراسی دیده می شود. اما دیدگاه او از بورکراسی هدفی را که در آن اقتدار و کنترل به صورت سلسله مراتبی اعمال می شود، بیان میدارد، درحالی که در کار بیمارستان حایز اهمیت اهداف سازمانی است (همان منبع).
دیدگاه وبر از عقلانیت رسمی همان کاربرد را در «حرفهزدایی» پزشکان داشته است. حرفهزدایی یعنی کاسته شدن قدرت حرفهای یک حرفۀ معین (همان منبع).
وبر همچنین زمینه نظریهپردازی را برای مطالعه سبکهای زندگی سلامت فراهم نمود. او دو جزء سبک زندگی را تعیین نمود: سلوک زندگی و شانسهای زندگی. سلوک زندگی[۱۰] به انتخاب یا خود – جهتی در رفتار مربوط می شود. مفهوم وبر از شانسهای زندگی[۱۱] تا حدودی مبهم است، اما وارندروف با بهره گرفتن از نوشته های وبر مفهوم شانسهای زندگی را در ادبیات او با عنوان « موقعیت طبقهای» معنی می کنند و آن را با امکانات شخصی فرد در کسب رضایت از منافع ، نیازها و درخواستها مرتبط میداند (کیوان آراء ، ۱۳۸۶: ۶۶).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
مهمترین سهم وبر از مفهومسازی سبک زندگی تقابل دیالیکتیک بین «انتخابها» و «شانسها» است، به طوری که اگر هر یک ازاین دو دیگری را از بین ببرد، می تواند در نتیجه سبک زندگی مؤثر باشد، این بدین معناست که افراد سبک زندگی خود را انتخاب می کنند و فعالیتهایی را که مشخصه آن است انجام می دهند، اما انتخابهای آنها به وسیله موقعیت اجتماعی آنها تحت فشار قرار میگیرد (همان منبع).
وبربا ایجاد ارتباط بین سبکهای زندگی با پایگاه اجتماعی، معتقد است که ابزارهای مصرف نه تنها تفاوتها در اعمال فرهنگی و اجتماعی در بین گروه ها را بیان می کنند ، بلکه مرزهای اجتماعی را نیز ایجاد می کنند. سبکهای زندگی سلامت الگوهای جمعی از رفتار مرتبط با سلامتاند که بر انتخابهایی از اختیارهایی که طبق شانسهای زندگی آنها در دسترس مردم است، متکی هستند.
این شانسهای زندگی عبارتند از: طبقه، سن، جنس ، قومیت و دیگر متغیرهای ساختاری مناسب که انتخابهای سبک زندگی را شکل میدهد. این انتخابها برای نمونه شامل تصمیمات در مورد مصرف الکل، رژیم غذایی، ورزش و اموری مشابه به اینها هستند. این رفتارها میتوانند هم نتایج بهداشتی مثبت و هم منفی داشته باشند، اما با این حال شکل الگویی از اعمال بهداشتی هستند که یک سبک زندگی را میسازند. اگرچه سبکهای زندگی مثبت نامزد ایجاد بهداشت خوب هستند، اما هدف نهایی از چنین سبکهایی سالم بودن برای انجام برخی چیزها مانند توانایی انجام کار، احساس خوب بودن، مشارکت در ورزش و فعالیتهای اوقات فراغت و لذت از زندگی است (کیوان آراء ، ۱۳۸۶: ۶۷).
با توجه به نظریه «عقلانیت» و «شانسهای زندگی» از دیدگاه وبر، در مورد بیماران مبتلا به پیکییو به نظر میرسد بین برخورداری از خدمات رفاهی و توانایی انجام کار، کیفیت گذراندن اوقات فراغت، امکان رفتن به مسافرت و میزان رابطه خانواده بیماران با خویشاوندان و فعالیتهای اجتماعی و تفریحی، رابطه وجود دارد.
جدول۲-۳- چارچوب نظری
ردیف | نظریه پرداز | عنوان نظریه | ایده اصلی | تعمیم به موضوع | فرضیه استخراجی |
۱ | امیل دورکیم ۱۹۱۷- ۱۸۵۸ |
تقسیم کار و خودکشی | هنجار و نابهنجار (عادی و غیرعادی) |
بیماری یک انحراف اجتماعی است. قابلیت ابتلاء به بیماری برحسب جنس متغیر است و زنان بیش از مردان دارای مصارف پزشکی هستند ، لذا جنسیت می تواند در بروز بیماری اثرگذار باشد. (محسنی، ۱۳۸۸: ۱۵۳). | به نظر میرسد بین جنس بیمار و ابعاد بیماری و شدت بیماری رابطه وجود دارد. |
۲ | ماکس وبر ۱۹۲۰- ۱۸۶۴ |
عقلانیت رسمی | شانسهای زندگی و سبک زندگی | ارتباط میان طبقه اجتماعی، بیماری و رفتارها و نحوه عکس العمل های فردی در هنگام بیماری متفاوت است. عامل طبقه اجتماعی می تواند تعیین کننده نوع درمان باشد. طبقه اجتماعی با کیفیت خدمات پزشکی در رابطه است. | به نظر میرسد بین قشر اجتماعی و ابعاد بیماری و شدت بیماری رابطه وجود دارد. همچنین بین میزان دسترسی و کیفیت خدمات پزشکی و ابعاد بیماری و شدت بیماری ارتباط وجود دارد. |
۳ | تالکوت پارسونز ۱۹۷۹- ۱۹۰۲ |
نقش بیمار در نظام اجتماعی | تحلیل نقشهای پزشکان - بیماران | سن از عوامل مرتبط با بیماری است و از اساسیترین شاخص های محاسبه بیماریها نیز میباشد. قابلیت ابتلاء به بیماریهای مختلف در سنین مختلف تفاوت دارد. افراد بویژه در شرایطی که با انواع محدودیتها مواجه باشند از گروههایی هستند که امکان ابتلاء آنان به بیماری فزونی میگیرد. (محسنی، ۱۳۸۸: ۱۵۵) | به نظر میرسد بین سن بیمار و ابعاد بیماری و شدت بیماری رابطه وجود دارد. |