بیان مسئله :
گردش گـری پدیده قـرن بیستـم است و نمی توان آن را نادیـده گـرفت : بلکه باید بـه عنـوان پدیـده ای کـه وجود دارد (خوب یا بد ) به آن نگریست . همه سـال ها میلیون ها نفر به سـفر می روند و کسـی نمی تواند آن ها را از سفر بازدارد ؛ آن ها خواهند آمد پس بگذارید از این حرکت به عنوان منبعی برای توسعه استفاده شود . (kuban,1978,p84)اهمیت گردش گری به عنوان پدیده ای نوین ، از ابعاد مختلف اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی فرهنگی و زیست محیطی قابل بحث و بررسی است . (Rojeck , 1997 , p12)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

گردش گـری درعصر حاضر ، به عنوان صنعت بدون دود ، توان مندی ها و طرف داران بسـیاری دارد . رشد قابل توجه و چشم گیر گردش گری در ۵۰ سال گذشته نشان دهنده اهمیت فراوان اقتصادی و اجتماعی این پدیده است . مطابق با برآورد سازمان جهانی گردش گری ، کل گردش گر دنیا در سال ۱۹۵۰ تقریباً ۲۵ میلیون نفرودر سال ۲۰۰۰ حدود ۷۰ میلیون نفر بوده که این رقم در سال ۲۰۲۰ به حدود یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون نفر خواهد رسید . این ارقام نشان دهنده رشد ۷ درصدی در یک دوره پنجاه ساله است . (سازمان جهانی گردش گری ، ۲۰۰۵ ، ص۲۰)
توسعه گردش گری ، به ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته ، عامل موثری در مقابله با فقر است و موجب افزایش در آمد قشرهای مختلف ، کاهش بیکاری ورونق اقتصادی و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی مردم و افزایش رفاه اجتماعی می شود . بررسی ها نشان می دهد که ارزهای به دست آمده از فعالیت های گردش گری ، در تنظیم تراز پرداخت های بسیاری در کشورها ، به ویژه کشورهای کمتر توسعه یافته که معمولاً وابسته به یک محصول اند ، موثر واقع شده است . (سازمان جهانی گردش گری ۲۰۰۵ ، ص ۱۹)
در گردش گری روندهای موثر زیادی وجود دارد که مقامات محلی باید از آن ها مطلع باشند . یک روند کلی این است که بیشتر گردش گران مایل به شرکت در فعالیت های تفریحی ، ورزشی و ماجراجویی ، شناخت تاریخ و فرهنگ و محیط زیست مناطق مورد اقامت خود هستند . جهان گردی ماجراجویانه و علاقه وافر به آن مانند دیگر اشکال خاص گردش گری مثلاً گردش گری مذهبی ، سلامت ، زادگاهی و فرهنگی به سرعت رو به رشد هستند . گردش گری بسیار مردمی شده است . بسیاری از گردش گران نسـبت به ملاحظات زیست محیطی ، حسـاس و دقیق بوده ، خواهان دیـدن محـل هایی هستند که به خوبـی در موردشان چاره اندیشـی شده و مشـکلات اجتمـاعی یا زیسـت محیـطی ایجـاد نمـی کنند . سفر تجاری و سفر برای حضور در گردهمایی ها و جلسات هم چنان روبه رشد است . (ضرغام بروجنی ، ۱۳۸۹ ، ص ۱۶)
برای دست یابی به موفقیت در مدیریت و توسعه گردش گری در تمام سطوح ضروری است . تجربه بسیاری از مناطق جهان گردی در دراز مدت نشان داده است که روش برنامه ریزی شده برای توسعه جهان گردی می تواند بدون ایجاد مشکلاتی مهم فوایدی به همراه آورد و بازار جهان گردی رضایت بخشی را حفـظ کند . مکـان هایی که در آن گـردش گری ، بدون برنامـه ریزی توسـعه می یابد ، اغلب دچـار مشکلات اجتماعـی و محیطی می شوند . این مسائل برای سـاکنان زیـان آور و برای بسـیاری از جهان گردان ناخوشایند است و موجب ایجاد مشکلاتی در داد و ستد و کاهش منافع اقتصادی می شود . این مکان های جهان گردی غیر قابل کنترل نمی توانند به طور موثر با مناطق جهان گردی برنامه ریزی شده رقابت کنند . (ضرغام بروجنی ، ۱۳۸۹ ، ص ۱۶)
جاذبه های شهری نقش مهم و محرک در پیداش گردش گری و توسعه آن ایفا می کنند . گردش گری به واسطه ماهیت خود فعالیت پیچیده و ترکیبی ، مستلزم مشارکت بخش های مختلف و متعدد جامعه است و به همان اندازه نیز اثرات گسترده ای در بر دارد . از همین رو ، گـردش گـری در هـر مرحـله و هر گام نیازمند برنامه ریزی وهم آهنگی و برای توسعه و مدیریت موفقیت آمیز آن برنامه ریزی در کلیه سطوح از اهمیت خاصی برخوردار است . شهر تاریخی دامغان ، با میراث فرهنگی ، هنری ، تاریخی و باستانی همانند مسجد تاریخانه ، پیر علمدار ، دریاچه چشمه علی ، خرابه های تپه حصار و . . . که دارای ارزش و شهرت فراوانی اند ، فرصت های بسیار مناسب برای جذب گردش گران از تمام منـاطق دنیا و ایـران داراست . امـا به رغم وجود جاذبه های گـردش گـری فـراوان و علیرغـم موقعیت مناسـب و مسـاعد جغـرافیایی وجـود بسـیاری از مـواهب طبیعی و فـرهنگی و انواع جاذبه های قابل عرضه به بازارهای جهان گردی بین المللی ، مسئله گردش گری در شهر دامغان جایگاه واقعی خود را نیافته است .
بـرنامه ریـزی توسـعه گـردش گـری در شـهر دامـغان بـاید بـه شـیوه ای نـظام یـافته انجـام گیـرد . بـا برنامه ریزی گردش گری با توجه به نقش برنامه ریزی توسعه گردش گری ، این پژوهش در صدد آن است تا به این سوال پاسخ دهد که برنامه ریزی چه تاثیری در توسعه گردش گری شهر دامغان دارد .
اهمیت و ضرورت تحقیق
اولین نوشته های مراجع گردش گری دردایره المعارف گردش گری و مسافرت ، بر ابعاد تاریخی این پدیده تمرکز داشته اند ،(bridges,1959,p25) با گذشت زمان ، معانی رایج و حرفه ای گردش گری تغییر یافته است . (جعفری ، ۲۰۰۰ ، ص۱۷) در حالی که تعاریف اولیه عمدتاً بر گردش گری به عنوان یک مـولد اقتصـادی توجـه داشته باشند ، معـانی اخـیر مفهـومی کاملا وسـیع تر را پوشـش می دهند . دیدگاه های جدید احتمالاً ناشی از افزایش دانش بشر درباره ابعاد گردش گری است ، چون امروزه ثابت شده گردش گری پدیده ای چند وجهی وبسیارپیچیده است . ( Gunn , 2002 , p p 8-9)
جهان گردی فعالیت نسبتاً پیچیده ای است که چندین بخش جامعه و اقتصاد را در بر می گیرد . ایـن امـر ، بدون برنامه ریزی ممکن است باعث ایجاد صدمات ناخواسته و غیر منتظره ای شود . اکنون جهان گردی فعالیت نسبتاً جدیدی در بسیاری از کشورها به شمار می رود . برخی از دولت ها و اغلب بخش خصوصی در چگونگی گسترش جهان گردی به طور صحیح تجربه ای ندارند یا دارای تجربه کمی هستند . در کشورهایی که جهان گردی رونق زیادی ندارد برنامه ریزی ، می تواند رهنمون لازم را برای توسعه آن فراهم کند . (ضرغام بروجنی ، ۱۳۸۹ ، ص۶)
به منظورحداکثر فراهم کردن منافع جهان گردی و جلوگیری و یا حداقل کاهش مشکلات و معایبی که ممکن است با توسعه جهان گردی ایجاد شود ، برنامه ریزی خوب و مدیریت متناسب جهان گردی یک ضرورت است .
به طور کلی برنامه ریزی برای توسعه جهان گردی به همان اندازه ضرورت دارد که برنامه ریزی برای هر نوع دیگر توسعه ، برای آن که موفق باشد و مشکلاتی را به وجود نیاورد واجب است .
اهداف بخش جهان گردی اگر به طور دقیقی تنظیم و برنامه ریزی شود و در طرح ها و برنامه های کلی توسعه دولت ها تلفیق شوند ، به طور موثری می تواند به نتیجه برسد .
در واقع بدون برنامه ریزی و اجرای قوانین و محدویت های لازم ، گردش گری می تواند به نحوی غیر عقلانی و مخرب ، توسعه یابد و به فساد یا نابودی همان چیزهایی منجر شود که بر آن ها پایه گرفته است . (طیب ، ۱۲۸۱ ، ص۲۱۲)
اهداف تحقیق
این تحقیق شامل هدف کلی و اختصاصی است .
الف) هدف کلی این تحقیق شناسایی آثار تاریخی ، باستانی و فرهنگی به منظور برنامه ریزی توسعه گردش گری در شهر دامغان می باشد .
ب) اهداف اختصاصی : درراستای دست یابی به هدف کلی فوق اهداف اختصاصی زیر مد نظر قرار گیرد :
- بررسی نقش توان مندی های گردش گری شهر دامغان در توسعه گردش گری
- بررسی آثار تاریخی ، باستانی و فرهنگی شهر دامغان
فرضیه های تحقیق
۱- بین برنامه ریزی و توسعه گردش گری در شهر دامغان رابطه معناداری وجود دارد .
۲- بین آثارتاریخی ، فرهنگی و باستانی و توسعه گردش گری در شهر دامغان رابطه معناداری وجود دارد .
پیشینه تحقیق
۱- محمد حسین احسانی (۱۳۷۴) توان شناسی جهان گردی استان سمنان ، پایان نامه کارشناسی ارشد– در این تحقیق به نقش برنامه ریزی در توسعه گردش گری در استان سمنان اشاره شده است .
۲- فرشته جاسم نژاد (۱۳۸۴) پایان نامه کارشناسی ارشد – بررسی توان مندی های گردش گری شهر شوش و نقش آن در توسعه استان خوزستان – در این تحقیق به نقش توان مندی های گردش گری شهر شوش در توسعه استان خوزستان اشاره شده است .
۳- پرستو کریم فر (۱۳۸۳) بررسی جاذبه های تفریحی و توریستی شهرستان سمنان با تاکید بر ناحیه مهدیشهر و شهمیرزاد (به منظور تقویت بخش گردش گری محلی و ملی )
۴- بهبود دهستانی (۱۳۸۳) ، برنامه ریزی کالبدی گردش گری (مطالعه موردی شهرستان آستارا) ، در این پژوهش براساس وضعیت منطقه مورد مطالعه از نظر عناصر مختلف و فرصت های موجود در مبدأ مورد مطالعه قرار گرفت و وضع موجود توصیف شد . طی آن مشکلات گردش گری منطقه مورد مطالعه قرار گرفت .
۴- مسـعود معصـومی (۱۳۷۹) ، برنـامه ریـزی اسـتراتـژیک توسعه گردش گری منطقه ای ، نمونه موردی استان همدان ، دراین رساله ابتدا به شناخت ابعاد محیطی ، اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی فعالیت گردش گری و ارتباط بین ابعاد و پی آمدهای بالقوه و بالفعل مربوط به هر بعد پرداخته شده است . با کنار هم گذاشتن مشخصات هر بعد ماهیت گردش گری روشن و به زبان برنامه ریزی بیان گردیده است .
روش تحقیق
این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی است . توصیفی است چون به توصیف ویژگی های جامعه آماری تحقیق می پردازد و تحلیلی است چون به بررسی روابط بین متغیرهای تحقیق با هم دیگر به ویژه با متغیر وابسته به تحقیق می پردازد . هم چنین ازروش اسنادی و کتابخانه ای نیز استفاده شده است . برای جمع آوری اطلاعات علاوه بر مصاحبه با صاحب نظران ، از پرسش نامه به عنوان ابزار اصلی تحقیق استفاده شده است و به همین منظور روش این تحقیق پیمایشی است .
وسیله اصلی مورد استفاده در تحقیق حاضر پرسش نامه است که به منظور دست یابی به اطلاعات مورد نیاز آزمون فرضیات و تحقق اهداف مورد نظرمی باشد .
جامعه آماری
جامعه آماری این تحقیق دانش جویان ، اساتید و صاحب نظران رشته جغرافیا و برنامه ریزی گردش گـری و مسئولین سـازمان میراث فرهنگی و گردش گری ، محیط زیست و منابع طبیعی و . . . شهرستان دامغان می باشند .
روش جمع آوری اطلاعات
برای گردآوری اطلاعات موردنیاز از شیوه های مختلفی استفاده گردیده :
مطالعات کتاب خانه ای :به منظور بررسی تحقیقات انجام شده ازکتب موجود ، اسناد و مدارک موجوددردانشگاه آزاد ، دانشگاه تهران و . . . استفاده شده است . از طرفی به منظور دست یابی به یافته ها و مطالعات پیشین در ارتباط با موضوع تحقیق از مجله های معتبر پژوهشی و نیز سایت های مرتبط استفاده گردیده است .
مصاحبه : در ایـن تحقیق برای دسـت یابی به اطلاعات مورد نیاز و موثـق در ارتباط بـا موضـوع و هم چنین برای تدوین پرسش نامه با افراد ذی ربط ، مصاحبه حضوری انجام گردید . در مجموع جمع آوری اطلاعات در بخش مبانی نظری از روش مطالعه کتاب خانه ای ، با بهره گرفتن از کتاب های تخصصی ، پایان نـامه ها ، مقالات علمی و بازدیـد از سـایت های و پایگاه های اطلاع رسـانی استفاده شـد . در بخش میدانی نیز به منظور کسب داده های مورد نیاز پرسش نـامه ها طـراحی شده از طـریق مصـاحبه حضوری تکمیل گردید .
محدودیت ها وتنگناهای تحقیق
از اهم محدویت های تحقیق حاضر می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- عدم وجود آمار واطلاعات کافی
- عدم هم کاری مسئولان مربوطه
- هزینه و زمان بر بودن انجام تحقیق
- عدم هم کاری مردم در پاسخ دادن به پرسش نامه ها
- جدید بودن موضوع و نبود پیشینه تحقیق در این زمینه
فصل دوم:
مبانی نظری تحقیق
۱- گردش گری
گردش گری پدیده قرن بیستم است و نمی توان آن را نادیده گرفت ؛ بلکه باید به عنوان پدیده ای که وجـود دارد (خوب یـابد) ، به آن نگـریست . همه سـالـه ، میلیـون ها نفـر بـه سـفر مـی رونـد و کسـی نمی تواند آن ها را ازسفر بازدارد ؛ آن ها خواهند آمد ، پس بگذارید از این حرکت به عنوان منبعی برای توسعه استفاده شود . (kuban,1978,p84)