جمعیت شهری به حومه ها پناه میبرند. از این رو بررسی رهیافتهای جدید ارتقای اجتماعی در بافتهای فرسوده میتواند به تدوین راهکارهای مناسب برای هر منطقه از سطح شهر کمک کند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

پلیس میخواهد امنیت پایدار ایجاد کند اما اگر امنیت فقط مبتنی بر قدرت و بدون توجه به فرهنگ، باورها، اعتقادات، مشارکت مردم و … باشد، صرفاً یک امنیت موقت را به دنبال خواهد داشت. اما برای ایجاد یک امنیت پایدار توجه به مؤلفه های بالا ضروری است.
انگیزه جرم و اندیشه آن نباید به وجود بیاید، اما چگونه؟
هرچقدر توجه به مبانی اخلاقی در جامعه بیشتر باشد شاهد کاهش ناهنجاریهای اجتماعی خواهیم بود. برای اجرای قانون و کاهش این ناهنجاریها ضمانتهایی دارد، اولین آن ضمانت خودکنترلی است که قوی ترین و کارآمدترین ضمانت اجرای قانون و عدالت است. قانونگریزی باید در همگان یک ضد ارزش تلقی شود و افراد خود را موظف به اجرای عدالت و قانونمداری بدانند(بیات،۴۱،۱۳۸۸).
دومین ضمانت اجرای قانون طرح مشارکت همگانی و نظارت ملی است که در میدان عمل و اجرا در تبیین هنجارها و ناهنجاریها باید به کار گرفته شود. سومین ضمانت اجرا نظارت پلیس در حوزه امنیت محله و شهر است. پلیس باید بر اجرای قوانین نظارت صحیح داشته باشد. چهارمین ضمانت اجرا برخورد عبرت آموز با متخلفین قانون است. وقتی از امنیت محله محور صحبت میکنیم، اسلام مسئولیت را متوجه فرد میکند. باید در قدم اول بتوانیم امنیت فرد محور ایجاد کنیم. اگر امنیت محله محور موضوع بحث ماست به این دلیل است که ما باید از هسته اولیه جامعه شروع کنیم. خانواده- محله- شهر- استان- کشور و … . ما باید در روشها، رفتارهای عمومی و … بازنگری کنیم. از واژه امنیت محله محور برداشتهای مختلفی میشود، اما در واقع این بحث منطبق میشود بر روی مردم. امنیت مردم محور و جامعه محور. یعنی اگر پلیس برای مثال ده وظیفه در بحث امنیت دارد چند تا از آنها را بر دوش مردم بگذارد. چون با توجه به محدودیت منابعی که وجود دارد و با توجه به ضرورتهایی که امروزه به رسیدگیهای پلیسی داریم، نیروی پلیس نباید صرف هر جرمی شود و در برخی از مسائل میتوان از خود مردم کمک گرفت. مثلاً مساله بی حجابی یا اعتیاد در هر محله به ساکنان آن واگذار شود که هم حضور دائمی دارند و هم با شرکت دادن مردم در تامین امنیت خود و محل سکونتشان دلسوزی بیشتری از جانب آنها صورت میگیرد و هم اینکه هرچقدر بخواهیم ضریب امنیت جامعهای را صرفا با حضور پلیس بالا ببریم، قطعا به یک امنیت پایدار دست نخواهیم یافت و برای رسیدن به این منظور باید به سمت مردم حرکت کرد که البته کاری دشوار و وقت گیر است اما چنانچه اصولی انجام شود در عین حال بسیار قاعدهمند میباشد(ترابی و همکاران،۲۶،۱۳۸۳)
از سوی دیگر، سرمایه اجتماعی سنگ بنای جامعه امن و کارآمد است و در سایه حفظ و انباشت این منبع ارزشمند است که جامعه می تواند از دستاوردهای امنیت بهره مند شود . این مفهوم باترسیم وضعیت امن اجتماعی در قالب شبکه های فشرده روابط جمعی ، به مثابه نوعی دارایی محسوب شده است.برخی از فعالیت ها و خدمات پلیس که می تواند به تامین امنیت محلات کمک نماید، می توان به مواردی مانند، حضور فیزیکی و نظارت دقیق پلیس در محلات، اطلاع رسانی صحیح و به موقع امنیتی به شهروندان، ارائه راهنمایی و آگاهی از ارزش ها و قوانین و مقررات محلی به شهروندان و همچنین متوجه ساختن آنها به احترام به این ارزش ها، ارائه آگاهی های لازم در زمینه خطراتی که در برخی از مکان ها یا در زمان های خاص ممکن است برای شهروندان اتفاق افتد، رسیدگی سریع به جرائمی که توسط آشوبگران و اراذل صورت گرفته و پیشگیری از هر گونه فعالیت غیر قانونی و غیر اخلاقی در سطح محلات شهر اشاره نمود. بنابراین، اعتماد اجتماعی به عملکرد نیروهای انتظامی و مسئولین محلی در برقراری امنیت سطح محلات خود به عنوان یک سرمایه اجتماعی لحاظ شده و مردم با داشتن اعتماد به نیروهای امنیتی و مسئولین محلی خود و همکاری های لازم با آنها ، سهیم شدن در مشارکت های داوطلبانه با مسئولین محلی خود در حفظ و بهبود اوضاع محل خود و آموزش های عمومی و اطلاع رسانی همگانی و آگاهی ها و راهنمایی های لازم نسبت به مسئولیت ها و تکالیف های اجتماعی، انسانی و دینی از سوی نیروهای انتظامی همگی می توانند به عنوان سرمایه اجتماعی در برقراری امنیت محلات محسوب شوند.
شهر تهران دارای ۲۲ منطقه و ۳۲۳ محله است و پژوهش حاضر به بررسی امنیت سطح محلات منطقه ۱۶ تهران می‌پردازد سپس نتایجی که از تحقیق بر می آید قابل تعمیم دهی به سایر محلات شهر تهران می باشد.
بنابراین پژوهشگر به دنبال بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و مسئله امنیت اجتماعی سطح محلات شهر تهران می پردازد و به دنبال پاسخ به سوالات اساسی زیر می باشد:

• • چه رابطه ای بین سرمایه اجتماعی و امنیت محلات وجود دارد؟

• • مشارکت عمومی مردم چه نقشی در امنیت محلات شهر تهران دارد؟

• • اعتماد مردم به پلیس چه نقشی در امنیت محلات شهر تهران دارد؟

۱-۲-ضرورت و اهمیت انجام تحقیق
بی شک هرگونه بهبود در ساختار شهری تنها با نگاه به محلات شهری به عنوان بخش هایی توانمند در تحقق به اهداف افزایش کیفیت زندگی ممکن می شود. می توان به برخی نقش های پلیس در این راستا اشاره کرد:۱)نظارت و کنترل و هدایت همگانی، ۲)مشارکت سازی و بهره گیری از توانمندی محله ای، ۳)شناسایی دقیق مناطق شهری خاصه جرم خیزی، ۴، تعیین استراتژی راهبردی (نائینی،۶۳،۱۳۹۰). با اعمال نظارت و کنترل رسمی و غیر رسمی توسط نیروهای پلیس و نیروهای مردمی بر سطح محلات می توان امنیت را در آنها ایجاد نمود. اما تغییر باورهای فرهنگی و اجتماعی شهروندان در رابطه با رفتارهای پر خطر، آسیب ها و جرایم اجتماعی محله نیاز به برنامه های متعدد دارد و این تغییرات در طولانی مدت رخ خواهند داد. از طریق حضور نیروی انتظامی و نیروهای داوطلب مردمی می توان از فعالیت فروشندگان مواد مخدر و افراد شرور جلوگیری کرد. همچنین با نظارت غیر رسمی و مشارکت داوطلبانه مردم از طریق برنامه ریزی برای حضور گروه های اجتماعی مختلف، امنیت اجتماعی محله تامین خواهد شد. زمینه سازی برای جلب مشارکت اجتماعی شهروندان محله در برنامه های امور محله و تقویت نظارت غیر رسمی برای جلوگیری از انحرافات و جرائم و ناامنی و همچنین آموزش، اطلاع رسانی، آگاهی به شهروندان و ایجاد اعتماد اجتماعی در بین مردم نسبت به عملکرد نیروهای انتظامی و مسئولین محلی ضروری است و اینجاست که ارتباط بین سرمایه اجتماعی و امنیت شکل میگیرد، میزان احساس امنیت و آسودگی و آرامش مردم در خانه های خود یا از قدم زدن در کوچه ها و خیابان های شهر در طول شبانه روز ملاحظه می شود که این شاخص به طور مستقیم با مقوله امنیت راتباط داشته است. و یا حضور فعال فرد به عنوان میانجی گر در حل اختلافات و منازعات موجود میان آشنایان، همسایه ها کاملا واضح است که تا حدود زیادی مشارکت افراد جامعه در حل و فصل منازعات و یا در کل برقراری امنیت محله خود از ارکان اصلی رویکرد امنیت محله محور می باشد.
با توجه به مطالبی که بیان شد در این تحقیق تلاش می شود تا نقش سرمایه اجتماعی در امنیت محلات منطقه ۱۶ تهران بررسی شود سپس به سطح کل شهر تهران تعمیم داده شود. و سعی می گردد که نقش مشارکت عمومی، نقش اعتماد اجتماعی و اطلاع رسانی و آموزش که همگی از جنبه های سرمایه اجتماعی در برقراری امنیت هستند مورد پژوهش قرار گیرند. و از اهمیت انجام تحقیق حاضر همین است که به بررسی امنیت محلات با رویکرد امنیت محله محور یعنی نقش خود مردم و نیروهای داوطلب در برقراری امنیت سنجیده شود و از خود مردم کمک گرفته شود.
۱-۳-اهداف تحقیق
در انجام هر پژوهش، همواره باید متوجه هدف و مقصد نهایی بود، تا اولا در مسیر انحرافی قرار گرفته نشود و از منظور اصلی فاصله نگیرد و ثانیا نسبت به تحقق نتایج پژوهش دقت لازم صورت گیرد.اهداف این پژوهش، همانگونه که از عنوان آن بر می آید، در خصوص بررسی نقش سرمایه اجتماعی در امنیت محلات شهر تهران می باشد. لذا این پژوهش کاربردی است.
اهداف جزئی:
۱-تعیین نقش مشارکت عمومی در انجام وظائف پلیس در امنیت محلات شهر تهران با رویکرد محله محور
۲-تعیین نقش اعتماد مردم به پلیس در امنیت محلات شهر تهران با رویکرد محله محور
۱-۴-سوالات تحقیق
۱-آیا بین سرمایه اجتماعی و امنیت محلات شهر تهران رابطه وجود دارد؟
۲-آیا بین اعتماد مردم به پلیس و امنیت محلات رابطه وجود دارد؟
۳-آیا بین مشارکت عمومی مردم در انجام وظائف پلیس و امنیت محلات رابطه وجود دارد؟
۱-۵-فرضیه های تحقیق
فرضیه اصلی
به نظر می رسد بین سرمایه اجتماعی و امنیت محلات شهر تهران رابطه وجود دارد.
فرضیه های فرعی
۱-به نظر می رسد که بین مشارکت عمومی در انجام وظائف پلیس با امنیت محلات شهر تهران رابطه وجود دارد.
۲-به نظر می رسد که بین اعتماد مردم به پلیس با امنیت محلات شهر تهران رابطه وجود دارد.
مدل مفهومی تحقیق
(متغیرهای مستقل)سرمایه اجتماعی متغیر وابسته(امنیت محلات)
سرمایه اجتماعی
مشارکت عمومی با پلیس
امنیت محلات
اعتماد مردم به پلیس
۱-۶-تعاریف واژگان و اصطلاحات فنی و تخصصی تحقیق
سرمایه اجتماعی:
امروزه در کنار سرمایه های انسانی و اقتصادی ، سرمایه دیگری به نام سرمایه اجتماعی^[۱] نیز مورد توجه قرار گرفته است . سرمایه اجتماعی ، یا بعد معنوی یک اجتماع ، میراثی تاریخی است که از طریق تشویق افراد به «همکاری» و «مشارکت» در تعاملات اجتماعی ، قادر است به حل میزان بیشتری از معضلات موجود در آن اجتماع ، فائق آید و حرکت به سوی رشد وتوسعه شتابان اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و … را امکان پذیر سازد (غفاری،۱۲،۱۳۹۰).
در واقع ، سرمایه اجتماعی را می توان در کنار سرمایه های اقتصادی و انسانی ، بخشی از ثروت ملّی به حساب آورد که بستر مناسبی برای بهره برداری از سرمایه انسانی و فیزیکی (مادّی) و راهی برای نیل به موفقیت قلمداد می شود . بدون سرمایه اجتماعی ، هیچ اجتماعی به هیچ سرمایه ای نمی رسد ، به طوری که بسیاری از گروه ها، سازمان ها و جوامع انسانی ، بدون سرمایه اقتصادی و صرفا با تکیه بر سرمایه انسانی و اجتماعی توانسته اند به موفقیت دست یابند ، اما هیچ مجموعه انسانی ، بدون سرمایه اجتماعی نمی تواند اقدامات مفید و هدفمندی انجام دهد (فوکویاما،۴۴،۱۳۸۵) .
مشارکت اجتماعی^[۲]:
مشارکت اجتماعی را میتوان فرایند سازمان یافتهای دانست که افراد جامعه به صورت آگاهانه، داوطلبانه و جمعی با در نظر داشتن هدفهای معین و مشخص، که منجر به سهیم شدن در منابع قدرت میگردد، تعریف کرد. نمود این مشارکت وجود نهادهای مشارکتی چون انجمنها، گروه ها سازمانهای محلی و غیردولتی هستند.
از منظر جامعه شناسی مشارکت نوعی فرایند تعاملی چند سویه است.(چلپی،۱۶۷،۱۳۷۵)
امنیت اجتماعی^[۳]: