شکل۳-۷. اندازه گیری ضخامت لایه چربی سه سر بازویی…………………………………………………………….. ۶۷
شکل ۳-۸. اندازه گیری ضخامت لایه چربی فوق خاصره ای …………………………………………………………….. ۶۷
شکل ۳-۹. اجرای آزمون انعطاف پذیری ………………………………………………………………………………………… ۶۸
شکل ۳-۱۰. اجرای آزمون بارفیکس …………………………………………………………………………………………….. ۶۹
شکل ۳-۱۱. اجرای آزمون درازونشست ………………………………………………………………………………………… ۷۰
شکل ۳-۱۲. اجرای آزمون استقامت قلبی – عروقی ………………………………………………………………………… ۷۰
شکل ۳-۱۳. اجرای پرسش نامه RAPA ………………………………………………………………………………. 71
فهرست نمودار
نمودار ۴-۱. توزیع تعداد دانش آموزان به تفکیک نوع آموزشگاه ………………………………………………….. ۷۴
نمودار ۴-۲. مقایسه سطوح مختلف شاخص توده بدنی دانش آموزان مدارس عادی و تیزهوشان …………. ۷۸
نمودار ۴-۳. مقایسه درصد چربی دانش آموزان مدارس عادی و تیزهوشان …………………………………… ۷۹
نمودار ۴-۴. مقایسه سطوح مختلف نسبت دور کمر به دور لگن دانش آموزان مدارس عادی و تیزهوشان ۸۰ نمودار ۴-۵. مقایسه سطوح مختلف درازونشست دانش آموزان مدارس عادی و تیزهوشان ……………… ۸۱
نمودار ۴-۶. مقایسه سطوح مختلف کشش بارفیکس دانش آموزان مدارس عادی و تیزهوشان ………….. ۸۲
نمودار ۴-۷. مقایسه سطوح مختلف انعطاف پذیری دانش آموزان مدارس عادی و تیزهوشان …………… ۸۳
نمودار ۴-۸. مقایسه سطوح مختلف توان هوازی دانش آموزان مدارس عادی و تیزهوشان ……………… ۸۴
نمودار ۴-۹. مقایسه سطوح مختلف فعالیت دانش آموزان مدارس عادی و تیزهوشان…………………….. ۸۵
مقایسه فعالیت بدنی، ترکیب بدن و آمادگی جسمانی دختران دبیرستانی مدارس تیزهوشان با مدارس عادی نسرین بلنداقبال
چکیده
هدف: این تحقیق، با هدف مقایسه فعالیت بدنی، ترکیب بدن و آمادگی جسمانی دختران دبیرستانی مدارس تیز هوشان با مدارس عادی بود و با روش توصیفی- مقطعی و با اندازه گیری های میدانی صورت گرفت. روش شناسی: نمونه آماری این تحقیق متشکل از۳۰۰ نفر دانش آموز مدارس تیز هوشان و ۳۸۰ نفراز دانش آموزان دبیرستان عادی بودند که با روش طبقه ای چند مرحله ای و به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای بررسی میزان فعالیت بدنی از پرسشنامه RAPA، برای ارزیابی ترکیب بدنی شاخص توده بدنی، نسبت دور کمر به دور لگن، درصد چربی بدن، و وزن بدون چربی و برای سنجش آمادگی جسمانی عوامل انعطاف پذیری، استقامت عضلانی و شاخص توان هوازی اندازه گیری شد. پس از توصیف داده ها، از روش های آماری ناپارامتریک من ویتنی یو استفاده شد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

یافته ها: میانگین شاخص توده بدنی دانش آموزان در مدارس عادی۴۵ /۲۰؛ نسبت دور کمر به باسن ۷۲۵/۰؛ درصد چربی۳/۱۹؛ وزن بدون چربی ۸۱/۴۲ می باشد. میانگین انعطاف پذیری، کشش بارفیکس، دو استقامت، دراز ونشست و سطح فعالیت بدنی به ترتیب ۴۸/۳۲، ۶۲/۵ ، ۵/۱۹۴، ۰۵/۲۴ و ۹۸/۴ گزارش شد. در مدارس تیزهوشان میانگین شاخص توده بدنی دانش آموزان ۱۲/۲۱؛ نسبت دور کمر به باسن ۹۷۲/۰؛ درصد چربی ۵۸/۲۱ وزن بدون چربی۹۴/۴۳ می باشد. میانگین انعطاف پذیری، کشش بارفیکس، دو استقامت، دراز ونشست و میزان فعالیت به ترتیب ۹۱/۳۷، ۳۷/۵، ۲۷/۱۸۸، ۰۴/۲۷ و ۶۵/۴ گزارش شد. نتایج تحقیق نشان داد دانش آموزان مدارس تیز هوشان در سطح فعالیت بدنی پایین تر از دانش آموزان مدارس عادی بودند(۰۵/۰ p˂). اما در متغیر های ترکیب بدنی و امتیاز آمادگی جسمانی دانش آموزان مدارس تیزهوشان از دانش آموزان مدارس عادی بالاتر بودند (۰۵/۰ p˂).
نتیجه گیری: یافته های این تحقیق نشان داد که با وجود بهتر بودن ترکیب بدن و سطح فعالیت بدنی دانش آموزان مدارس عادی، تیزهوشان در امتیاز های آمادگی جسمانی بالاتر بودند. که این اختلاف را باید به دلایلی غیر از سطح فعالیت بدنی در این مقطع زمانی نسبت داد.
واژگان کلیدی: تیزهوشان، مدارس عادی، فعالیت بدنی ، ترکیب بدنی، آمادگی جسمانی
فصل اول
طرح تحقیق
۱-۱. مقدمه
پیشرفت امکانات ماشینی از یک سو موجب زندگی بهتر و فراغت بیشتر و از طرف دیگر، کاهش فعالیت جسمانی شده است. این مسئله موجب بروز فقر حرکتی و تمایل به زندگی کم تحرک در انسان شده است. این نکته که کودکان امروزه زمان زیادی را صرف فعالیت های غیر فعال مانند تماشای تلویزیون و فیلم، انجام بازی های رایانه ای و کار با رایانه می کنند حائز اهمیت است (۲۶).
فعالیت بدنی در دوران کودکی و نوجوانی می تواند اثرات مفید کوتاه مدت روی سلامتی داشته باشد و هم به دلیل اثرات طولانی مدت، در سلامتی در دوران بزرگسالی نیز موثر باشد. در حال حاضر به طور فزاینده ای مشخص شده است که بررسی و اندازه گیری کیفیت زندگی، اطلاعات مهمی را در رابطه با توصیف وضعیت سلامت جمعیت های مختلف در اختیار قرار می دهد. مطالعات گذشته نشان داده اند که بین الگوی زندگی و وضعیت سلامت روانی و فیزیکی در نوجوانان و بزرگسالان همراهی وجود دارد. پژوهشگران معتقدند که فعالیت بدنی با سلامت جسمی و روانی کودکان مدرسه ای در ارتباط می باشد. در واقع فعال ترین کودکان، عملکرد تحصیلی بهتری داشته اند، نکته دیگر این که کیفیت زندگی در کودکان با نمایه توده بدنی بالاتر که از نظر بدنی فعال بوده اند، کمتر مختل می گردد (۳۲).
فعالیت بدنی، علاوه بر فراهم کردن فرصت های تفریحی برای کودکان، به آن ها امکان کشف چیز های جالب و واقعی را می دهد. به علاوه، مشارکت آن ها در گروه، موجب رشد احساس مسئولیت اجتماعی در آن ها می شود (۶). تمرین منظم یکی از متغیر های اصلی در سبک زندگی سالم و ارتقاء و افزایش فعالیت بدنی یکی از الویت های سلامت عمومی است و توصیه می شود جوانان حداقل سه تا پنج بار در هفته به مدت ۹۰ دقیقه در فعالیت های بدنی متوسط تا شدید شرکت کنند(۶۲). مطالعات مختلف نشان داده اند سطح فعالیت بدنی در بین نوجوانان به ویژه از ۱۴ سالگی به بعد در هر دو گروه دختران و پسران و نیز بزرگسالان رو به کاهش است (۲۰). این فصل پس از بیان مسئله، به ضرورت و اهمیت تحقیق پیرامون تفاوت های فعالیت بدنی و موفقیت تحصیلی دانش آموزان تیز هوشان و عادی می پردازد. در ادامه فصل اهداف، فرضیه ها و محدودیت های این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد. در پایان واژه های پر کاربرد در پژوهش حاضر بازنگری می شوند.
۱-۲. بیان مسئله
از آنجا که دانش آموزان به عنوان رکن اساسی نظام آموزشی کشور در دستیابی به اهداف نظام آموزشی، نقش و جایگاه ویژه ای دارند، بنابر این توجه به این قشر از جامعه از لحاظ آموزشی و سلامت جسمانی- روانی، موجب باروری و شکوفایی هر چه بیشتر نظام آموزشی جامعه می گردد (۴۱).
آمادگی جسمانی جوانان مسئله بنیادی و حیاتی است که سلامت و تندرستی افراد جامعه را تضمین می کند. افزایش ظرفیت کارایی بدن جز از راه تربیت بدنی و فعالیت های حرکتی از هیچ برنامه تربیتی دیگری حاصل نمی شود و تربیت بدنی باید به عنوان بخش مکملی از برنامه های تعلیم و تربیت در آید (۳۹).
سطح مطلوب آمادگی بدنی برای رفع احتیاجات فردی واجتماعی لازم است، بنابراین می تواند یکی از اهداف تعلیم و تربیت باشد. همانطور که پیش از این ذکر شد، آمادگی بدنی یکی از اهداف مهم تربیت بدنی و در جهت تأمین اهداف تعلیم وتربیت است که در هیچ بخش دیگری از موارد درسی وجود ندارد. فردی که از لحاظ بدنی در آمادگی لازم به سر می برد، قدرت کافی برای انجام وظایف روزمره را بدون خستگی مفرط خواهد داشت، همچنین انرژی لازم جهت لذت بردن از وقت آزاد و برخورد با مسائل غیر قابل پیش بینی و فوری را دارد (۱۹).
در مطالعه ای مروری در سال ۲۰۰۷ بر ارتباط مثبت بین انجام فعالیت بدنی و جنبه های مختلف کیفیت زندگی تاکید شد. در پژوهشی دیگر در سال ۲۰۱۱، رابطه کیفیت زندگی وابسته به سلامتی با کیفیت تغذیه، فعالیت بدنی و وزن بدن در کودکان ایالت آلبرتای کانادا بررسی گردید و نشان داد فعالیت بدنی بر تمام حیطه های جسمی، روانی و اجتماعی کودکان تاثیر مثبت دارد (۳۲).
فعالیت بدنی منظم با فواید جسمانی مختلف چون کاهش احتمالی ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی، انواع سرطان ها، دیابت، چاقی و پوکی استخوان و نیز فواید روانی چون کاهش فشار عصبی و اضطراب و افزایش عزت نفس همراه است(۶۳).
برای تحقق اهداف تربیت بدنی، دسترسی به اطلاعات درست از آمادگی جسمانی دانش آموزان در مدارس لازم و ضروری است، زیرا مرحله نوجوانی را معمولا مرحله مناسب آمادگی جسمانی می دانند (۲).
صاحبنظران امروزه بر این عقیده اند که تمرینات حرکتی و ورزشی برای اکثر مردم اعم از زن ومرد بسیار ارزشمند است، علاوه بر این کارایی تمرینات بدنی هنگامی آشکار می شود که بخشی از نیاز های اساسی انسان را پاسخگو باشد. به هر حال تاثیر تمرینات بدنی، یعنی حفظ سلامت روانی و کسب نشاط و شادابی مورد توجه قرار دارد (۵۳). دانش آموزانی که در فعالیت بدنی روزانه شرکت می کنند شادتر می باشند و بهبود عملکرد آموزشی آنها در مدرسه به اثبات رسیده است. فعال بودن به شما کمک می کند به تمام امکانات عقلانی، احساسی و جسمانی خود دست پیدا کنید. فعال بودن امروزه در جلوگیری از بروز بیماری های مزمن در آینده به شما کمک می کند. مشخص شده است که فعالیت بدنی تاثیر مثبتی بر عملکرد های ادراکی کودکان، مثل حافظه، توجه، تحلیل اطلاعات عمومی و مهارت های حل مسئله داشته است. آخرین مطالعات نشان می دهد که افزایش فعالیت بدنی بهبود نتایج امتحانات را در پی داشته به ویژه در تکالیفی که نیازمند عملکرد های اجرایی و حافظه بود. هر چند، همچنان تحقیق کمی بر تاثیر مستقیم فعالیت بدنی بر عملکردهای ادراکی وجود دارد و نتایج تا حدی متناقض است. نتایج تحقیقی نشان داده است که آمادگی هوازی خوب رابطه مثبتی با حافظه و عملکرد های اجرایی نیز دارد. برعکس، به نظر نمی رسد آمادگی عضلانی هیچ ارتباطی با عملکرد های ادراکی داشته باشد. روابط بین فعالیت بدنی و عملکرد های ادراکی ممکن است به توضیح رابطه بین فعالیت بدنی و موفقیت تحصیلی کمک کند. علاوه بر موفقیت تحصیلی و مهارت های ادراکی، به نظر می رسد فعالیت بدنی در بهبود سایر جنبه های موثر بر یادگیری مهم هستند، مثل رفتار در کلاس، تمرکز بر تکالیف و شرکت در کلاس و در پی آن، خود یادگیری نقش دارد. دانش آموزانی که از نظر بدنی فعال هستند اهداف بیشتری پس از تحصیل فراگیر در آینده دارند. هر چند، نتایج این مطالعات در سایر مطالعات متغیر است و این نیاز به تحقیق بیشتر و با کیفیت بالاتر در این موضوع دارد (۷۲). حال سوال اینجاست که بین دو گروه که از نظر موفقیت تحصیلی با هم تفاوت دارند، چه تفاوت هایی درفعالیت بدنی و عواملی مثل ترکیب بدنی و آمادگی جسمانی وجود دارد؟
۱-۳. اهمیت و ضرورت تحقیق
امروزه رشد و گسترش فناوری باعث شده است استفاده از رایانه و شبکه های ماهواره ای در شیوه ارتباط و مهارت های اجتماعی انسان تغییرات اساسی به وجود آورد. در این میان بازی های رایانه ای به قدری گسترش و رونق یافته اند که در زمره اولویت های نخست فعالیت های اوقات فراغت کودکان و نوجوانان قرار گرفته است. و دور نگه داشتن کودکان و نوجوانان از فراگیری این مهارت ها نشان از واپس گرایی و دور ماندن از دنیای پییشرفت و ترقی است، ولی به دلیل وجود نگرانی ها در مورد عوارض این بازی ها بیشتر متخصصان بر تاثیرات منفی آن تمرکز کرده اند (۳۷).
کنار گذاشتن عادت های نیکویی چون بازی و تفریح، فعالیت بدنی یا ورزش و توجه بیمار گونه به فراگیری، نه تنها کودک و نوجوان را از جهت شخصیتی ناهمگون و نا متعادل بار آورده، بلکه باعث ایجاد بیماری های جسمانی در کودکان و نوجوانان می شود. در حالی که تا ۲۰ سال پیش، فعالیت بدنی جزئی از زندگی روزانه کودکان و نوجوانان را تشکیل می داد و آن ها در قالب بازی های مختلف، پیاده روی، دوچرخه سواری و ورزش های منظم به انجام آن می پرداختند، مطالعات گسترده در سال های اخیر نشان داده که به علت تغییراتی که گسترش تکنولوژی در وضعیت اجتماعی و محیطی ایجاده کرده است، سطح فعالیت بدنی بسیاری از کودکان و نوجوانان کاهش یافته و در سطحی نیست که بتواند وضعیت سلامت آنان را ارتقاء بخشد (۴۶).
دارا بودن سطوح بالای شاخص های تندرستی، بهداشتی و قابلیت های جسمانی می تواند نشان دهنده سلامت و توانمندی یک جامعه باشد. با توجه به خطرات ناشی از آمادگی جسمانی و ناهنجاری های ترکیب بدنی در تندرستی افراد و به طور کلی جامعه برای برخورداری از یک جامعه سالم شناخت زمینه های خطر زا ضروری است (۱۱).
کودکان و نوجوانان بیش از دیگر گروه های سنی به فعالیت بدنی کافی نیاز دارند تا بتوانند به رشد جسمی و تکامل ذهنی کافی برسند و به علاوه بتوانند با بیماری های مزمن سنین بعدی مقابله نمایند. پیروی از سبک زندگی بی تحرک، کودکان و نوجوانان را در بزرگسالی در معرض خطر بیماری های مزمن به ویژه بیماری های قلبی عروقی و دیابت قرار خواهد داد. ارتقا سلامت این گروه سنی آسیب پذیر، می تواند در پیشگیری از همه گیری بیماری های غیر واگیر در کشور های در حال توسعه مؤثر باشد(۴۶).
از نظر سازمان جهانی بهداشت، تندرستی صرفا نداشتن بیماری و ضعف نیست؛ بلکه منظور از آن، سلامتی کامل جسمی، ذهنی، اجتماعی و روحی است (۴۸). از این رو، سلامتی افراد جامعه مرهون ارتقای ابعاد مذکور است. بخش عمده ای از فعالیت مراکز علمی و آزمایشگاهی در جهان صرف تلاش در جهت بهبود وضعیت تندرستی انسان و محیط زندگی او می گردد. فناوری و مدرنیزه شدن زندگی، و همچنین گسترش زندگی شهری و فرهنگ آپارتمانی، اگر چه از بسیاری جهات رفاه و آسایش را برای بشر امروزی به ارمغان آورده است، اما از طرف دیگر با کاهش تحرک و فعالیت بدنی همراه بوده و سلامت جسمانی و آمادگی قلبی – عروقی انسان را تحت تاثیر قرار داده است (۴۰).
زندگی با شیوه و رفتار های سالم از همان ابتدای کودکی باید شروع شود تا بتوان از فواید و اثرات آن در بزرگسالی بهره مند شد. نتایج پژوهش های مختلف نشان می دهد که اغلب عوامل خطر زای بیماری های کرونری قلب مثل چاقی و تناسب جسمی پایین، در دوران کودکی شایع است اغلب عوامل خطر زای از دوران کودکی شروع می شود و در بزرگسالی به صورت بیماری بروز می کند. لذا بدیهی به نظر می رسد که به منظور پیشگیری زود هنگام، اقدامات مداخله ای از همان دوران کودکی انجام شود. (۳۸).
پژوهش های فراگیر نشان داده اند که سبک زندگی پر تحرک با پرداختن به فعالیت بدنی و برخورداری از آمادگی جسمانی بالا و وزن مناسب بر کاهش تمام انواع مرگ و میر ها و بیماری های کرونر قلب، فشار خون بالا، چربی خون و برخی از سرطان ها و پوکی استخوان موثر است (۲۵).
فرهنگ حاکم بر زندگی عصر حاضر، کم تحرکی و دور شدن از زندگی طبیعی، شرایط خاصی را فراهم آورده که افراد جامعه در معرض نارسایی های جسمانی و روانی و در نتیجه کاهش کمیت و کیفیت کاری قرار گیرند. بدین ترتیب، برخورداری از تندرستی و نشاط می تواند شرایط را برای کار و فعالیت بهینه فراهم سازد و انسان را در عرصه های مختلف زندگی اعم از کار و تلاش حرفه ای و یا محیط خانوادگی موفق و کامیاب گرداند (۷).
کیلی و فاکس (۲۰۰۹) در بررسی که داشتند، رابطه مثبت ضعیفی بین فعالیت بدنی و آمادگی جسمانی با موفقیت تحصیلی و نیز عملکرد شناختی را گزارش کردند. ولی مطالعات مداخله ای این مطالب را مورد حمایت قرار ندادند. مدرک کافی برای این نتیجه گیری وجود ندارد که با افزایش زمان تربیت بدنی، موفقیت تحصیلی بهبود یابد، هر چند مدرکی دال بر زیان آور بودن این موضوع نیز وجود ندارد. فعالیت بدنی در بسیاری از موارد سلامت و تندرستی کودکان و افراد جوان را بهبود می بخشد و نیز تاثیر مثبت آن بر یادگیری و عملکردهای ادراکی مثل حافظه و عملکرد اجرایی ذکر شده است. در نتیجه، احتمالا بر موفقیت تحصیلی نیز موثر است (۸۶). تاراس، هاروارد (۲۰۰۵) در مطالعه ای به این نتیجه رسیدند که فعالیت بدنی با سلامت عمومی پیشرفته، ارتباطی قوی دارد. در میان دانش آموزان، برنامه های فعالیت بدنی به کودکان در برقراری مهارت های اجتماعی کمک می کند، سلامت ذهنی را بهبود می بخشد و رفتار های پر مخاطره را کاهش می دهد. یک بررسی تحقیقی نشان می دهد که ممکن است پیشرفت های کوتاه مدتی از فعالیت بدنی (مثل تمرکز) وجود داشته باشد، ولی پیشرفت بلند مدت موفقیت تحصیلی در نتیجه فعالیت بدنی بیشتر، به اثبات نرسیده است و به تحقیقات بیشتری نیاز است (۸۵). در مطالعه ای، نشان داده شد که با ارتقاء سطح تحصیلی فعالیت جسمی در هر دو جنس به طور معنی داری کاهش می یافت که به نظر می رسد به علت صرف وقت بیشتر برای امور تحصیلی و آمادگی برای امتحانات به ویژه برای ورود به دانشگاه باشد. از آنجا که یافته های مطالعات مختلف موید تاثیر مثبت فعالیت بدنی در افزایش قدرت یادگیری بوده اند. تشویق دانش آموزان به فعالیت بدنی، نه تنها باعث افت تحصیلی ایشان نمی شود بلکه در ارتقاء سلامت جسمی و فکری و در نتیجه پیشرفت تحصیلی ایشان هم مفید واقع خواهد شد (۴۷).
نتیجه تحقیقات گذشته به یک تناقض رسیده و برخی از آنها موفقیت تحصیلی را با فعالیت بدنی مرتبط و برخی نامرتبط می دانند به خصوص نبود اطلاعات کافی در این زمینه در کشور ایران به شدت به چشم می خورد. فعالیت بدنی دانش آموزان مدارس تیز هوشان در طول روز به علت در گیری زیاد در مسائل آموزشی، مطالعه طولانی و شرکت در کلاس های تقویتی، به حداقل رسیده که این زنگ خطری برای سلامتی دانش آموزان است. به علت کمبود اطلاعات دراین زمینه، این تحقیق در پی یافتن تفاوت احتمالی بین سطح فعالیت بدنی، ترکیب بدنی و آمادگی جسمانی دانش آموزان مدارس تیزهوشان با مدارس عادی است.
۱-۴. اهداف تحقیق
۱-۴-۱. هدف کلی
هدف کلی این تحقیق مقایسه میزان فعالیت بدنی، ترکیب بدنی و آمادگی جسمانی دختران دبیرستانی مدارس تیز هوشان با مدارس عادی بود.
۱-۴-۲. اهداف اختصاصی
اهداف اختصاصی این تحقیق عبارت بودند از:
تعیین وضعیت فعالیت بدنی، تن سنجی و آمادگی جسمانی دختران دبیرستانی مدارس تیزهوشان و مدارس عادی؛
مقایسه سطح فعالیت بدنی دختران دبیرستانی مدارس تیزهوشان با مدارس عادی؛
مقایسه شاخص توده بدن ^[۱](BMI ) دختران دبیرستانی مدارس تیز هوشان با مدارس عادی؛
مقایسه نسبت دور کمر به دور لگن ^[۲](WHR) دختران دبیرستانی مدارس تیز هوشان با مدارس عادی؛
مقایسه درصد چربی^[۳](% BF ) دختران دبیرستانی مدارس تیز هوشان با مدارس عادی؛