«اکوتوریسم یک مسافرت و دیدار زیست محیطی مسئولانه به مناطق طبیعی نسبتاً دست نخورده بوده، و هدف آن لذت بردن و استفاده از طبیعت (و هر پدیده فرهنگی همراه آن- چه در گذشته و چه در حال) است که باعث تقویت منابع شده ودارای تاثیرات منفی اندکی است و باعث فعال شدن جمعیت‌های محلی می‌شود که از نظر اجتماعی- اقتصادی برای آنان مفید است. اکوتوریسم یکی از زیربخش‌های جهانگردی پایدار است(نشست مجمع اکوتوریسم، سازمان جهانی جهانگردی؛ ۲۰۰۲) (طبیعت گردی.۱۳۸۷: پیشگفتار).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

هریک از بخش های درگیر در این صنعت اعم از دولت، شرکت ها و آژانس ها، اقامتگاهها، جوامع محلی، راهنمایان تور، راهنمایان محلی و توریست ها که درحوزه اکوتوریسم فعالیت میکنند، لازم است به سهم در پای بندی به اصول اکوتوریسم ، مسئولانه عمل کنند. ردپا باید تنها اثری باشد که از اکوتوریسم در طبیعت به جا گذاشته میشود و عکس ها و حاطرات سفر تنها یادگارهایی است که از طبیعت در نزد اکوتوریست ها باقی میماند (جوکار. ۱۳۸۹: ۳).
اکوتوریسم در حالت کلی دارای مشخصات چهارگانه زیر است:
وابسته به طبیعت باشد.
از لحاظ اکولوژیک پایدار باشد و به عبارتی کمترین آسیب و اثرات سوء را برای طبیعت نداشته باشد.
آموزش و ارائه ارزشهای منطقه مورد بازدید، عنصر اصلی آن بازدید باشد.
جوامع محلی و میزبان در آن مشارکت داشته باشند (طبیعت گردی. ۱۳۸۷).
فعالیت‌های اکوتوریستی دامنه وسیعی دارد. از جمله: پیاده رویهای برنامه‌ریزی شده ایستگاهی و همچنین دامنه نوردی، عبور از رودخانه‌های خروشان با قایق‌های بادی، سفر به مناطق ییلاقی و میهمان عشایر و ساکنان بومی این مناطق شدن، سفر به روستاها و مزارع اطراف روستاها به منظور لذت بردن از طبیعت و آشنایی با فرهنگها، کوهپیمائی، سفر به مناطق صعب‌العبور طبیعی، بازدید از غارهای طبیعی، مطالعه طبیعی گیاهی و جانوری، تماشای حیوانات و پرندگان، آشنایی با محیط زیست طبیعی در قالب دیگری به نام سافاری و با بهره گرفتن از خودروهای روباز برای تماشای حیوانات و پرندگان (همان).

اصول اکوتوریسم برمبنای توسعه پایدار
با توجه به آنچه که بیان شد، اکوتوریسم نوعی گردشگری مسئولانه انسان در محیط طبیعی است که علاوه بر منفعت های مادی و غیرمادی به دنبال حفظ محیط زیست است و نتیجه آن برقراری پیوند میان پایداری از ابعاد مختلف با اکوتوریسم خواهد بود(نظری،۱۳۸۸: ۲). به عنوان مثال ، باتلر گردشگری پایدار را نوعی از گردشگری تعریف میکند که بتواند در یک محیط معین در زمان نامحدود ادامه یابد و از نظر انسانی و فیزیکی به محیط زیست صدمه نزند و تا بدان حد فعال باشد که به توسعه دیگر فعالیت ها و فرایندهای اجتماعی لطمه ای وارد نیاورد. از این رو گردشگری پایدار آن نوع گردشگری است که توسعه را تسهیل کند(باتلر^[۴۸]، ۱۹۹۶: ۴) (بدری و دیگران. ۱۳۹۰: ۳۵).
در سال ۱۹۹۵ میلادی همایشی در یکی از جزایر قناری اسپانیا و با هدف ممانعت از توسعه بی‌رویه مناطق خاص جهانگردی و با مساعدت سازمان جهانی جهانگردی، برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، یونسکو و مسئولین دولتی جزایر قناری و نیز کشور اسپانیا برگزار گردید. در نشست آغازین این همایش، پیام دبیر کل سازمان جهانی جهانگردی خوانده شد و در آن چنین آمده بود که: «آینده جهانگردی به حفاظت محیط زیست و طبیعت زمین وابسته است» و پیامدهای زیر را دستاورد داد و ستد میان این دو بررسی نمود.
گسترش جهانگردی افزایش سطح آگاهی همگانی را نسبت به محیط زیست و منابع طبیعی و ملی به دنبال دارد.
جهانگردی سازمان یافته دوست و طرفدار محیط و منابع طبیعی است.
یک صنعت جهانگردی کارآ و پیروز به طور مسلم نیازمند یک محیط زیست و طبیعت سرشار و توانمند است (طبیعت گردی.۱۳۸۷).
با توجه به اینکه طبیعت و محیط زیست اساسی ترین سرمایه ها و منابع صنعت گردشگری تلقی می شوند، در سال های اخیر اهمیت و ضرورت توجه به مفاهیم زیست محیطی صنعت گردشگری به حدی بوده است که سازمان ملل متحد سال ۲۰۰۲ را سال بین المللی اکوتوریسم نامیده است. روزهای نوزدهم تا بیست و دوم مه ۲۰۰۲، شهر کبک کاناداپذیرای بیش از هزار نفر شرکت کننده از ۱۳۲ کشور دنیا بود تا همایش جهانی اکوتوریسم برگزار شود. بیانیه این همایش در پنج محور اصلی ، ۴۱ دستوالعمل پیشنهادی را شامل می شودکه در راستای دستیابی به گردشگری پایدار و اکوتوریسم به دولت ها، بخش خصوصی، سازمان های غیردولتی و مجامع علمی، سازمانها و موسسات بین المللی مالی و اعتباری و جوامع محلی، ارائه شده اند. (فنل. ۱۳۸۸: ۲۰۱).
در بیانه اسلو پیرامون اکوتوریسم به نقش آن در کنار توریسم در حمایت از توسعه پایدار،‌ دستیابی به اهداف توسعه هزاره، آینده و کاهش قابل ملاحظه فقر تاکید شده است. همچنین در کنار کنفرانس جهانی اکوتوریسم که در سال ۲۰۰۷ برگزار گردیده، ۴ موضوع اصلی مطرح گردید که شامل موارد زیر میباشد:
شناخت نقش کلیدی اکوتوریسم در توسعه پایدار محلی
افزایش پتانسیل برای مدیریت خوب اکوتوریسم به عنوان یک ابزار مهم اقتصادی و محافظ طبیعت
حمایت از برپایی و اجرای سرمایه گذاری اکوتوریسم و فعالیت‌های مرتبط این امر از طریق بازاریابی موثر و افزایش اطلاعات و آموزش
معرفی برخی از اصول کلیدی به منظور پایدار کردن اکوتوریسم
به طور کلی تاثیر اکوتوریسم بر توسعه پایدار را می‌توان شامل موارد زیر دانست:
برقراری ارتباط و مشارکت بیشترین جوامع بومی، تجارت توریسم در بخش خصوصی، NGOها و دولت.
رساندن منابع بیشتر به مردم فقیر از طریق سیاست گذاری برای افراد بومی، ایجاد شبکه برای ارائه محصولات محلی، کمک به تشکیل سرمایه گذاری، حمایت از خدمات محلی، زیرساخت‌های مورد نیاز
ایجاد فعالیت‌های کشاوزی پایدار و منافع اقتصادی دو طرفه از طریق ارتباطات مناسب بین اکوتوریسم و کشاورزی
تشویق بر توسعه محصولات جدید و تجارت منصفانه توسط قوی تر کردن ارتباط میان میراث فرهنگی منطقه با هنر و صنایع دستی.
بیشتر منافعی که از حفاظت حاصل می‌شود، به جوامع بومی اختصاص یابد.
بالا بردن دانش و مهارت و منابع اطلاعاتی مقامات مسئول مناطق حفاظت شده در توسعه مدیریت اکوتوریسم و کسب حمایت کافی برای مدیریت مناسب.
توسعه راه‌های خلاقانه برای استفاده از اکوتوریسم در جهت پشتیبانی و حمایت مالی در امر حفاظت.
در نظر گرفتن هماهنگی کامل با محیط همگام با طراحی تسهیلات اکوتوریسم، باقی گذاشتن حداقل اثرات و ترکیب تکنولوژی جدید با ایده‌های موجود.
اشاره به تعامل بین بازدید بازدیدکنندگان و حیات وحش برای جلوگیری از نابود شدن تنوع زیستی و جستجوی سود خاص برای حفاظت.
به روز کردن اطلاعات قابل دسترسی در مورد بازارهای اکوتوریسم و افزایش امکان دسترسی به آن‌ ها از طریق استفاده از تکنولوژی جدید.
بهبود مهارت‌های افراد بومی در راهنمایی و آموزش به عنوان یک بخش مهم در ارائه اکوتوریسم معتبر و با کیفیت بالا.
توجه به تاثیرات آب و هوا و اثرات آن بر روی اکوتوریسم از طریق معرفی الگوهای مسافرتی، ترویج استفاده از گزینه‌های مناسب حمل و نقل و تشویق به استفاده از طرح هایی که میزان خروج کربن در آن‌ ها در حد استاندارد باشد (طبیعت گردی. ۱۳۸۷).
امروزه برنامه توسعه سازمان ملل متحد(UNDP)اکوتوریسم را به عنوان بهترین راه توسعه خردمندانه منابع طبیعی در کشورهای در حال توسعه دانسته و آن را ترویج می کند.ابن فعالیت در صورتی که با پایبندی دست اندرکاران آن به اصول اکوتوریسم به اجرا درآید، نه تنها باعث نابودی و تخریب طبیعت و منابع طبیعی نیست بلکه به ابزار توسعه پایدار برای پیوند دادن اقتصاد و محیط زیست تبدیل خواهد شد (جوکار.۱۳۸۹: ۱۲).
اکوتوریسم نیز همانند هر فعالیت دیگری در جهت اجرای هرچه بهتر و داشتن حداقل آثار منفی، دارای اصولی است. برهمین اساس بدری و همکاران در مقاله خود تحت عنوان “راهبردهای توسعه اکوتوریسم در شهرستان مریوان “به نقل از Blamey اصول اکوتورسم پایدار را در جدولی به شرح ذیل بیان کرده اند.
جدول۲-۲- اصول اکوتوریسم پایدار منبع: بدری و همکاران، ۱۳۹۰