• پردازش اطلاعات در عناصر یکتایی که گره، واحد، سلول یا نورون نیز نامیده می شوند انجام می گیرد.

• سیگنالها بین گره ها از طریق اتصالات رابط مبادله می شوند.

• هر اتصال رابط یک وزن مربوط به خود را داراست که استحکام آن را نشان می دهد.

• هر گره بطور معمول یک تغییر شکل که تابع فعالسازی نامیده می شود را بر روی ورودی خاص خود اعمال می کند تا سیگنال خروجی مربوطه را تعیین نماید.

یک شبکه عصبی بواسطه معماری اش توصیف می گردد که آن معماری نشان دهنده الگوی ارتباط میان گره ها، شیوه تعیین وزن هر ارتباط و تابع فعالسازی آن می باشد. شبکه عصبی مصنوعی، متشکل از تعدادی گره است که بر اساس چینش خاصی سازماندهی شده اند. روش طبقه بندی شبکه های عصبی، بواسطه تعداد لایه های آن انجام می گیرد: تک لایه ای (شبکه های Hopfield) ؛ دولایه ای (شبکه های تشدید تطبیقی^۱ )و چند لایه ای (اکثر شبکه های پیش انتشاری).
Carpenter/Grossberg
۲۰
همچنین، شبکه های عصبی مصنوعی می توانند بر اساس جهت جریان اطلاعات و پردازش دسته بندی شوند. در یک شبکه Feed-Forward عموماً گره ها در لایه های مختلف چیدمان شده اند، که از یک لایه اولیه ورودی آغاز و به یک لایه نهایی خروجی ختم می شوند. لایه های مخفی متعددی می تواند وجود داشته باشد، که در هر یک از آنها یک یا چند گره وجود دارد. اطلاعات از سمت ورودی به سمت خروجی حرکت می کنند. گره های موجود در یک لایه به گره های لایه دیگر متصل اند، اما با گره های هم لایه خود ارتباطی ندارند. بنابراین، خروجی یک گره در یک لایه تنها وابسته به ورودی ای است که از لایه های دیگر با وزن متناظر دریافت می کند. از طرفی دیگر ، در یک شبکه عصبی مصنوعی تکرارشونده، اطلاعات در میان گره ها در هر دو مسیر در جریان است، از ورودی به خروجی و بالعکس. این امر عموماً بواسطه بازیافت خروجی های قبلی شبکه بعنوان ورودی فعلی میسر می گردد، لذا امکان بازخورد^۱ را نیز میسر می نماید.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

برخی مواقع در جائیکه گره های موجود در یک لایه به یکدیگر متصلند، از اتصالات جانبی نیز استفاده می شود. در اکثر شبکه ها، لایه ورودی (اول) متغیرهای ورودی مسئله ای که در دست است دریافت کرده و شامل تمام کمیت هایی است که می تواند بر خروجی تأثیر بگذارد. بنابراین، لایه ورودی لایه ای شفاف بوده و وسیله ای جهت ارائه اطلاعات به شبکه محسوب می گردد. آخرین لایه یا همان لایه خروجی، متشکل از مقادیر پیش بینی شده ای توسط شبکه است و نمایانگر مدل خروجی می باشد. تعداد لایه های مخفی و تعداد گره ها در هر لایه مخفی معمولاً توسط یک فرایند آزمون و خطا تعیین می گردد. گره های داخل لایه های همسایه در شبکه کاملاً بواسطه رابط هایی به یکدیگر متصل هستند.
Feedback
۲۱
یک وزن سیناپتیک به هر رابطه ای وصل می شود تا قدرت یا استحکام نسبی ارتباط بین دو گره موجود در دو سر آن در خصوص پیش بینی روابط ورودی-خروجی را نشان دهد. شکل ۳-۱ پیکربندی یک شبکه عصبی مصنوعی سه لایه ای Feed-Forward را نشان می دهد.

شکل ۳-۱: پیکربندی شبکه عصبی مصنوعی سه لایه ای Feed-Forward
این نوع از شبکه های عصبی مصنوعی می تواند در بازه گسترده ای از مسائل مورد استفاده قرار گیرد، از جمله ذخیره و بازیابی داده ها، طبقه بندی الگوها، اجرای نگاشت عمومی از الگوی ورودی (فضا) به الگوی خروجی(فضا)، گروه بندی الگوهای مشابه، یا یافتن راه حل برای مسائل بهینه سازی اجباری. در این شکل، X یک بردار ورودی سیستم بوده و متشکل از تعدادی متغیر تصادفی است که بر رفتار سیستم اثر می گذارند، و Y بردار خروجی سیستم می باشد که از تعدادی متغیر نتیجه تشکیل شده که رفتار سیستم را نشان می دهند.
۲۲
۳-۴ جنبه های ریاضیاتی
در شکل ۳-۲ یک دیاگرام شماتیک از j امین گره نمونه نشان داده شده است. ورودی های چنین گره ای، ممکن است از متغیرهای تصادفی سیستم و یا از دیگر گره ها آمده باشند، که این امر بستگی به لایه ای دارد که گره در آن واقع شده است. این ورودی ها یک بردار ورودی بصورت X=(x_1,…,x_j,…,x_n)را شکل می دهد.
توالی اوزانی که منتهی به یک گره می شود یک بردار وزن را به صورتwj=(w_1j,…,w_ij,…,w_nj) تشکیل می دهد که در آن w_ij وزن ارتباط از i امین گره در لایه قبلی به این گره را نشان می دهد.
خروجی گره y_j , j ، با محاسبه مقدار تابع f با توجه به تولید داخلی بردار X و w_j منهای b_j ، که در آن b_j مقدار حد آستانه بوده و بدان پیش قدر^۱ یا مقدار تمایل به این گره گفته می شود، محاسبه می گردد.
شکل ۳-۲: دیاگرام شماتیک از گره j
Bias
۲۳
زمانیکه صحبت از شبکه عصبی مصنوعی در میان است، پیش از آنکه یک گره بتواند فعال شود، مقدار تمایل b_j مربوط به آن باید از حد تجاوز نماید. معادله زیر عملیات را تعیین می نماید:
(۳-۱)
تابع f یک تابع فعالسازی نامیده می شود. شکل تابعی آن، پاسخ یک گره به کل سیگنال ورودی به خود را نشان می دهد. رایج ترین شکل استفاده شده از f(0) در معادله (۳-۱) ، تابع حلقوی داده شده به صورت زیر می باشد:
(۳-۲)
تابع حلقوی، تابعی کران دار، یکنواخت و غیر کاهشی بوده و پاسخی درجه بندی شده و غیر خطی را ارائه می نماید. این تابع یک شبکه را قادر می سازد تا از هر فرایند غیر خطی نگاشت برداری کند. بخشی از محبوبیت این تابع حلقوی مرهون سادگی اشتقاق آن است که در طول فرایند یادگیری مورد استفاده قرار می گیرد.
همچنین برخی از محققین نیز تانژانت هذلولی و حلقوی دوقطبی را بعنوان تابع فعالسازی بکار می گیرند. که هر دوی آنها ظاهری تغییر شکل یافته از تابع حلقوی هستند و مجموع چندین گره ، شبکه عصبی مصنوعی را تشکیل می دهد.
۳-۵ یادگیری شبکه
برای آنکه یک شبکه عصبی مصنوعی، یک بردار خروجی Y=(y₁,y₂,…,y_p)را تولید کند که تا حد ممــــــکن به تانژانت بردار T=(t₁,t₂,…,t_p) نزدیک باشد، یک فرایند تربیت که به آن فرایند یادگیری نیز می گویند بکار گرفته می شود تا وزن متریکهای بهینه W و بردار های مقدار تمایل V پیدا شوند، که این امر یک تابع خطای از پیش تعیین شده که اغلب بصورت زیر است را به حداقل می رساند:
۲۴
(۳-۳)
در اینجا ، t_i جزئی از خروجی مورد نظر T ، y_i برابر با خروجی متناظر شبکه عصبی مصنوعی، p برابر تعداد گره های خروجی، و P برابر تعداد الگوهای یادگیری است. یادگیری فرآیندی است که بواسطه آن وزن های ارتباط یک شبکه عصبی مصنوعی از طریق یک فرایند شبیه سازی پیوسته با محیطی که شبکه در آن قرار گرفته است منطبق می گردد. اساساً دو نوع یادگیری وجود دارد:
نظارت شده
غیر نظارت شده
یک الگوریتم یادگیری نظارت شده (تحت نظر) مستلزم آن است که یک آموزنده خارجی فرایند یادگیری را هدایت و راهنمایی نماید. این معمولاً بدان معناست که تعداد زیادی از نمونه ها (یا الگوهای) ورودی و خروجی مورد نیاز می باشد. ورودی ها متغیر های علت یک سیستم و خروجی ها متغیر های معلول می باشند. این نوع از فرایند یادگیری، هماهنگی تقلیدی و بهینه سازی وزن های ارتباط و مقادیر آستانه در هر گره را درگیر می نماید. هدف اولیه از یادگیری عبارتست از به حداقل رساندن تابع خطا بواسطه جستجو بدنبال مجموعه ای از استحکام ارتباطات و مقادیر آستانه که سبب می شود تا شبکه عصبی مصنوعی خروجی هایی را تولید نماید که برابر یا نزدیک به اهداف هستند. پس از آنکه یادگیری به سرانجام رسید، امید بر آنست که شبکه عصبی مصنوعی بتواند با ارائه ورودی های جدید، نتایج معقول و مستدلی را تولید نماید.
در مقابل، یک الگوریتم یادگیری غیر نظارت شده (غیر نظارتی) نیازی به آموزنده ندارد. در این حالت، طی فرایند یادگیری، تنها یک مجموعه داده ورودی به شبکه عصبی مصنوعی داده می شود که بطور خودکار وزنهای ارتباط شبکه عصبی مصنوعی را بگونه ای تطبیق می دهد تا آن الگوهای ورودی را در قالب دسته هایی با
۲۵
مشخصات مشابه دسته بندی نماید. موقعیت هایی وجود دارد که در آنها، ترکیبی از این دو استراتژی یادگیری منجر به تقویت امر یادگیری و آموزش می شود. به ازاء یک مجموعه الگوهای یادگیری، از یک امتیاز یا رتبه (درجه) به منظور تعیین نرخ عملکرد شبکه استفاده می شود. روشی که بر اساس آن گره های یک شبکه عصبی مصنوعی پیکر بندی می شود، بشدت مرتبط با الگوریتمی است که جهت آموزش دادن آن، مورد استفاده قرار می گیرد.
۳- ۶ پس انتشار^۱
الگوریتم پس انتشار احتمالاً محبوب ترین الگوریتم یادگیری (آموزش دهی) شبکه های عصبی مصنوعی محسوب می شود. این روش اصولاً یک تکنیک نسبی درجه بندی شده است که تابع خطای شبکه را به حداقل می رساند. هر الگوی ورودی از مجموعه یادگیری، از لایه ورودی به سمت لایه خروجی عبور می کند.
خروجی شبکه با هدف مورد نظر مقایسه شده و بر آن اساس، میزان خطا محاسبه می گردد. این خطا را در میان شبکه و بسمت هر گره رو به عقب بازنشر داده می شود، و متناظر با آن، وزنهای ارتباط بر اساس معادله زیر تنظیم می شوند:
(۳-۴)
که در آن  و  برابر افزایش وزن بین گره i و j در طی n امین و (n-1) اُمین عبور یا دوره می باشند. یک معادله مشابه نیز برای تصحیح مقادیر تمایل نوشته شده است. در معادله (۳-۴)،  و  ، به ترتیب نرخ یادگیری و مقدار حرکت نامیده می شوند.
Back- Propagation
۲۶
فاکتورِ مقدار حرکت، می تواند در نواحی مسطح از سطح خطا، یادگیری را تسریع بخشیده و از نوسان در وزن ها پیشگیری نماید. از یک نرخ یادگیری به منظور افزایش شانس پیشگیری از گرفتار شدن فرایند یادگیری در حداقل داخلی بجای حداقل سرتاسری استفاده می شود. الگوریتم پس انتشار دو مرحله دارد. اولین گام، یک عبور رو به جلو است که طی آن اثر ورودی در شبکه و رو به جلو ارسال می شود، تا به لایه خروجی برسد. پس از آنکه خطا محاسبه شد، یک مرحله دوم بصورت عقب گرد در شبکه آغاز می شود. در لایه خروجی، خطاها به سمت عقب و لایه ورودی بازنشر داده شده و در همین حین وزن ها متناسب با معادله (۳-۴) اصلاح می گردند. پس انتشار یک روش مرتب سازی^۱ و مبتنی بر پرشیب ترین درجه بندی نسبی می باشد، که در آن بردار جهت برابر با مقدار منفی بردار درجه بندی تنظیم می گردد. در نتیجه، این راه حل در حالیکه تلاش دارد تا به وضعیت حداقل خطا برسد، معمولاً مسیری زیگ زاگ مانند را طی می کند، که این امر به نوبه خود می تواند فرایند یادگیری را کند سازد. همچنین ممکن است فرایند یادگیری، علیرغم بکارگیری نرخ آموزش، در حداقل داخلی به دام بیافتد.
۳-۶-۱ الگوریتم پس انتشار

نوشت می بایست از توابع درجه دو درایه های بردار صرف نظر کنیم. با صرف نظر کردن از جملات بالاتر از درجه دو در عبارات مربوط به و با توجه به اینکه
(۲-۷۰)
می توان نوشت:
(۲-۷۱) ۶ =
(۲-۷۲) ۶ =
(۲-۷۳)
(۲-۷۴)
(۲-۷۵)
برای جمله دوم عبارت (۲-۲۹) داریم:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

(۲-۷۶) =
(۲-۷۷) j یا =
وبقیه درایه های صفر است.
برای جمله سوم عبارت (۲-۲۹) داریم:
(۲-۷۸) =
(۲-۷۹) =
(۲-۸۰) j یا =
برای جمله چهارم عبارت (۲-۲۹) داریم:
(۲-۸۱) =
(۲-۸۲) =
بقیه درایه های صفر است.
اثر میله های عایق در ماتریس سختی را می توان اینگونه نشان داد:
(۲-۸۳) =
(۲-۸۴) =
بقیه درایه های صفر است.
(۲-۸۵) =
۲-۴ بردار نیروهای تعمیم یافته
تغییرات کار نیروهای ناپایستار از رابطه زیر به دست می آید.
(۲-۸۶)
که در رابطه بالا داریم:
(۲-۸۷) =()
(۲-۸۸) =()
(۲-۸۹) =()
(۲-۹۰) V=
(۲-۹۱) W=
(۲-۹۲)
بردار نیروهای تعمیم یافته از رابطه زیر به دست می آید.
(۲-۹۳)
که درایه های بردار F به صورت زیر به دست می آید.
(۲-۹۴) = ()
(۲-۹۵) = ()
(۲-۹۶) = ()
بنابراین:
(۲-۹۷) = () A
که در روابط بالا:
(۲-۹۸) j =۱,۲,۳
۲-۵ تجزیه و تحلیل اغتشاش و معادلات حاکم
اولین گام برای بررسی پدیده گالوپینگ این است که آیا حالت تعادل اولیه کابل پایدار است یا خیر. با توجه به روابط (۲-۴۱) تا (۲-۴۳) و (۲-۴۹) توان گفت که q =۰ یک حل تعادلی است. دیگر حل های تعادلی را می توان از معادله پیدا کرد. اگر حالت تعادل اولیه کابل ناپایدار باشد قدم بعدی به دست آوردن رفتار دینامیکی کابل پس از این­که از حالت تعادل خارج می شود، می باشد. این رفتار را می توان با بهره گرفتن از یک روش انتگرال گیری زمانی عددی روی معادله (۲-۹۹) و برای شرایط اولیه دلخواه به دست آورد. این روش محاسبات زیادی نیاز دارد و زمان لازم برای شبیه سازی نوسانات کابل و به دست آوردن نوسانات حدی با بهره گرفتن از این روش بسیار زیاد است. همچنین برای بعضی از حالات اگر شرایط اولیه به صورت مناسب انتخاب نشود ممکن است همگرایی به یک حالت تعادل پایدار حاصل نشود.
۲-۶ شروع گالوپینگ در سرعت باد بحرانی
گالوپینگ زمانی اتفاق می افتد که حالت تعادل اولیه معادله زیر ناپایدار باشد.
(۲-۹۹)
روابط به دست آمده برای بردار F نشان می دهد که این بردار شامل جملات خطی و غیر خطی بر حسب درایه­های بردار های و می باشد. برای نوسانات کوچک جملات غیر خطی این بردار کوچک می باشند و نسبت به جملات طرف چپ معادله (۲-۹۹) قابل صرف نظر کردن می باشند اما جملات خطی این بردار در مقابل جملات طرف چپ معادله (۲-۹۹) قابل صرف نظر کردن نیست و با بالا رفتن سرعت باد این جملات دارای اثر بیشتری در مشخص کردن رفتار دینامیکی کابل خواهند بود. لذا معادله (۲-۹۹) را به صورت زیر می­توان نوشت:
(۲- ۱۰۰)
که در معادله بالا:
(۲- ۱۰۱) ، =
و نشان دهنده قسمت خطی بردار می باشد که توسط نیروهای آیرودینامیکی به دست آمده است.
(۲- ۱۰۲) ()
(۲- ۱۰۳) ()

۹- عدم وجود قلم خوردگی و یا لاک گرفتگی در رأی: این مورد نیز از مواردی است که مانع سوء استفاده های احتمالی خواهد شد و می توان گفت یکی از ویژگی های تمامی آراء می باشد.
۱۰- ذکر مشخصات دقیق پلاک: این موضوع یکی از بحث برانگیز ترین موضوعات می باشد. زیرا در بعضی از آراء کمیسیون، نام مالک درج نمی گردد و مورد اعتراض مالکین قرار نمی گیرد . البته این اعتراض می تواند موجه باشد.زیرا اکثر مالکان مشخصات ملک خود را نمی دانند و این جهل نیز در عرف پذیرفتنی است.
با توجه به تحقیقی که به عمل آمد ولی مستندی درباره ی آن در دسترس نیست،مشخص گردید که بعضی از دادگاهها ایراد مزبور را می پذیرند وعنوان می نمایند؛ آگهی هایی که بدون نام مالک انتشار یابد احتمال علم مالک به صدور نظریه نسب به ملک وی حتی در صورت حضور مالک در محل نیز بسیار کم می باشد، زیرا اکثر افراد شماره ملک خود را به خاطر نمی سپارند. همانطور که قبلاً نیز گفته شد در مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام ، اصل بر اعلام می باشد و در صورت عدم امکان یا عدم دسترسی به مالک باید اعلان شود. این اعلان باید به گونه ای انجام گردد که تا حد امکان حقوق مالک رعایت گردد.
البته بهتر است در این مورد بین کسانی که سند مالکیت دارند و دیگران قائل به تفکیک شد. زیرا در مورد دسته ی اول به علت ثبت نام مالک در دفتر املاک در دفتر املاک اداره ثبت اصولاً امکان شناسایی مالک وجود دارند. ولی در مورد دسته ی دوم این امکان برای سازمان مسکن و شهر سازی وجود ندارد. والزام سازمان مسکن و شهر سازی به پیدا کردن مالک نیز منطقی به نظر نمی رسد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۱۱-مستدل بودن رأی: رأی کمیسیون باید مستدل و متکی به دلایل و شواهد باشد. این مورد نیز از ویژگی های تمامی آراء می باشد.
۴-۱-۲-۲-۹ حقوق دارنده سند رسمی مالکیت
در صورت وارد بودن اعتراض دو حالت وجود دارد: یا زمین فقط به تملک دولت در آمده و هیچ گونه اقدامی اعم از حقوقی ومادی بروی آن انجام نگرفته است. ویا بعد از تملک، بر روی زمین اقدامی انجام گرفته است. در مورد اول به نظر میرسد با بقای عین و عدم انجام اقدام خاص بر روی زمین استرداد عین زمین ممکن نباشد. ولی در موردی که بر روی زمین عملیاتی از قبیل احداث مسکن و…انجام شده باشد حسب مورد زمین معوض، قیمت روز، قیمت عادلانه و یا قیمت منطقه ای پرداخت خواهد شد.
۴-۱-۳ ابطال اسناد رسمی در اراضی موات خارج از محدوده شهر
برای تشخیص اراضی موات خارج از محدوده شهر قانونی تحت عنوان « قانون مرجع تشخیص اراضی اموات وابطال اسناد آن» به صورت ماده واحده ودر پنج تبصره در تاریخ۳۰/۵/۱۳۶۵به تصویب رسیده است. به موجب ماده واحده «…کلیه اسناد و مدارک مربوط به غیر دولت اعماز رسمی و غیر رسمی مربوط به اراضی موات(یا سند مربوط به قسمتی از اراضی که موات باشد) واقع در خارج از محدوده استحفاظی شهرها به استثناء اراضی که توسط مراجع ذیصلاح دولت جمهوری اسلامی ایران واگذار شده است، باطل و این قبیل اراضی در اختیار دولت جمهوری اسلامی ایران قرار می گیرد تا در جهت تولید محصولات کشاورزی و صنعتی، ایجاد اشتغال و مصارف عام المنفعه و بر طرف ساختن نیاز دستگاه های دولتی و نهاد های انقلاب اسلامی و شهر داری ها و ایجاد مسکن و واگذاری زمین برای کسانی که مسکن ندارند حسب مورد بر اساس مقررات مربوطه اعلام نماید. ادارات ثبت اسناد مکلفند حسب اعلام هیأت های واگذاری زمین، نسبت به ابطال سند آن ها و صدور سند به نام دولت جمهوری اسلامی ایران، اقدام نمایند.
۴-۱-۳-۱ تعاریف
۴-۱-۳-۱-۱ اراضی موات
با توجه به اینکه در بخش پیشین در مورد زمینهای موات توضیحات لازم ارائه شد از تکرار کلام خودداری و به تعریف ذکر شده در ماده یک آیین نامه قانونی مذکور بسنده می کنیم. به موجب این ماده تعریف اراضی موات از نظر اجرای این قانون زمینهایی است که سابقه احیاء و بهره برداری ندارد و به صورت طبیعی مانده و افراد به صورت رسمی و غیر رسمی برای آنها سند تهیه کرده اند. ناگفته نماند که این تعریف مربوط به زمینهای موات خارج از محدوده شهر بوده و زمینهای موات داخل محدوده شهر به موجب قانون زمین شهری تعریف شده اند.
۴-۱-۳-۲ نظام رسیدگی
۴-۱-۳-۲-۱ محدوده رسیدگی
همانگونه که در بخش پیش عنوان شد، صلاحیت کمیسیون قانون زمین شهری مربوط به زمینهای مواتی است که در محدوده قانونی و حریم استحفاظی شهر و شهرکها می باشند. ولی این قانون راجع به زمینهایی است که خارج از محدوده استحفاظی شهرها می باشد.این موضوع به صراحت در متن ماده واحده ذکر شده است.
۴-۱-۳-۲-۲ مرجع تشخیص
مرجع تشخیص موات بودن اراضی خارج از محدوده به موجب تبصره یک قانون مذکور، به عهده وزارت کشاورزی می باشد که از طریق هیأت۷ نفره اقدام می نماید. بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و به دنبال بلاتکلیفی که در بخش زمین در سطح کشور بوجود آمد بسیاری از مالکین با زارعین ساکن روستاها دچار اختلاف شده و برخی از آنان اراضی خود را رها کرده و به علت تضادی که با اهالی روستاها داشتند اراضی آنها توسط زارعین تصرف و تحت کشت قرار گرفت در بعضی از نقاط کشور نیز گروههایی ضد انقلابی به منظور کسب محبوبیت اقدام به تقسیم اراضی مالکین بین کشاورزان نمودند و در مجموع ضرورت تعیین مرجعی که بتواند پاسخگوی در خواست متقاضیان زمین بوده و به اختلافات مالکیت اراضی رسیدگی کند به شدت احساس می شد لذا چند نفر از مراجع تقلید از طرف شورای انقلاب ماموریت یافتند که طرحی ارائه دهند تا مشکلات ایجاد شده را سامان بخشد بنابراین طرح قانون نحوه احیاء و واگذاری اراضی کشاورزی در حکومت جمهوری اسلامی ایران تهیه و در تاریخ۲۶/۱/۵۹ به تصویب شورای انقلاب رسید و در راستای همین قانون هیاتهای هفت نفره در اجرای بندهای الف، ب، ج، د قانون مجاز به واگذاری اراضی موات و منابع ملی بایر و دایر شدند لکن پس از مدت کوتاهی بدنبال مشکلاتی که در اجرای بندهای ج و د آمد به فرمان رهبر کبیر انقلاب اسلامی اجرای این دو بند متوقف گردید اما از بدو تصویب قانون فوق در اجرای بندهای الف و ب (اراضی موات و منابع ملی) به کشاورزان کم زمین و بی زمین وعلاقه مندان به شغل کشاورزی در قالب تعاونیهای مشاع و شرکتهای سهامی زراعی و تعاونی تولید واگذار می شود که بسیاری از ساکنین روستاها که فاقد زمین کشاورزی بودند با دریافت زمین اشتغال یافته و در روستاها باقی ماندند و در بسیاری از مناطق مهاجرت معکوس انجام شده و افرادی که از روستاها مهاجرت کرده بودند مجدداً به روستاها بازگشتند که با استقرار آنها در کنار اراضی واگذاری روستاهای جدید تشکیل گردید در اجرای قانون مزبور گام مهمی در اجرای عدالت اجتماعی برداشته شد.
۴-۱-۳-۲-۳ ترکیب هیأت
ترکیب هیأت به موجب تبصره ۲ لایحه قانونی اصلاحیه نحوه واگذاری و احیاء اراضی به شرح ذیل می باشد:
۱) دو نفر نماینده وزارت کشاورزی
۲) یک نفر نماینده وزارت کشور یا استانداری محل
۳) یک نفر نماینده جهاد سازندگی
۴) یک نفر نماینده حاکم شرع و ولی امر
۵) دو نفر نماینده مردم ده به تأیید نماینده حاکم شرع
۴-۱-۳-۲-۴ تشکیل هیأت و تصمیم گیری
به موجب ماده ۲ آیین نامه، هیأت با حضور حداقل چهار نفر تشکیل و نظریه خود را طی صورت جلسه ای اعلام خواهد نمود و آراء اکثریت با حداقل سه نفر ملاک خواهد بود که یکی از آنها باید حاکم شرع باشد. به موجب این آیین نامه شرایط ذیل باری تشکیل جلسه اتخاذ تصمیم الزامی است.

1. 1. حضور حداقل ۴نفر

1. 1. رأی اکثریت با حداقل سه نفر:لازم به ذکر است که صرف بودن سه رأی، کافی برای صدور رأی نیست چرا که آیین نامه حداقل لازم برای تصمیم گیری اعلام کرده و در هر صورت باید اکثریت اعضاء حاضر در جلسه نظر به موات بودن زمین داشته باشند. به عنوان مثال اگر در جلسه ای، تمامی اعضاء حضور داشته باشند صرف موافقت سه عضو کفایت نمی کند چرا که اکثریت لازم برای تصمیم گیری موجود نیست همین طور است زمانی که جلسه با پوشش عضو تشکیل می شود، زیرا در آیین نامه از عبارت«اکثریت با حداقل سه نفر»استفاده شده است.

1. 1. حضور حاکم شرع در جلسه

لازم به ذکر است که دیوان عدالت اداری در مورخه۳۰/۴/۷۵ به موجب دادنامه شماره۷۰ماده ۲ آیین نامه مذکور را به دلیل اینکه تشکیل جلسه با تعداد کمتر از۷ نفر را تجویز کرده بود خلاف قانون تشخیص و به استناد قسمت دوم ماده۲۵ قانون دیوان عدالت اداری ابطال نموده ولی متعاقب آن در تاریخ۲۸/۲/۷۵ در نامه شماره ه/۷۴/۱۴۵ بنا به تشخیص رهبر معظم انقلاب مدظله العالی، دستور اجرای دوباره آیین نامه موصوف صادر شد و رأی دیوان عدالت اداری به شرح ذیل کان لم یکن الغاء گردید. «نظر به اینکه متعاقب صدور رأی شماره۷۰-۳۰/۴/۱۳۷۵ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص ابطال ماده۲ آیین نامه اجرایی قانون ابطال اسناد اراضی موات، رهبر معظم انقلاب مد ظله العالی دستور اجرای آیین نامه موصوف را همانند گذشته به نحو موجود صادر فرموده اند، بنابراین موردی برای اجرای رأی هیأت عمومی باقی نمانده و رأی فوق الذکر کان لم یکن و ملغی الاثر اعلام می گردد»
۴-۱-۳-۲-۵ نحوه ابلاغ
به موجب تبصره یک ماده سه آیین نامه مزبور در صورتی که زمین، موات اعلام گردد ودارای سابقه ثبتی و مالک باشد، هیأت ها بایستی بلافاصله مراتب را در صورت مشخص بودن آدرس مالکین به آنها ابلاغ و الا به فاصله۱۵ روز در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار مرکز و یکی از روزنامه های محلی، (در صورت وجود و یا سایر وسایل ممکن و معمول جهت اطلاع مالکان ذیربط) در دو نوبت آگهی نمایند.
همانگونه که ملاحظه می گردد ایراداتی که در قانون زمین شهری در خصوص نحوه ابلاغ موجود بوده تا حدی در این قانون وجود نداشته و حقوق مالکین نسبتا رعایت گردیده است.
۴-۱-۳-۲-۶ قابلیت اعتراض
در تبصره ۱ ماده واحده، عنوان شده که «… در صورتی که متصرف فعلی، منکر موات بودن زمین باشد، از طریق دادگاه صالح اقدام به عمل می آید…» در تبصره یک ماده سه آیین نامه نیز به صراحت ذکر شده که رأی هیئت قابل اعتراض در دادگاه صالحه می باشد ومالکان اراضی می توانند اعتراض خود را به دادگاه صالحه تسلیم و یا برای هیأت های ۷ نفره ارسال دارند. چنانچه برای هیأت ۷ نفره ارسال نمایند، هیأت بلافاصله پرونده را جهت رسیدگی به دادگاه صالحه ارسال خواهد نمود.
۴-۱-۳-۲-۷ مهلت اعتراض
نه در قانون نه در آیین نامه، مهلتی برای اعتراض مشخص نگردیده ولی مشخص نیست به چه علت تبصره۲ ماده۳ آیین نامه عنوان کرده که «…پس از قطعیت رأی، اعم از این که اعتراض به آن نشده و یا پس از اعتراض، دادگاه رسیدگی و رأی قطعی مبنی بر موات بودن زمین صادر گردد به شرح زیر اقدام خواهد شد…»
لذا به نظر می رسد محدودیتی در مهلت اعتراض وجود ندارد ولی این بدان معنی نیست که رأی هیأت قابل اجرا نباشد لذا به نظر می رسد، رأی هیأت قابل اجرا باشد مگر در صورتی که اعتراضی به هیأت یه به دادگاه واصل شود، تفسیری که هر چند با قسمتی از آیین نامه مطابقت ندارد ولی هم حقوق مالکین را حمایت نموده وهم روند عملی اجرای قانون را متوقف نمی سازد. ولی به هر حال این بدان معنی نیست که این تفسیر، دقیق و کامن می باشد و در این زمینه اصلاح قانون و تعیین مهلت لازم، لااقل برای اجرای تصمیم هیأت، ضروری به نظر می رسد.
۴-۱-۳-۲-۸ نحوه ابطال اسناد مالکیت
به موجب بند ج از تبصره ۲ ماده۳ آیین نامه در صورتی که زمین دارای سند مالکیت باشد، با ارسال رأی قطعی، مبنی بر موات بودن آن اعم از که سند مالکیت قبلی در اختیار هیئت هفت نفره باشد که ارائه دهد یا در اختیار هیئت نباشد بلافاصله، اداره ثبت محل مکلف است سند قبلی را ابطال و سند مالکیت جدید به نام دولت صادر نماید.
در خصوص قانون زمین شهری، علیرغم اهدافی که در ماده یک قانون مذکور به آنها اشاره شد ملاحظه می کنیم که به علت تغییراتی که در قانون به وجود آمد و بعضاً ایراداتی در اجرای قانون آنگونه که باید نظر قانونگذار تأمین نگردید.
اولاً: بسیاری از زمینهای تملک شده، دست نخورده در اختیار دولت قرار گرفت و در عمل دارایی دولت افزایش یافت.
ثانیاً: اگر این زمینها در دست مالکان آنها باقی می ماند، چه بسا با پیگیری جدی تری عمران و احیاء می شد و در عمل نیز از این طریق ازدیاد عرضه ایجاد می شد. در حالی که در وضعیت کنونی فقط دارایی دولت افزایش و دارایی مردم کاهش یافته و در نتیجه کمبود عرضه به وجود می آید و در اثر کمبود عرضه نیز افزایش قیمت خواهیم د اشت.
ثالثاً: اصولی که در ماده یک قانون زمین شهری به آن اشاره شد و به ویژه اصل۴۷ در بسیاری موارد رعایت نمی گردد.
۴-۲ ابطال اسناد رسمی در قانون ابطال اسناد فروش رقبات آب و اراضی موقوفه
وقف به موجب ماده۵۵ قانون مدنی عبارت است از اینکه عین مال حبس و منافع آن تسبیل شود. جمع این واژه اوقاف است. به مال و زمین وقف شده،موقوفه گفته می شود. وقف از جمله عقود معینی است که در فقه امامیه از اعتبار خاصی برخوردار می باشد.
«موقوفه»صفت مال یا دسته ای از اموال است^[۷۳]که پیش از این، «ملک» بوده اند و در نتیجه ی قرار گرفتن در فرایند حقوقی وقف، به «موقوفه» بدل شده اند. وقف ملک و مال نماد ترقی مفاهیم اصیل انسانی از قبیل ایثار و عدالت اجتماعی است؛ چرا که وقف مال موجب خروج آن از مالکیت واقف می شود. خارج کردن مال از مالکیت از ویژگی های حق مالکیت است.^[۷۴] اما انسان به راحتی حاضر نیست مالی را که با تلاش بسیار تملک کرده، از مالکیت خود خارج کند، مگر اینکه انگیزه های انسانی والایی داشته باشد که او را به «وقف» مال به قصد رفع نیازهای هم نوعان ترغیب نماید.
فقیهان شیعه و سنی برای ضابطه مند کردن رفع چنین نیازی و کارآمد تر کردن آن، عقد معین«وقف» را طراحی و پیشنهاد کرده اند، هرچند در این پیشنهاد اختلاف نظرهایی دیده می شود. با این حال، قانونگذار در سال۱۳۰۷با گزینش نظرات برخی از فقیهان، این قالب فقهی را برای بر طرف کردن خلأ تقنینی در قالب یکی از مباحث قانون مدنی وضع و تصویب کرد. از آن سال تا کنون تغییری در این قانون ایجاد نشده است.هرچند بنا به ضرورت ها و نیازهای پیش آمده قانونگذار وادار به وضع وتصویب قوانین مکمل دیگری شد، بی آن که به منطقی که در قانون مدنی بود، وفادار باشد. این امر هرچند از جهت پیشرو بودن قانونگذار به پاسخ واداشتن قوانین پسندیده است، اما از قبح ابتناء قوانین بر مبنای متناقص نمی کاهد و باید با رویکرد جدید این نقص را از میان برد. نمونه ی بارز این نقص آن است که قانون مدنی در گفتار وقف، بدون توجه به «شخصیت حقوقی یافتن» موقوفات وضع و تصویب شده است، در حالی که قوانین بعدی، که هویت خود را از مواد قانون مدنی در گفتار وقف می یابند، موقوفات را دارای «شخصیت حقوقی» می دانند.^[۷۵] وقف از جمله عقود لازم می باشد. بنابراین بعد از انعقاد وقف، واقف نمی تواند از آن برگردد و اختیار هرگونه تصرفی در عین موقوفه را از دست می دهد. این است که ماده ۶۱ قانون مدنی در عبارتی مفصل بیان می کند: «وقف بعد از وقوع آن به نحوه صحت و حصول قبض لازم است و واقف لازم است و واقف نمی تواند از آن رجوع کند یا در آن تغییری بدهد یا از موقوف علیهم کسی را خارج کند یا کسی را داخل موقوف علیهم نماید یا با آنها شریک کند یا اگر در ضمن عقد متولی معین نکرده بعد از آن متولی قرار دهد یا خود به عنوان تولیت دخالت کند»
یکی دیگر از مواردی که قانونگذار در آن صراحتاً ابطال اسناد رسمی را تجویز نموده است، «قانون ابطال اسناد فروش رقبات آب و اراضی موقوفه» می باشد. این قانون در تاریخ۲۸/۱/۱۳۶۲ به تصویب رسیده است. البته با همین نام و موخر بر این قانون در تاریخ۲۵/۱۱/۷۱به تصویب رسیده و تفاوتهایی در این دو قانون به چشم می خورد که در جای خود بحث خواهد شد.
پس از ذکر مختصری از عقد وقف و ویژگی های آن، اینک به بررسی قوانین تصویب شده در این خصوص می پردازیم.
همانگونه که قبل ذکر شد قانون ابطال اسناد فروش رقبات، آب و اراضی موقوفه در هر دو مرحله با نامهای یکسان درتاریخ۲۸/۱/۶۳ و۲۵/۱۱/۷۱ به صورت ماده واحده به تصویب رسید، از آنجایی که قانون تصویب شده در سال۷۱ موخر بر قانون سال ۶۳ می باشد و تبصره پایانی این قانون کلیه قوانین و مقررات مغایر با این ماده و تبصره های آن را لغو و کان لم یکن اعلام کرده است اصولاً دلیلی برای استناد به قانون قبلی وجود ندارد ولی از آنجائی که در تاریخ ۱۹/۱۲/۱۳۸۰ تبصره های ۵ و ۶ تحت عنوان قانون الحاق دو تبصره به ماده واحده قانون ابطال اسناد فروش رقبات آب و اراضی موقوفه به قانون سال۶۳ عبارت « کلیه موقوفات» را به طور مطلق به کار برده و قانون سال ۷۱ از عبارت «کلیه موقوفات عام» استفاده کرده، این نظر را تقویت می کند که قانون موخر در قسمتی که مربوط به موقوفات عام می باشد قانون مقدم را نسخ کرده است و در مورد موقوفات خاص، قانون سال۶۳ همچنان باقی بوده و قابل استناد است.

این مدل در شرکت اسکاندیا (یک شرکت خدمات مالی در سوئد) توسط تیمی به سرپرستی لیف ادوینسون به وجود آمده است. مدل مفروضاتی را که درباره سرمایه فکری وجود دارد، یکپارچه می­ کند. آن­ها مفروضاتی هستند که نشان دهنده تفاوت موجود بین ارزش دفتری و ارزش بازاری شرکت است (ادوینسون و مالون، ۱۹۹۷).
اجزاء و ساختار مدل فرضی ارزش بازار اسکاندیا به شرح زیر است: کل ارزش بازار یک شرکت برابر با سرمایه مالی آن به علاوه سرمایه فکری آن می­باشد. اجزاء سرمایه فکری عبارتند از سرمایه انسانی و سرمایه ساختار، سرمایه ساختار خود به سرمایه سازمانی و سرمایه مشتری و از طرفی سرمایه سازمانی نیز به سرمایه نوآوری و سرمایه فرایند تقسیم می­ شود.
به نظر ادوینسون به مدل اسکاندیا می­توان به عنوان یک خانه نگاه کرد- که شامل پنج عامل مالی، مشتری، فرایند، نیروی انسانی و توسعه و نوسازی است. عامل مالی در این مدل سقف خانه را تشکیل می­دهد. عامل مشتری و عامل فرایند دیوارهای خانه هستند. عامل نیروی انسانی بخش اصلی و روح خانه است و عامل توسعه و نوسازی زمین خانه را تشکیل می­دهد. بزرگ­ترین مزیت مدل اسکاندیا این است که تصویر جامع و متعادل از فعالیت­های سازمان به وجود آورده است (پابلوس، ۲۰۰۳).
مدل اسکاندیا شباهت زیادی با مدل کارت­های امتیازی متوازن که توسط کاپلان و نورتون ارائه شده است، دارد و تنها یک بعد انسانی به آن اضافه شده است تا یک معیار پنج بعدی به دست آید. تمرکز بر مشتری، تمرکز بر فرایند، تمرکز بر نیروی انسانی و تمرکز بر نوآوری (بعد توسعه و نوسازی) پنج بعد آن هستند. اگرچه مدل اسکاندیا به طور مشخص فقط برای یک شرکت قابل اجرا می­باشد. مدل اسکاندیا شباهت زیادی به مدل کارت امتیازی متوازن دارد به عنوان یک ابزار مدیریتی مد نظر قرار می­گیرد. این تصور که از مجموع سرمایه فکری و سرمایه مالی، ارزش بازار یک سازمان به دست می ­آید، یک تصور اشتباه است چون این متغیرها منفک از هم نیستند و باهم تعامل دارند (مار و اسچیوما، ۲۰۰۴).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۱۰-۳- مدل جدول سرمایه فکری (درخت شاخص سرمایه فکری)
این مدل توسط برادران روس، از مؤسسات خدمات سرمایه فکری لندن به وجود آمده است. برای تعریف یک شاخص سرمایه فکری سازمان، باید مهم­ترین معیارهای سرمایه فکری تعریف و فهرست شوند. سپس باید فهرست معیارهای اندازه ­گیری سرمایه فکری سازمان را ارزیابی و دسته بندی کرده و برای هر بخش از سرمایه فکری، تنها تعداد کمی از معیارهای معنادار را انتخاب کرد. پس از کارهای معیارهای انتخاب شده باید در یک جدول وزن­ بندی و خلاصه شوند (مار و اسچیوما، ۲۰۰۴).
تقسیم ­بندی سلسله مراتبی مدل شاخص سرمایه فکری باید طی سه مرحله زیر انجام گیرد:

1. 1. بازنگری اساسی در شاخص­ های موجود.

1. 1. ایجاد شاخص­ هایی که نشانگر وجود جریان و ارتباط بین بخش­های مختلف سرمایه فکری هستند.

1. 1. ایجاد سلسله مراتبی از شاخص­ های سرمایه فکری.

هر کدام از این شاخص ­ها تحت یک شاخص اصلی طبقه ­بندی شده ­اند، این کار بدین منظر است که بتوان از آن برای مقایسه یک بخش در طول زمان (روند) و یا مقایسه یک بخش با سایر بخش­ها استفاده کرد.
برادران روس پیشنهاد می­ کنند که تمام معیارهای مختلف سرمایه فکری در یک جدول یا حداقل در تعداد کمتری از معیارها یکپارچه شوند، به این ترتیب امکان ایجاد یک تصویر جامع از سرمایه فکری سازمان مهیا می­ شود، تصویری که اجازه مقایسه بیرونی را به سازمان می­دهد و هم­چنین رابطه بین سرمایه فکری و سرمایه مالی یک سازمان را پیگیری می­ کند (روس و روس، ۱۹۹۷).
۲-۱۰-۴- مدل تکنولوژی بروکر
این مدل توسط بروکینگ (۱۹۹۶) مطرح شد. این مدل نیز مانند مدل اسکاندیا، ارزش بازار شرکت را در نظر می­گیرد و آن را برابر جمع ارزش دارایی­ های مشهود و سرمایه معنوی شرکت می­داند (سانچز و همکاران، ۲۰۰۷):
سرمایه معنوی + ارزش دارایی­ های مشهود = ارزش شرکت (۲-۱)
این مدل سرمایه فکری را به چهار طبقه تقسیم می­ کند (شکل۲-۳).

• • دارایی­ های بازار

پتانسیل بازار با توجه به دارایی­ های نامشهود مرتبط با بازار مثل وفاداری مشتری، کانال­های توزیع، حق فروش­ها، نام شرکت و غیره.

• • دارایی­ های انسانی

شامل تجربیات، خلاقیت، ظرفیت حل مسائل، توانایی مدیریتی و غیره می­ شود.

• • دارایی­ های معنوی

شامل رموز شرکت، حق مؤلف، دانش فنی، حق اختراع و مسائلی از این دست است.

• • دارایی­ های زیر بنایی

تکنولوژی­ها و روش­ها و فرآیندهایی که به سازمان اجازه می­دهد فعالیت کند.
اااهداف شرکتی
سرمایه فکری
دارایی­ های
زیربنایی
دارایی­ های
معنوی
دارایی­ های
انسانی
دارایی­ های
بازار
شکل (۲-۳) مدل تکنولوژی بروکر (سانچز و همکاران، ۲۰۰۷)
۲-۱۰-۵- مدل راهنمای دارایی­ های نامشهود (مدل هدایتگر دارایی­ های نامشهود سویبی)
این مدل به خاطر تجربه سویبی به عنوان شریک و مدیر در بخش مالی یک شرکت به وجود آمده است. سویبی در حین کار در آن محیط فهمید که ادعاهای مالی سنتی شرکت­ها، فقط یک «جک» هستند و بیش­ترین ارزش شرکت­ها در دارایی­ های دانش­محور آن قرار دارد (مار و اسچیوما، ۲۰۰۴).

شکل ۲-۱: مکانیسم عمل نیترات (سن و دونالدسون، ۱۹۷۸)^[۳]
۸
۲-۲- نیتریت
نیترات توسط راه های متابولیسمی پستانداران و باکتریایی می توانند به نیتریت تبدیل شوند. رویداد وسیع فعالیت کاهش دهندگی نیترات در باکتری ها بدین معنی است که نیترات به طور درونی در مکان های معروف بدن توسط تعداد زیادی از باکتری ها تولید می شود. به عنوان مثال: دهان، معده (اگر pH معده بیشتر از ۵ باشد)، روده ی کوچک و کولون، مثانه آلوده به ادرار. مقدار نیترات تشکیل شده بستگی به فعالیت کاهش دهندگی نیترات جمعیت میکروبی و نیترات در دسترس دارد.
در انسانها، بزاق مهم ترین مکان برای تشکیل نیتریت است. حدود ۲۵ درصد نیترات وارد شده به بدن به صورت پنهانی وارد بزاق می شود. حدود ۲۰ درصد در دهان به نیتریت تبدیل می شود. بنابراین حدود ۵ درصد نیترات رژیم غذایی به نیتریت تبدیل می شود (اسپیگل هالدر و همکارانش، ۱۹۷۶؛ ایزن براند و همکارانش^۱، ۱۹۸۰؛ والترز و اسمیت^۲، ۱۹۸۱).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

یک رابطه مستقیم بین pH معده، مهاجرت باکتری ها و غلظت نیتریت معده در جمعیت های سالم در رنج مقادیر pH1 تا ۷ مشاهده شده است (مولر و همکارانش^۳، ۱۹۸۳، ۱۹۸۶).
نیتریت تحت متابولیسم اکسیداتیو به نیترات در بافتها و خون تبدیل می شود. مکانیسم اکسیداسیون بصورت واکنش اکسی هموگلوبین (Fe²⁺) در نتیجه تشکیل کمپلکس مت هموگلوبین (Fe³⁺) و در نهایت کاهش آنزیمی به نیترات است. سرعت واکنش بین نیتریت و هموگلوبین به گونه های مختلف وابسته است. سرعت واکنش در انسان، آهسته تر از حیوانات شکمبه دار اما سریع تر از خوک است (اسمیت و بیوتلر^۴، ۱۹۶۶).^[۴]
۹
۲-۳- مسیرهای ورود نیترات به بدن
بر اساس مطالعات انجام شده مشخص شد که عمده نیترات از سه طریق وارد بدن می شود:
- سبزیجات
- آب آشامیدنی
- افزودنی های خوراکی
۲-۳-۱- سبزیجات
در بین منابع ورود نیترات به بدن انسان، سبزیجات بیشترین سهم را دارند (دنیس و ویلسون^۱، ۲۰۰۳). عموما سبزیجات ذخیره کننده نیترات به تیره های اسفناجیان^۲، کاسنی^۳ و چتریان^۴ تعلق داند (سانتاماریا^۵، ۲۰۰۶). مصرف این قبیل سبزیجات می تواند منجر به افزایش قابل توجه نیترات نسبت به حد مجاز روزانه شود (سازمان بهداشت جهانی^۶، ۱۹۹۵).
بسته به گونه و رقم مقدار نیترات موجود در سبزیجات متفاوت می باشد. خانواده های براسیکاسه^۷، پوآسه^۸، چنوپودیاسه^۹، آستراسه^۱۰، سولاناسه^۱۱ استعداد تجمع نیترات بیشتری دارند (ملکوتی، ۱۳۷۵).^[۵]
محتوای نیترات سبزیجات برگی، ساقه ای و ریشه ای رشد یافته تحت شرایط گلخانه معمولا به طور قابل توجهی بیشتر از سبزیجات صحرایی رشد یافته در همان فصل است. این به خاطر نور کمتر و نیترات
۱۰
در دسترس بیشتر در شرایط گلخانه ای کشت است. وجود نیترات بیشتر به خاطر تبدیل مواد آلی به مواد معدنی در درجه حرارت های بالا می باشد. غلظت نیترات در سبزیجات تازه به طور کلی mg/kg2-1 و در برخی موارد به mg/kg 10 می رسد (کور و بریمر^۱، ۱۹۷۹).
کودهای نیتروژنه و به طور عمده انواع نیتراته آنها، به شکل گسترده ای در تولید سبزیجات استفاده می شوند. هنگام مصرف این کودها در صورت بیشتر بودن میزان جذب از میزان احیاء به آمونیوم، نیترات در گیاهان ذخیره می شود (لو و همکاران^۲، ۱۹۹۳). استفاده بیش از اندازه از کودهای نیتروژنه، در نتیجه افزایش جذب نیتروژن نسبت به احیاء آن، تجمع نیترات در بافت های گیاهی را تسهیل می کند. هنگامی که نیتروژن بیش از نیاز دریافت می شود به شکل نیترات آزاد در واکوئل ها ذخیره شده و زمانی که عرضه نیتروژن برای پاسخگویی کافی نیست می تواند مجدد توسط گیاه مورد استفاده قرار گیرد (واندرلیج و همکاران^۳، ۱۹۹۸).
کشت سبزیجات در خاک آلوده به لجن فاضلاب نیز می تواند به دلیل سطوح بالای نیتروژن موجود در این مواد موجب تجمع نیترات در قسمت های خوراکی گیاه شود (نازاریوک و همکاران^۴، ۲۰۰۲). بر اساس اینکه کدام بخش گیاه مصرف کننده است می توان کود مناسب آن گیاه را انتخاب کرد (ژو و همکاران^۵، ۲۰۰۰).
۲-۴- عوامل موثر در تجمع نیترات
محتوای نیترات گیاه معمولا توسط محاسبه اختلاف بین جذب خالص نیترات و میزان استفاده آن در ترکیبات گیاهی تعیین می شود (کاردناس – ناوارو و همکاران^۶، ۱۹۹۹). محتوای نیترات گیاه می تواند از طریق تنظیم پتانسیل اسمزی ثابت شود (مک اینتایر^۷، ۱۹۹۷). در تجمع نیترات گیاهان، عواملی دخالت دارند که از جمله مهم ترین آن ها، پارامترهای محیطی – اقلیمی و مواد غذایی خاک است. در ذیل به آن ها پرداخته می شود. ^[۶]
۱۱
۲-۴-۱- عوامل محیطی – اقلیمی
شرایط محیطی نیز قادر به تاثیر در میزان تجمع نیترات در گیاهان می باشند. طی آزمایشی اثر نور مصنوعی روی تجمع نیترات در کاهو تحت شرایط گلخانه بررسی شد. لامپ بخار سدیم با فشار بالا در کاهش تجمع نیترات موثر بود (چادجا و همکاران^۱، ۲۰۰۱).
دنیس و ویلسون (۲۰۰۳) اظهار داشتند زمانی که سطوح نور کاهش می یابد. سرعت فتوسنتز هم کاهش می یابد و نیترات در مایعات سلولی تجمع می یابد. سطح نیترات در سبزیجات رشد یافته تحت شرایط نور کم متقابلا بیشتر از سبزیجات رشد یافته تحت نور شدید بود.
اثر شرایط اقلیمی نیز بر میزان تجمع نیترات بررسی شده است. سالهای پر باران میزان نیترات گیاهان کمتر می شود (گرزبلاس و بارانسکی^۲، ۲۰۰۱). اما بدون در نظر گرفتن اینکه نیتروژن از منابع آلی یا معدنی تامین شده، در سالهای گرم و خشک امکان افزایش نیترات در گیاهان وجود دارد. فصلی که گیاه در آن برداشت می شود نیز به علت تفاوت در درجه حرارت و سطح نور بر میزان نیترات تاثیر گذار است (والترز^۳، ۱۹۹۱).
میزان تغییرات در تجمع نیترات در پاییز و زمستان نسبت به بهار بیشتر است. اثبات شده است که گیاهان در فصل زمستان به علت کمبود نور و فقدان شرایط دمایی مطلوب قادر به مصرف تمامی نیتروژن در دسترس در خاک نیستند (سانتاماریا و همکاران، ۱۹۹۹).^[۷]
۲-۴-۲- مواد غذایی خاک
تجمع نیترات در سبزیجات اغلب وابسته به مقدار و نوع مواد مغذی خاک است. زمان، مقدار و ترکیب کودهای مورد استفاده در این میزان تاثیر گذار است (ژو و همکاران، ۲۰۰۰).
۱۲
یک برنامه کودی مناسب می تواند سبب رشد مناسب گیاه بدون افزایش میزان نیترات آن شود (ویرا و همکاران^۱، ۱۹۹۸). استفاده از کودهای با پایه آمونیاکی و یا ترکیبی از نیترات و آمونیوم موجب کاهش نیترات در گیاهان می شود (سانتاماریا و همکاران، ۲۰۰۱؛ اینال و تارایکوگلو^۲، ۲۰۰۱).
آنجانا و همکاران^۳(۲۰۰۶) عوامل موثر بر نیترات در گیاهان و پیامد آن برای سلامتی انسان را مورد بررسی قرار دادند. آنها عنوان کردند که با وجود جایگاه مهم سبزیجات برگی در رژیم غذایی انسان، گروهی از این مواد غذایی بیشترین نقش را در مصرف نیترات توسط انسان دارند. شرایطی که از کودهای نیتروژنه بیش از اندازه استفاده شود این سبزیجات قادر به ذخیره سازی سطوح بالایی از نیترات در سلولهای خود بوده و پس از مصرف توسط انسان خطرات جدی برای سلامت در پی خواهد داشت.
۲-۵- توزیع نیترات در گیاه
به طور کلی سبزیجاتی که با ریشه، ساقه و برگ مصرف می شوند میزان نیترات بالایی دارند. حال آنکه گیاهانی که تنها بخش میوه آنها قابل استفاده است میزان نیترات پایین دارند (ژو و همکاران، ۲۰۰۰).
محتوای نیترات بخش های مختلف گیاه متفاوت است. میزان نیترات موجود در اندام های مختلف گیاه در بیشتر موارد از این الگو پیروی می کند:
دمبرگ > برگ > ساقه > ریشه > گل آذین > غده > پیاز > میوه > دانه^[۸]
غلظت نیترات در اسفناج طی مراحل پایانی رشد افزایش می یابد. در نتیجه مقدار نیترات جذب شده توسط انسان به واسطه مصرف برگ های اسفناج می تواند از طریق برداشت محصول در طی مرحله رویشی کاهش یابد. بنابراین بایستی سن فیزیولوژیکی مناسب برداشت برای سبزیجات برگی متفاوت تعیین شود (آنجانا و همکاران، ۲۰۰۶).
۱۳
۲-۶- مضرات نیترات
از کل نیترات جذب شده از طریق مصرف مواد غذایی و یا تولید شده در بدن ۲۵ درصد توسط غدد بزاقی جذب و به داخل دهان ترشح می شود. باکتریهای حفره دهانی ۱۰ تا ۹۰ درصد از نیترات بزاق را به نیتریت تبدیل می کنند. هنگامی که بزاق با اسید معده ترکیب می شود در اثر واکنش با آمین ها و آمیدها به انواع نیتروز تبدیل می شود. هم چنین در پی واکنش نیتریت با اسید آسکوربیک در اسید معده نیتریک اکسید تولید می شود (مک کول^۱، ۲۰۰۵). که به طور بالقوه جهش زا و سرطان زا می باشد (ایجیما و همکاران^۲، ۲۰۰۳؛ موریا و همکاران^۳، ۲۰۰۴).^[۹]
در هفته های ابتدایی تولد و قبل از تشکیل اسید معده تمام طول روده نوزاد توسط باکتری ها اشغال شده است. بنابراین نیترات موجود در غذا به آسانی درون معده و روده کوچک توسط فعالیت آنزیم رداکتاز باکتریایی به نیتریت تبدیل می شود (اتحادیه اروپا^۴، ۱۶۶۱). نهایتا در پس اختلال در اکسیژن رسانی به بافت ها نوزاد دچار اختلال سیانوژ^۵، می شود (هیل^۶، ۱۹۹۹).
نقش نیترات در بیماریهایی هم چون اختلالات قلبی و عروقی (مورتون^۷، ۱۹۷۱)، MS (جیـووانونی و همکاران^۸، ۱۹۹۷)، سرطان دهان (باداوی و همکاران^۹، ۱۹۹۸)، بیماری آلزایمر (توهگی و همکاران^۱۰، ۱۹۹۸)، سرطان روده بزرگ و سایر بخش های دستگاه گوارش (کنکت و همکاران^۱۱، ۱۹۹۹؛ تورکدوگان و همکاران^۱۲، ۲۰۰۳)، سقط جنین و نقص های مادرزادی (فوترل^۱۳، ۲۰۰۴) گزارش شده است.