۱۰۰
۰۵/۱۷۲
مأخذ: طرح هادی روستایی مصوب ۱۳۸۵ و مطالعات نگارنده بر اساس عکس ماهواره‌ای گوگل ۱۳۹۴
نقشه شماره (۴-۱)
کاربری اراضی موجود
۴-۳-۱-۱- ویژگی‌های کالبدی:
با توجه به گسترش روزافزون مهاجرت به کلان‌شهرها و افزایش جمعیت و به دنبال آن عدم وجود زمین کافی در شهرها برای جا دادن جمعیت تازه وارده به‌ناچار شهرها به حاشیه و درنهایت به روستاهای اطراف خود هجوم می‌آورند و در پی این هجوم به روستاها و مناطق حاشیه‌ای شهری کارکردهای موردنیاز خود را به این مناطق تحمیل می‌کند. روستای پیرامونی تحت تاثیر این هجوم دچار تغییر در کارکردها و همچنین ایجاد کارکردهای جدید موردنیاز این هجوم درنتیجه روستا دچار تغییر در کارکردها می‌شود.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
روستای فیلستان در پی گسترش فیزیکی شهر پاکدشت درنتیجه افزایش جمعیت و به دنبال آن هجوم به روستاهای اطراف تحت تاثیر هجوم شهری قرارگرفته و دچار تغییر در کارکردها و به وجود آمدن کارکردهای شهری در محیط روستایی و به‌نوعی ترکیب کارکردهای روستایی و شهری شده است. ایجاد کارکردهای جدید با توجه به افزایش جمعیت در روستای فیلستان و نیاز به فضای کافی برای ایجاد کارکردهای جدید موردنیاز و جمعیت باعث تغییر در کالبد روستا نیز شده است همان‌طور که گفته شد روستا درگذشته دارای بافتی فشرده بوده است به‌طوری‌که ساختمان‌های ده در مرکز زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها و مزارع در اطراف ساختمان‌ها درجهات مختلف قرارگرفته‌ا بودند. تحت تاثیر هجوم شهر به سمت این روستا به‌تدریج بافت دچار تغییراتی شده و برخی از زمین‌های کشاورزی اطراف روستا برای تامین نیاز جمعیت تازه وارد شده چار تغییر کاربری شده‌اند و همچنین زمین‌های بایر اطراف روستا مورداستفاده قرارگرفته و کاربری‌های جدید هم مسکونی و هم خدماتی در آن ها به وجود آمده است؛ به تبع این تغییرات بافت و کالبد روستا دچار تغییر شده و بافت فشرده به بافتی پراکنده تبدیل‌شده است. (نقشه شماره ۴-۲ و ۴-۳).
برای درک بهتر این مساله که گسترش فیلستان به چه شکلی بوده و چه تغییراتی نموده است شکل ۲ ارائه‌شده است؛ که به‌موازات مهاجرپذیری، توسعهی کالبدی آن نیز رخ‌داده است؛ در این تغییرات نباید نقش سازمانها و مؤسسات دولتی و نیز بنگاههای معاملاتی و بورس بازان زمین را نادیده گرفت. شایان‌ذکر است توسعهی کالبدی فیلستان درنتیجهی تغییر کاربری اراضی زراعی و باغی به کاربری‌های دیگر (کاربری سکونتی خوابگاهی) و … میرود تا روستاهای پیرامونی دیگر را نیز در خود هضم و ادغام کند.
نقشه کاربری سال ۱۳۷۵
نقشه‌ی شماره‌ی فلان
افزایش جمعیت روستا و ورود مهاجران جدید در کنار به هم‌پیوستگی روستاهای ارمبویه و گلزار بالا و پایین روستای فیلستان را تبدیل به مرکزی برای خدمات‌رسانی به این جمعیت زیاد کرده است. به‌تبع این تغییرات، تغییرات کالبدی که ناشی از نیاز این جمعیت بزرگ است که در بافت روستا بروز یافته است. علاوه بر این جمعیت مزارع اطراف و گلخانه‌های پیرامون روستا که بومی منطقه نیستند و درحرکت‌ها پاندولی بین روستا و پاکدشت و یا تهران درحرکت هستند نیز مزید بر علت‌های فوق شده است؛ و ضرورت ایجاد خدمات جدید را باعث شده است. خدماتی چون حمل‌ونقل – خدمات اداری، تجاری – فرهنگی و ورزشی به‌سرعت برای این حجم جمعیت در حال احداث است معبر اصلی روستای فیلستان به‌تبع این نیازها کانون توجه و تمرکز این کاربری‌ها است. همان‌گونه که در تصاویر شماره (۴-۳) مشاهده می‌شود معبر اصلی روستا در حال تغییر و تحول اساسی است، حدود ۲۳۰ واحد تجاری در روستا ایجاد شده است. ضمن این‌که انواع کاربری‌ها نیز به روستا اضافه‌شده است، بخش عمده‌ای از این کاربری‌ها، کاربری‌هایی با ویژگی و خصوصیات شهری هستند و یا حداقل به لحاظ سطحی فراتر از روستا می‌باشند.
تصویر شماره (۴-۳): تغییر کاربری در معبر اصلی روستا
ماخذ: نگارنده
به لحاظ کارکردی نیز وضعیت مساکن روستا در حال تغییر است اگر تا چند سال گذشته بیشتر مساکن با کارکردی چندگانه شکل‌گرفته بودند مانند تصاویر (۴-۴). در سال‌های اخیر مساکن به سمت کارکرد صرفا خوابگاهی و سکونتی در حال تغییر شکل هستند. دیگر در اغلب مساکن نوساز خبری از انبارهای بزرگ، محل نگهداری دام و مرغ و خروس و انبار علوفه و محصولات وجود ندارد و شکل مساکن در حال تغییر به مساکن کوچک‌تر و صرفا باقابلیت سکونتگاهی است. این تغییرات در پاره‌ای از موارد به سمت ساختمان‌های آپارتمانی که اصولا با ساختار تولیدی روستا مطابقت ندارد کشیده شده است و بافت درهمی را ارائه می‌دهد (تصاویر شماره ۴-۱).
تصاویر شماره (۴-۴): مساکن سنتی روستا با کارکرد تولیدی
ماخذ: نگارنده
همان‌گونه که در جدول شماره (۴-۲) مشاهده می‌شود درصد عمده‌ای از مساکن روستا در حال حاضر دارای مساحتی کمتر از ۵۰ متر هستند که نشانگر روند رو به رشد ریزدانگی فضایی است.
جدول (۴-۲): توزیع واحدهای مسکونی برحسب مساحت زیربنا در روستای فیلستان
روستای
فیلستان
قطعات ریزدانه (مترمربع)
قطعات متوسط دانه
