سازمان سالم نظام واره است . کار سازمان عبارت است از دریافت نیازها و مواد اولیه و تبدیل آن به کالا و خدمات. گروه‌های ذینفع در سازمان عبارت اند از : مالکان و کارکنان ، تامین کنندگان ، مشتریان واسطه ، مصرف کنندگان نهایی کالا و خدمات ، رسانه ها و جوامع محل فعالیت سازمان ، سازمان سالم دارای اندام های نیرومند حسّی است که وظیفه آن ها دریافت اطلاعات زنده از کلیه اجزاء نظام و تعامل با آن ها است (systems dynamics thinking ) ،در تشخیص هدف ، تواناست ، مدیریت آن در جهت رسیدن به چشم انداز آینده سازمان فعالیت می‌کند ، بر پایه اصل « اولویت محتوا بر شکل » فعالیت می‌کند. ساختار و ساز و کار سازمان متاثر از هدفها و وظایف آن است از اینرو از ساختارهای چند بعدی استفاده می‌کند. یعنی ساختار رسمی هرمی شکل ، تیمها و ساختار های افقی، ساختار پروژه ای و ساختارهای موقت . مدیریت آن ازنوع دسته جمعی(تیمی)است.تیم مدیریت در رأس سازمان قراردارد. تیم ها، مدیریت بخش‌ها،تخصص‌ها و پروژه ها را برعهده دارند.در سازمان سالم شوراهای ارتباطی(برای ایجاد ارتباط بین تخصصهای مختلف)فعال هستند.تیم‌های پیشرفت حرفه ای این سازمان‌ها ، دربرگیرنده هر دو طرف یعنی متخصصان و کاربران خدمات است.ارائه خدمات به مشتریان را کاری در خور احترام می‌داند.مدیریت آن اطلاعات محور است .اطلاعات انبوه ظرف چند ثانیه دریافت و پردازش می شود. دسترسی به اطلاعات در همه لایه ها و سطوح سازمان ودرتخصصها و مناطق مختلف برای افراد میسراست. تصمیم گیری توسط کسانی که به مشتری نزدیکترند به دلیل اطلاعات بیشتر آنان نسبت به دیگران توصیه و تشویق می شود.درسرتا سر مجموعه، ارتباطات به نسبت آزاد و روان است. نظام پاداش دهی طوری طراحی شده که پاداش متناسب با کار باشد و سبب رشد و ارتقاء افراد گردد. ارزیابی مدیران و تیم ها بر اساس عملکرد و تحقق هدف های سازمان صورت گیرد. اصل یادگیری در سازمان حاکم است. تعیین هدف‌های آموزشی ، بخشی از فرایند تمامی تصمیم گیریهاست. آشکارا از نو آوری و آفرینندگی پشتیبانی می‌کند. در امور اجتماعی شهروندی، جامعه، دیدگاهی روشن دارد. به کارایی در کار، کیفیت و هوشیاری درامور ایمنی کار، اهمیت می‌دهد و همواره درصدد بهتر کردن کارها و ایجاد آینده ای درخشان است.
۲-۲-۶-۱ دیدگاه‌های مطرح شده
دیدگاه اول: گروهی بر اساس ادبیات موجود ویژگی‌های زیر را برای نظام اداری سالم یادآور شدند.
۱٫ سازمان بر اساس نیازهای واقعی جامعه شکل گرفته باشد.
۲٫ هدف اصلی و رسالت سازمان به عنوان عامل انسجام بخش فعالیت‌های کارکنان را هدایت کند، مأموریت‌‌های اصلی به عنوان نیروی محرکه باشند (Main missions ).
۳٫ نیروی انسانی سازمان‌ها افرادی با دانش، تعهد سازمانی و با روحیه باشد (Empowryment).
۴٫ نظام‌ها و قوانین، جنبه انگیزنده داشته باشند نه بازدارنده (Possitive.m).
۵٫ به پیش‌گیری تأکید داشته باشد تا برجنبه‌های درمانی (( Prevent.
۶٫ به ارزیابی عملکرد بر اساس بروندادهای واقعی اهتمام ورزد.
۷٫ هدایت و رهبری جنبه مشارکتی داشته و قدرت و اختیار توزیع شده باشد (Distribution ).
۸٫ انعطافپذیر و نسبت به محرک‌های بیرونی بخوبی واکنش نشان دهد و از برخورد خشک و بوروکراتیک پرهیز کند.
۹٫ ارباب رجوع را مشتری دانسته و به جلب رضایت آن اهمیت می‌دهد (Costumer center).
۱۰٫ باز خورهای نظام به طور مستمر دراصلاح آن استفاده نماید. در ارزیابی عملکرد به ستاده های حقیقی توجه شود (Feedback).
۱۱٫ نظام شایسته سالاری حاکم بوده و پرداخت ها بر مبنای عملکرد است نه وقت.
بنابرین نظام اداری سالم، نظامی کار آفرین و شاد است که به رفاه و آسایش فکری و جسمی، خشنودی و انگیزش مثبت نیروی انسانی در کنار تولید کالا و ارائه خدمت بر اساس نیاز واقعی مشتری و با توجه به کیفیت و کمیت آن توجه دارد.
دیدگاه دوم: گروهی دیگر کارکردهایی را برای نظام اداری در نظر گرفته و بر اساس تعامل این نظام با نظام‌های پیرامون معتقدند اگر این کارکردها متناسب شکل بگیرد نظام اداری سالم است این چهار کارکرد عبارتنداز:
-
- دستیابی به هدف
-
- . سازگاری با محیط پیرامون
-
- . انسجام بخشیدن به اعضای خود در کار دسته جمعی
- حفظ ونگهداری و تعالی الگوهای فرهنگی.
دیدگاه سوم: گروهی نیز عوامل و شاخص های فوق را در سه مقوله بررسی می‌کنند، که به نظر میرسد این شاخص‌ها حاصل کارکردهای فوق می‌باشد و عبارتند از:
-
- پاسخ‌گویی: به معنی مسئولیت‌پذیری و گزارش‌دهی دستگاه‌ها درخصوص عملکرد آن ها می‌باشد.
-
- شفافیت: افزایش آگاهی مردم از تصمیمات، عملکرد و ساز و کارهای نظام است.
- یکپارچگی: یعنی گروه‌های مختلف سازمانی و غیرسازمانی ذینفع به طور نظام یافته برای افزایش سلامت نظام اداری و کاهش فساد اداری بسیج و ضمن افزایش ظرفیت‌ها، خاصیت هم‌افزایی داشته باشند.
دیدگاه چهارم: تعدادی نیز ابعاد سلامت سازمانی را با الهام از مبانی نظری موجود در ده مقوله زیر مطرح کردند:
۱٫ تمرکز بر هدف ۲٫ کیفیت ارتباط و گردش اطلاعات ۳٫ توزیع بهینه قدرت ۴٫ کاربرد مناسب منابع (انسانی و مادی) ۵٫ اتحاد و انسجام (فکری وعملی)۶ .روحیه و رضایت.۷ . نوآور بودن و استمرارآن ۸٫آزادی عمل و تعامل مناسب با محیط (انعطاف پذیری)۹٫ سازگاری درونی وبیرونی ۱۰٫استفاده از شیوه های تصمیم گیری و حل مسأله در برخورد با مسائل.
دیدگاه پنجم: عده‌ای نیز ( بر اساس نگرش ارزشی ) معتقدند نظام اداری سالم نظامی است که: در ماهیت، اسلامی، در نگرش مردمی، در رفتار مشارکتجو، درساختار علمی، در عملکرد پاسخگو و در نتیجه بهره‌ور باشد.
۲-۲-۷ ویژگی های سازمان ونظام اداری ناسالم
“
