هم بافت چربی و هم کبد محتوی مقدار زیادی آنزیم موسوم به لیپو پروتئین لیپاز هستند. این آنزیم در آندوتلیوم مویرگ‌ها فعال بوده و تری‌گلسیریدهای کیلومیکرو نهایی را که به جدار آندوتلیال می‌چسبد، هیدرولیز کرده و اسیدهای چربی و گلیسرول را آزاد می‌کند. اسیدهای چربی به علت قابلیت اختلاط زیادشان با غشاهای سلولی بلافاصله به داخل سلول‌های چربی بافت چربی و سلول‌های کبدی انتشار می‌یابند اسیدهای چربی پس از ورود به داخل این سلول‌ها مجدداً به تری‌گلسیریدها تبدیل می‌شوند ( شادان، ۱۳۷۵).
هورمون رشد که تحت تأثیر هورمون آزاد کننده آن GHRH که از هیپوتالاموس آزاد می‌شود از هیپوفیز قدمی ترشح می‌شود و موجب رشد تقریباً کلیه بافت‌های بدن که قادر به رشد هستند می‌شود. هورمون رشد موجب پیشبرد بزرگ شدن جثه سلول‌ها و افزایش میتوز همراه با پیدایش تعداد افزایش یافته سلول‌ها و تفکیک اختصاصی بعضی از انواع سلول‌ها از قبیل سلول‌های رشد دهنده استخوان و سلول‌های عضلانی اولیه می‌شود. هورمون رشد پروتئین‌های بدن را افزایش می‌دهد، ذخایر چربی را به مصرف می‌رساند و کربوهیدرات‌ها را حفظ می‌کند. هورمون رشد در بافت‌های سراسر بدن تبدیل اسیدهای چربی به استیل کو آنزیم A و مصرف آن برای انرژی را تشدید می‌کند، بنابراین چربی‌ها در تحت تأثیر هورمون رشد به طور ارجح در مقایسه با هم کربوهیدرات‌ها و هم پروتئین‌ها برای انرژی به مصرف می‌رسند.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
عده‌ای از محققین این اثر فراخوانی چربی هورمون رشد را مهم‌ترین عمل آن دانسته‌اند و اثر حفظ کننده پروتئینی و مصرف بیش از حد چربی را مهم‌ترین عاملی می‌دانند که موجب پیشبرد تشکیل پروتئین و رشد می‌شود (شادان، ۱۳۷۵).
هورمون تیروئید که نقش اصلی تعیین میزان سوخت و ساز را بر عهده دارد در ترکیب بدنی افراد مؤثر هستند این هورمون‌ها می‌توانند در مشکلات مربوط به کنترل وزن دخالت داشته باشند، اگر چه درصد اندک از افراد چاق، هیپوتیروئیدی هستند ( اسکات و همکاران[۴]، ۱۹۹۸)
اندازه گیری‌های آنتروپومتریک در هنگام بلوغ بین زنان و مردان، نتایج کاملاً متفاوتی را نشان می‌دهد. چربی در همه سلول‌های بدن یافت می‌شود اما نوع مشخصی از سلول‌ها که سلول‌های چربی نامیده می‌شوند محل ذخیره چربی هستند. به طور کلی در مردان بیشترین چربی در ناحیه شکم و در زنان در ناحیه لگن و ران‌ها قرار دارد.میانگین چربی مردان بالغ ۱۵ الی ۱۷ درصد وزن آن ها بوده، در صورتی که میانگین چربی بدن زنان در حدود ۲۵ درصد وزن بدن آن ها می‌باشد ( گائینی و رجبی ، ۱۳۸۷).
اجزای بدن و نقش آن ها
انقباض عضلات گوناگون سبب حرکت بدن می‌شود بدون وجود استخوان‌های قوی، نمی‌توان از نیروی انقباض عضلات اسکلتی در اعمالی چون پرتاب کردن، دویدن و پریدن استفاده کرد، از آن جایی که اعصاب، عضلات اسکلتی، قلب، عروق خونی و استخوان‌ها همگی اجزای تشکیل دهنده وزن خالص بدن هستند، لذا آشکاراست که بافت‌های خالص، نقش اساسی در اجرای فعالیت‌های بدنی دارد .اما از آنجا که دلیل اصلی افزایش وزن خالص بدن ناشی از وزن عضلات اسکلتی است تا افزایش وزن استخوان؛ بنابراین، می‌توان گفت هر گونه افزایش در LBM در اصل به دلیل افزایش در عضلات اسکلتی است. در حقیقت بخشی از وزن بدن که در توانایی ورزشکار به کار گرفته می‌شود تا نیروی خود را علیه مرکز ثقل گسترش دهد، وزن خالص بدن – یا ساده‌تر LBM است.
بخش دیگری از بدن که وزن چربی است، قادر به چنین کاری نیست. بنابراین، برای تعیین کار آیی یک ورزشکار باید بین وزن چربی و وزن بدون چربی (وزن خالص بدن) تفاوت قائل شویم.از سوی دیگر، وجود چربی زیاد به اجزای فعالیت‌های بدنی کمک نمی‌کند مقدار مطلق (کیلوگرم) وزن خالص و نیز درصد چربی مناسب در رشته‌های مختلف متفاوت است و در رشته‌های تماسی مانند فوتبال ، بسکتبال، هر چقدر وزن خالص بیشتر باشد، بهتر است، در حالی که در رشته‌هایی چون دوهای استقامتی، داشتن وزن خالص و درصد چربی کمتر مناسب تراست (گائینی، ۱۳۸۷).
بسیاری از ورزشکاران اعتقاد دارند که برای خوب ظاهر شدن در ورزش خود باید جثه بزرگی داشته باشند، زیرا از دیر باز جثه بدن را با موفقیت ورزشی مرتبط می‌دانستند اما واقعیت چنین نیست و همیشه بزرگ بودن به معنای بهتر بودن نمی‌باشد.
توده بدون چربی
بیشتر ورزشکاران به جای اینکه نگران اندازه کل بدن یا وزن خود باشند باید توجه خود را به نحو ویژه‌ای معطوف توده بدون چربی کنند. برای ورزشکاران شرکت کننده در فعالیت‌هایی که به قدرت، توان و استقامت عضلانی نیاز دارند، به حداکثر رساندن توده بدون چربی بسیار سودمند است. اما احتمالاً افزایش توده بدون چربی برای ورزشکاران استقامتی (مانند دوندگان که باید کل توده بدن خود را به طور افقی و مدت طولانی حرکت دهند) مفید نخواهد بود. توده بدون چربی بیشتر به معنای یک بار اضافی است که باید حمل شود و ممکن است به عملکرد ورزشکاران لطمه بزند. این موضوع در مورد ورزشکاران رشته‌های پرش ارتفاع، طول، سه گام و با نیزه که باید فاصله افقی یا عمودی یا هر دو را به حداکثر برساند نیز صادق است ( معینی و همکاران، ۱۳۸۳).وزن اضافی علی‌رغم اینکه ممکن است با زیاد شدن توده بدون چربی همراه باشد می‌تواند سبب نقصان عملکرد ورزشکاران رشته‌های مذکور شود.
چربی نسبی بدن
چربی نسبی بدن نیز برای ورزشکاران اهمیت زیادی دارد، به طور کلی افزودن چربی اضافه به بدن درست مانند افزایش وزن و جثه ورزشکاران اثر زیان آوری بر عملکرد ورزشی به جا می‌گذارد. تحقیقات بسیاری نشان داده‌اند که درصد چربی بدن سبب تضعیف عملکرد ورزشی شخص می‌شود. این موضوع در مورد کلیه فعالیت‌هایی که باید وزن بدن در فضا حرکت داده شود، مانند دوهای سرعت و پرش طول صدق می‌کند و برای فعالیت‌های ایستگاهی مانند تیراندازی اهمیت کمتری دارد. به طور کلی ورزشکارانی که چربی کمتری دارند از عملکرد ورزشی بهتری برخوردارند ( معینی و همکاران، ۱۳۸۳ ).
چربی‌ها
ماهیت چربی‌ها
تعدادی از ترکیبات شیمیایی مختلف در غذاها و در بدن تحت نام لیپیدها یا چربی‌ها طبقه بندی می‌شوند، این مواد عبارتند از :
چربی‌های خنثی که‌تری گلیسیریدها نیز نامیده می‌شوند.
فسفولیپیدها
کلسترول
معدودی مواد دیگر با اهمیت کمتر
از نظر شیمیایی، قسمت لیپیدی پایه تری‌گلسیریدها و فسفولیپیدها را اسیدهای چربی تشکیل می‌دهد که اسیدهای آلی با زنجیره هیدروکربنی بلند هستند. برای مثال یک اسید چرب یعنی اسیدپالمیتیک دارای فرمول CH3(CH2)14 COOH می‌باشد(شادان،۱۳۷۵).
نقش چربی در بدن
چربی‌ها منبع انرژی مهمی هستند، چربی‌ها ۹ کیلوکالری انرژی در هر گرم دارند. آن ها ضمناً برای ساختار غشاهای سلولی، پوست، هورمون‌ها و سایر بخش‌های ساختاری و عملکردی بدن مورد نیازند هر شخص مقداری بافت چربی دارد که برای حفاظت، پوشش و عایق سازی و ذخیره انرژی لازم است (گائینی و دبیدی روشن،۱۳۸۷ ).
چربی ضروری و چربی غیرضروری یا ذخیره
ترکیب بدن اغلب با عنوان مقادیر نسبی توده چربی (FM) به توده بدون چربی (FFM) بیان می‌شود. توده چربی شامل چربی ضروری و چربی ذخیره – هر دو – می‌شود. چربی ضروری در مغز استخوان ، مغز، نخاع شوکی، عضلات و سایر اندام‌های داخلی یافت می‌شود. برای عملکرد فیزیولوژیک و بیولوژیک طبیعی بدن ضروری است. اعتقاد به راین است که هرگز نباید حداقل مقدار چربی ضروری در مردان کمتر از تقریباً ۳ درصد کل وزن آن ها و در زنان کمتر از ۱۲ درصد کل وزن بدنشان باشد. مقدار چربی ذخیره ضروری در زنان به دلیل رسوب ذخیره‌های چربی وابسته به جنس در بافت پستانی و اطراف رحم بیشتر است زمانی که چربی ضروری به کمتر از این مقادیر بحرانی کاهش یابد، عملکرد فیزیولوژیک و بیولوژیک طبیعی بدن می‌تواند مختل شود.
چربی ذخیره از دو نوع چربی موسوم به چربی زرد و چربی قهوه‌ای تشکیل شده است. چربی زرد تقریباً ۹۹ درصد کل چربی ذخیره‌ای را تشکیل می‌دهد. چربی قهوه‌ای که غنی از میتوکندری است، به دلیل کارایی بیوشیمایی نسبتاً کمتری که در خصوص سنتز آدنوزین‌تری فسفات (ATP) دارد می‌تواند حرارت تولیدی را افزایش دهد. چربی زرد در بافت چربی یافت می‌شود و ۳ نقش اساسی دارد.۱)عایقی برای حفظ دمای بدن است. ۲) سوبسترای انرژی است و ۳) مانند بالشتکی در مقابل ضربه ایستادگی می‌کند. بیشتر بافت چربی در زیر پوست قرار دارد. توزیع چربی زیرپوستی با توجه به جنس و سن فرق می‌کند در مردان چربی بیشتر در اطراف کمر ذخیره می‌شود (چاقی مردانگی) و در زنان ، چربی بیشتر دور مفصل‌ها و استخوان ران ذخیره می‌شود(چاقی زنانگی). (گائینی و دبیدی روشن، ۱۳۸۷ ).
دو عامل تعیین کننده میزان چربی بدن، تعداد سلول‌های چربی و اندازه آن‌هاست.افزایش تعداد سلول‌های چربی، پیش از تولد آغاز می‌شود و تا چندین سال پس از تولد ادامه می‌یابد. تعداد سلول‌های چربی که در این سنین توسعه می‌یابد، در همه افراد مشابه نیست. برای مثال عقیده بر این است که کودکان و نوجوانان چاق، نسبت به همسالان خود، سلول‌های چربی بیشتری دارند. در واقع افزایش تعداد سلول‌های چربی در آنان ، گسترش بیشتری داشته است. به طور کلی تصور می‌شود که تعداد سلول‌های چربی در همان ابتدای کودکی، ثابت می‌ماند.
به هر حال برخی از تحقیقات جدید نشان می‌دهد که تعداد سلول‌های چربی، ممکن است تحت شرایط معین و در مدت زمان بیشتری و همچنین در طول دوران کودکی افزایش یابد. همان طور که اشاره شده علاوه بر تعداد سلول‌ها، اندازه آن ها نیز یکی از عوامل مهم چاقی است. سلول‌های چربی، نوعی چربی به نام تری‌گلسیریدها را ذخیره می‌کنند که در مواقع لزوم برای رفع احتیاجات انرژی بدن ، از این سلول‌ها خارج شده و به مصرف سلول‌های فعال (مانند عضله) می‌رسد.
هر چه مقدار تری‌گلسیریدها ذخیره شده در سلول‌های چربی بیشتر باشد، وزن سلول چربی سنگین‌تر و در واقع وزن چربی بدن بیشتر است. بنابراین اندازه سلول چربی، به مقدار چربی ذخیره شده در آن بستگی دارد. به طور معمول اندازه سلول چربی تا ابتدای بلوغ افزایش یافته و پس از آن تحت تأثیر تعادل انرژی بدن دارای نوسان است. اگر مقدار غذای دریافتی (انرژی دریافتی) بیش از انرژی مورد نیاز بدن (انرژی مصرفی) باشد انرژی اضافی به صورت تری‌گلسیریدها در سلول‌های چربی ذخیره می‌شود و باعث بزرگ‌تر شدن آن ها می‌شود. حال اگر مقدار انرژی مصرفی بیشتر از مقدار انرژی دریافتی باشد کمبود انرژی به وسیله تری‌گلسیریدها موجود در سلول‌های چربی تأمین شده و بنابراین اندازه آن ها کوچک‌تر می‌شود.
هنگام ورزش‌های هوازی نیز بخشی از انرژی مورد نیاز عضلات فعال، از تری‌گلسیریدها ذخیره شده در سلول‌های چربی تأمین می‌شود؛ بنابراین با اجرای این‌گونه ورزش‌ها نیز اندازه سلول‌های چربی کوچک‌تر می‌شود. علی‌رغم عقیده عمومی، یک نوزاد چاق، الزاماً کودک یا نوجوانی چاق نخواهد شد. آنچه بیش از حد بر چاق بودن یک کودک یا نوجوان مؤثر است عادات غذایی دوران رشد است. اگر کودک از دو سالگی تا سنین مدرسه چاق باشد، به احتمال بسیار زیاد در دوره نوجوانی و بلوغ نیز چاق خواهد بود. در حقیقت احتمال چاق ماندن کودکان چاق در دیگر دوران زندگی، سه برابر بیشتر از کودکانی است که وزن مطلوب دارند. این نکته نیز اهمیت دارد که چاقی کودکان، عمدتاً مربوط به افزایش تعداد سلول‌های چربی است، در حالی که کاهش یا افزایش وزن در بزرگ سالان، بیشتر مربوط به تغییر اندازه سلول‌های چربی است ( گائینی و رجبی ، ۱۳۸۷).
تعادل چربی در تمرین‌های ورزشی
اسیدهای چرب از تری‌گلسیریدهای موجود در نواحی ذخیره چربی بدن آزاد می‌شوند و به جریان خون می‌ریزند تا به صورت اسیدهای چرب آزاد[۵] (FFA) متصل به آلبومین خون به بافت عضلانی برسند این‌ها و نیز تری‌گلسیریدهای ذخیره شده در خود یاخته عضله به نحو قابل توجهی در برآورده کردن نیازهای انرژی تمرین مؤثر هستند. هنگام دوره‌های کوتاه مدت مربوط به تمرین‌های به اشدت نسبتاً متوسط، انرژی تقریباً به طور مساوی از کربوهیدرات و چربی تأمین می‌شود. با ادامه تمرین برای مدت یک ساعت یا بیشتر و هنگامی که کربوهیدرات‌ها تخلیه می‌شوند، سهم چربی جهت تأمین انرژی به تدریج افزایش می‌یابد . در تمرین‌های طولانی مدت ممکن است چربی(عمدتاً به صورت FFA) تأمین کننده حدود ۸۰ درصد کل انرژی مورد نیاز باشد. این مسأله احتمالاً با کاهش مختصر قند خون و به دنبال آن کاهش انسو‌لین و افزایش تولید گلوکاگون توسط لوزالمعده همراه است، این عمل در نهایت سوخت و ساز گلوکز را کاهش داده و آزاد شدن چربی‌ها و در پی آن تجزیه چربی‌ها را تحریک می‌کند (سادک و فلیگ[۶] ، ۱۹۷۶).
نقش ورزش در کاهش و کنترل وزن
به نظر می‌رسد که فعالیت ورزشی نقش مهمی در کاهش و حفظ وزن بدن ایفا می‌کند. ساز و کارهای متابولیکی که از طریق آن ها فعالیت ورزشی باعث کاهش و یا حفظ وزن بدن می‌شود عبارتند از : افزایش هزینه انرژی، افزایش فراخوانی چربی با افزایش فعالیت بافت چربی، افزایش ناچیز در میزان سوخت و ساز استراحتی پس از فعالیت ورزشی، افزایش احتمالی پاسخ گرمازایی به غذا اگر زمان فعالیت ورزشی و غذا خوردن به هم نزدیک باشند، به حداقل رساندن کاهش وزن خالص بدن، گسترش عملکرد روانی، به تعویق انداختن کاهش میزان متابولیک پایه با توجه به محدودیت‌های تغذیه‌ای و احتمالاً کنترل بهتر اشتها.فعالیت ورزشی به تنهایی یا به صورت ترکیب با رژیم غذایی معقول، بهترین پیامدهای بلند مدت کاهش وزن را به دنبال خواهد داشت(گائینی و دبیدی روشن، ۱۳۸۷).هنگامی که شدت کار از کم تا متوسط افزایش می‌یابد، سرعت لیپولیز، مقدار جریان خون بافت چربی و جریان خون ماهیچه افزایش می‌یابد که باعث افزایش دسترسی ماهیچه‌ها به اسید چرب می‌شود. این امر با افزایش مقادیر مطلق اکسیداسیون چربی همراه است. زمانی که شدت تمرین به مقدار بسیار زیاد افزایش می‌یابد، سهم اکسیداسیون چربی‌ها به طور آشکاری کاهش می‌یابد. کاهش اکسیداسیون چربی با افزایش شدت تمرین ممکن است به واسطه‌ی تأثیر تحریکی تمرین شدید بر گلیکوژن و لیز و برداشت گلوکز ماهیچه باشد. هم چنین، این رویداد ممکن است به واسطه‌ی پیشگیری از ورود اسیدهای چرب دارای زنجیره‌ی بلند به میتوکندری باشد که می‌تواند ناشی از افزایش جریان گلیکولیتیک در هنگام تمرین شدید، یا کاهش تنظیم کارنیتین پالمیتول ترانسفراز که باعث کاهش دسترسی کارنیتین آزاد و یا کاهش درPH به واسطه‌ی افزایش تولید لاکتات هنگام تمرین شدید باشد. اما به نظر می‌رسد علت اصلی آن کاهش جریان خون به سمت سلول‌های چربی و کاهش ورود اسیدهای چرب آزاد به درون خون باشد(به سامی و همکارانش،۲۰۰۷).اگرچه به منظور کاهش وزن بر مبنای مصرف انرژی و مصرف کالری بیشتر هنگام تمرین(در مدت زمان یکسان) پیشنهاد می‌شود که تمرین با شدت بالاتر نسبت به تمرین با شدت متوسط انجام شود اما تمرین شدید به واسطه‌ی افزایش اکسیداسیون کربوهیدرات می‌تواند منجر به خستگی زودرس شود. از این رو همان طور که آزمودنی‌های چاق رفته به تمرین عادت می‌کنند، یک افزایش پیش‌رونده در حجم تمرین، به واسطه‌ی افزایش شدت یا مدت تمرین، برای کاهش وزن بسیار مفیدتر خواهد بود. از طرفی برای آزمودنی‌های چاق عاقلانه‌ترین راه این است که به جای فعالیت بدنی شدید، آن ها را به انجام فعالیت بدنی با شدت متوسط تشویق کنیم زیرا انجام فعالیت بدنی با این شدت عملی‌تر و اجرای آن برای آزمودنی‌ها راحت‌تر است(لازر و همکارانش،۲۰۰۷).
ترکیب بدن و ورزش
بافت چربی در طی دو دوره به سرعت افزایش می‌یابد. شش ماه اول بعد از تولد و دوباره در اوایل دوره نوجوانی.در دختران این افزایش در دوره نوجوانی ادامه می‌یابد در حالی که در پسران این افزایش متوقف شده ، ممکن است برای مدتی معکوس شود. بافت عضلانی نیز در دوره طفولیت به سرعت رشد و نمو کند و سپس در دوره کودکی به حالت یکنواخت در می‌آید و دوباره در دوره نوجوانی و جهش رشد به طور چشمگیر و قابل توجه در پسران افزایش می‌یابد. رژیم غذایی یا ورزش ممکن است این الگوی عمومی را تغییر دهد. بیش از حد غذا خوردن منجر به وزن اضافی همراه با چربی خواهد شد و گرسنگی کشیدن می‌تواند منجر به کاهش بیش از حد اندازه سطوح چربی بدن شود، به طوری که بدن انرژی مورد نیاز خود را از شکستن بافت عضلانی و استفاده از آن بدست می‌آورد و در نتیجه بافت عضلانی را ضایع می‌کند.ورزش، کالری و انرژی را می‌سوزاند و به صورت بالقوه ترکیب بدن را تغییر می‌دهد، بنابراین رابطه بین ترکیب بدن و ورزش مستلزم توجه دقیق است. بعضی از تحقیقات حاکی از آن است که بدن، سلول‌های تازه بافت چربی را تنها قبل از تولد ، ماه‌های بعد از تولد و در دوره نوجوانی می‌سازد بعد از دوره نوجوانی ، تنها اندازه سلول‌ها چربی تغییر پذیر هستند. تحقیقات در این زمینه بسیار محدود است، اما این تحقیقات دقیق هستند. تمرین ورزشی و تغذیه مناسب برای جوانان به ویژه در دوره‌های حساس مهم است(نمازی زاده و اصلان خانی،۱۳۸۷).
اثرات ورزش بر رشد و بلوغ کودکان و نوجوانان
ورزش منظم یک راهبرد مهم حفظ سلامتی در کودکان و نوجوانان است. ورزش کنترل وزن را تسهیل می‌کند، به افزایش استحکام استخوان‌ها کمک می کند و عوامل خطرساز قلبی عروقی را بهبود می‌بخشد. سلامت روانی نیز ممکن است ارتقا یابد. وزن بدن می‌تواند با انجام تمرین منظم ورزشی تحت تأثیر قرار گرفته است.مطالعات انجام شده بر روی ترکیب بدن عموماً وزن بدن را به دو جز بدون چربی و چربی تقسیم می‌نمایند. تمرین با کاهش چاقی در هر دو جنس و گاهی با افزایش توده بدون چربی،به خصوص در پسرها همراه است. نسوج استخوانی (اسکلتی)، عضلانی و چربی سه جز اصلی ترکیب بدنی هستند. فعالیت فیزیکی و تمرین منظم در دوران کودکی و نوجوانی با افزایش محتوای مواد معدنی و جرم استخوان همراه است. اثرات سودمند بیشتر در فعالیت‌های متحمل وزن نظیر دو و میدانی، فوتبال و ژیمناستیک نمایان می‌شوند تا فعالیت‌های غیر متحمل وزن (مثل شنا). محتوای ماده معدنی استخوان که در طی دوران کودکی و نوجوانی بدست می‌آید. معرف خوبی از محتوای ماده معدنی استخوان در دوران بزرگ‌سالی است. در مورد عضله، در پسران نوجوان برنامه‌های مقاومتی نظیر تمرین با وزنه با هیپرتروفی همراه می‌باشد .مدرک محکمی وجود ندارد که نشان دهد توزیع تارهای عضلانی در کودکان و نوجوانان در اثر تمرین تغییر می‌کند. ورزشکاران فعال کودک و نوجوان ،عموماً ضخامت چین پوستی کمتری در قیاس با سایر افراد دارد. بلوغ بیولوژیک کودکان و نوجوانان از سه منظر مورد توجه قرار می‌گیرد: اسکلتی.جنسی و پیکری (سو ماتیک). تمرین منظم ورزشی اثری بر روی بلوغ اسکلتی ندارد. مطالعات طولی کوتاه مدت بر روی پسران و دختران در ورزش‌های گوناگون نشان دهنده میزان مشابهی از بلوغ اسکلتی چه در ورزشکاران و چه در افراد غیر ورزشکار هستند. یعنی بلوغ اسکلتی همگام با سن تقویمی کودک پیشروی می‌کند. از نقطه نظر بلوغ پیکری، تمرین ورزشی هیچ اثری بر روی زمان حداکثر رشد و میزان رشد قدی به هنگام جهش رشدی نوجوانی در پسران و دختران ندارد. تمرین شدید ورزشی در اکثریت عمده ورزشکاران جوان اثر منفی بر روی فرآیندهای رشد و بلوغ به جای نمی‌گذارد.به جز در تعداد معدودی از ورزشکاران جوان که دچار مشکلاتی در ارتباط با رشد و بلوغ هستند، باید عواملی غیر از تمرین فیزیکی (نظیر تغذیه نامناسب و …) را باید به دقت مورد کنکاش قرار داد(دکتر قراخانلو و همکارانش،۱۳۸۶).
فعالیت هوازی
فعالیت‌های با شدت متوسط و مدت نسبتاً طولانی که دستگاه‌های عضلانی بزرگ را فعال می‌کند و انرژی مورد نیاز برای اجرای آن ها، تمامی و یا عمده آن از طریق دستگاه هوازی تأمین می‌شود، فعالیت‌های هوازی نامیده می‌شوند. دستگاه هوازی به مجموعه فرایندهای سوخت و سازی در داخل بدن گفته می‌شود که با تجزیه کربوهیدرات‌ها و اسیدهای چرب با اکسیژن تنفسی انرژی مورد نیاز بدن را آماده می‌کند؛ بنابراین در فعالیت‌هایی که اکسیژن به مقدار کافی در اختیار عضلات فرا می‌گیرد، این دستگاه انرژی مورد نیاز بدن را تأمین می‌کند و به همین علت به این گونه فعالیت‌ها، هوازی می‌گویند. راهپیمایی، دویدن، شنا کردن، دوچرخه سواری و طناب بازی به مدت طولانی ، متداول‌ترین فعالیت‌های هوازی هستند.تأثیر تمرین در افزایش آمادگی قلبی – تنفسی، بستگی به اضافه باری دارد که به دستگاه‌های فعال بدن وارد می‌شود. اضافه بار با توجه به عامل شدت ، مدت و تکرار تمرین در هفته تعین می‌شود. اطلاعات موجود نشان می‌دهد که بهبود یا حفظ آمادگی قلبی – تنفسی، با تمرین‌هایی که به شدت ۵۰ تا ۸۵ درصد حداکثر اکسیژن مصرفی و مدت ۲۰ تا ۶۰ دقیقه و ۲ تا۵ بار در هفته انجام می‌شود، صورت می‌گیرد . به طوری که ترکیب شدت و مدت باید طوری انتخاب شود که حداقل ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلو کالری انرژی در هر جلسه مصرف شود(گائینی و رجبی، ۱۳۸۷).
با انجام تمرینات هوازی سازگاری‌های عضلانی، دستگاه‌های انرژی، قلبی و عروقی، تنفسی و متابولیکی ایجاد می‌شود. از سازوکارهای عضلانی ایجاد شده از طریق تمرینات هوازی می‌توان به افزایش ظرفیت اکسایشی تارهای تند انقباض، افزایش تعداد مویرگ‌ها، بهبود ظرفیت متابولیسم اکسایشی عضلات از طریق افزایش در ذخیره هموگلوبین و افزایش کارایی میتوکندری ها به وسیله تغییرات در فعالیت آنزیم‌های اکسایشی اشاره کرد(ضیاء معینی و همکاران، ۱۳۷۸). علاوه به راین تمرینات هوازی با افزایش در ذخایر گلیکوژن و روند بازسازی آن در عضلات پس از تمرینات هوازی به همراه افزایش ذخایر چربی و تسهیل فعالیت آنزیم‌های عضله که در به تا اکسیداسیون چربی‌ها نقش دارد سبب بروز سازگاری‌های دستگاه‌های انرژی می‌گردند. از سازگاری‌های قلبی – عروقی حاصل از تمرینات هوازی می‌توان به افزایش حجم ضربه‌ای، کاهش ضربان قلب استراحت، هایپروتروفی قلب، افزایش کارایی قلب و متعاقب آن کاهش ضربان قلب در حین فعالیت‌های بیشینه و زیر بیشینه است به افراد تمرین نکرده و افزایش در حجم خون و سلول‌های خونی اشاره نمود.
بالاخره افزایش کارایی تنفسی، افزایش در آستانه لاکتات، نسبت تبادل تنفسی در فعالیت‌های زیر بیشینه و افزایش در فعالیت‌های بیشینه به ترتیب سازگاری‌های تنفسی و متابولیکی است که بر اثر شرکت در فعالیت‌های هوازی ایجاد می‌شود.به هر حال ایجاد سازگاری‌های عنوان شده می‌تواند بر اساس متغیرهای شدت، حجم و مدت زمان استراحت از طریق تمرینات تداومی و تناوبی هوازی حاصل گردد (ضیاء معینی و همکاران، ۱۳۷۸).تمرینات هوازی به دو روش صورت می‌گیرد: ۱- روش تداومی ۲- روش تناوبی (اینتروال).
تمرین تداومی شامل هر گونه فعالیت ادامه دار در مدت زمان طولانی و با شدت نسبتاً یکسان است. در این تمرین شدت فعالیت نسبتاً کم است به صورتی که حداکثر شدت تمرین، ۸۰ درصد حداکثر ضربان قلب و یا ۷۰ درصد ضربان قلب ذخیره است و حداقل زمان برای تأثیر گذاری بر اثر این روش تمرینی ۲۰ دقیقه است (گائینی و رجبی، ۱۳۸۷).در تمرین تناوبی، مراحل فعالیت به طور متناوب با استراحت یا کاهش فعالیت همراه است، میزان خستگی پس از دو تناوبی به مراتب کمتر خواهد بود که علت در دوره‌های استراحت و کوتاه بودن زمان فعالیت است؛ بدین معنی که در دوره‌های استراحت، ذخایر دستگاه ATP-cp یا فسفاژن بازسازی شده، مکرراً در تکرارهای بعدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از طرفی کوتاه بودن مرحله‌های تمرین، از تجمع اسید لاکتیک و بروز خستگی جلوگیری می‌کند و یا لااقل میزان خستگی کمتر است. از سوی دیگر، صرفه جویی در خستگی، هنگام تمرین‌های تناوبی می تواند به افزایش شدت کار منتهی شود و موجب بهبود کارایی دستگاه انرژی شود.(رمضان‌پور، ۱۳۸۵).
پیشینه تحقیق
بهرامی و صارمی (۱۳۹۰) ، تحقیقی را با عنوان «اثر محدودیت کالری با تمرین هوازی و بدون تمرین هوازی بر ترکیب بدنی ، چربی خون در مردان میان‌سال چاق /اضافه وزن» انجام داده بودند. نتایج تحقیق نشان داد که بعد از ۱۲ هفته در گروهی که تمرین هوازی همراه با محدودیت کالری انجام داده بودند کاهش معنا داری در وزن بدن ، چربی شکمی ، چربی خون مشاهده شد. در حالی که در گروه محدودیت کالری، فقط بهبود معنا داری در وزن بدن مشاهده شد.
زارعی و همکاران (۱۳۸۹)تحقیقی را با عنوان «همه گیر شناسی چاقی و لاغری و ارتباط آن با فعالیت بدنی و الگوی رژیم غذایی در نوجوانان پسر ۱۴-۱۲ ساله شهر سبزوار»انجام داده بودند . نتایج این تحقیق نشان داد که شیوع اضافه وزن و چاقی در نوجوانان سبزواری نسبتاً بالا است .همچنین کاهش سطح فعالیت بدنی و افزایش رفتارهای کم تحرک (تماشای تلویزیون و نه کار با رایانه) در این آزمودن‌ها ، با اضافه وزن و چاقی مرتبط است ، ولی هیچ ارتباطی بین الگوی رژیم غذایی و اضافه وزن و چاقی وجود ندارد.
دکتر رحمانی نیا و حجتی (۱۳۷۹) تحقیقی با عنوان « اثر یک برنامه ورزشی منتخب روی ترکیب بدن و توان هوازی دختران دانشجو » انجام داده بودند. آزمودنی‌ها به دو گروه مساوی تجربی و کنترل تقسیم شده بودند و تمرینات گروه تجربی شامل ۲۰ دقیقه فعالیت هوازی (دویدن) با شدت ۶۰ تا ۸۰ درصد حداکثر ضربان قلب و به مدت۶هفته و تعداد جلسات درهفته۳تا۵بار بود. نتایج نشان داد که چربی بدن گروه تجربی به طور معنی داری کمتر از گروه کنترل(۰۵/۰) >p) و توان هوازی آن به طور معنی داری بالاتر از گروه کنترل بود.اما تغییرات معنی داری در وزن بدون چربی ، وزن چربی و وزن کل بدن دیده نشد.
زارعی و همکاران تحقیقی را با عنوان «اکسیداسیون چربی و مصرف انرژی در شدت‌های مختلف دو نوع فعالیت ورزشی دویدن و دوچرخه سواری در پسران نوجوان چاق» انجام داده بودند. نتایج نشان داد که برای نوجوانان چاقی که هدفشان از انجام فعالیت بدنی ، کاهش وزن (افزایش مصرف انرژی و ارتقای اکسیداسیون چربی در سطح معینی از پاسخ‌های قلبی – عروقی )است ، فعالیت دویدن با شدت متوسط ، فعالیت بدنی مؤثرتری نسبت به پدال زدن روی دوچرخه است.
دکتر مقدسی و همکاران (۱۳۸۹) ، تحقیقی را با عنوان «شیوع اضافه وزن ، چاقی و سطح آمادگی جسمانی نوجوانان » انجام داده بودند . نتایج نشان داد که ارتباط منفی بین سطح آمادگی جسمانی با درصد توده‌ی چربی و نمایه‌ی توده بدن (BMI) مشاهده شد . بنابراین انجام فعالیت ورزشی برای نوجوانان دارای اضافه وزن و چاق مورد تاکید قرار گرفت .
سالم (۱۳۸۸) ، تحقیقی را با عنوان «بررسی شیوع پر فشار خونی و ارتباط آن با شاخص‌های تن سنجی در دختران نوجوان » انجام داده بودند. در این بررسی وجود دو معضل مهم بهداشتی شامل اضافه وزن و پرفشاری خون به عنوان عوامل خطر بیماری‌های مزمن به ویژه بیماری‌های قلبی عروقی در دختران نوجوان مشاهده شد. بنابراین اصلاح شیوه زندگی به خصوص رفتارهای تغذیه‌ای و افزایش فعالیت فیزیکی به عنوان مهم‌ترین استراتژی اولیه در پیشگیری از این عوامل خطر پیشنهاد شد.
