- پردازش اطلاعات دیجیتالی
- مدیریت تبدیل منابع
- ارائه امکان دستیابی و بازیابی منابع دیجیتالی
- حمایت از حق مولف الکترونیکی(گوپال، ۱۳۸۲)
- مشاورهدرطراحیرابطهکاربری[۴۳]
۲-۲-۲۰. معرفی برخی از کتابخانه های دیجیتالی معروف جهان و ایران
۲-۲-۲۰-۱. معرفی چند نمونه از کتابخانههای دیجیتالی جهان
- کتابخانه دیجیتالی کالیفرنیا[۴۴]دارای سه بخش مجموعه ها، تصاویر و متون است. موتور جستوجوی کتابخانه دیجیتالی کالیفرنیا اطلاعات توصیفی (مانند عنوان ،پدیدآور) منابع پیوسته را جستوجو می کند. همچنین در قسمتاسکولارشیپ ادیشن[۴۵] که همان کتابهای تمام متن است، امکانات جستوجوی ساده و پیشرفته وجود دارد.
- کتابخانه دیجیتالیارلیکاندینآن لاین مشتمل بر ۱۶۷۱۰۰۰صفحه میراث مکتوب کانادا در بیش از ۱۰۲۰۰ نسخه است. امکان جستوجوی فیلدهای کتابشناختی وجود دارد.
- کتابخانه دیجیتالیگالن[۴۶] ، دانشگاه کالیفرنیا ، کتابخانه UCSF دارای مجموعه ها و منابع متنوعی است. وجه تمایز عمده این کتابخانه با کتابخانههای دیگر، در هم آمیختن مجموعه دیجیتالی با مجموعه کتابشناختی است . به این معنی که کاربربا جستوجو در فهرست کتابخانه و پس از بازیابی رکورد مورد نظر در صورت مشاهده پیغام “Connect to” میتواند روی آن کلیک کرده و به منبع تمام متن دسترسی پیدا کند(نبوی،۱۳۸۷).
۲-۲-۲۰-۲. معرفی چند نمونه از کتابخانه های دیجیتالی ایران
۲-۲-۲۰-۲-۱. کتابخانه دیجیتال تخصصی انستیتو پاستور[۴۷]
بزرگترین کتابخانه دیجیتال تخصصی ایران در زمینه های علوم پزشکی و فنآوری زیستی در انستیتو پاستور ایران به بهرهبرداری کامل رسید(۱۳۸۲). به گزارش انستیتو پاستور، کتابخانه مزبور مجموعه ای ترکیبی از کتابخانههای مجازی در شبکه جهانی اینترنت و کتابخانههای دیجیتالی در شبکه داخلی است. طراح و مدیر اجرایی پروژه کتابخانه دیجیتال افزود : محققان از طریق این کتابخانه به پنج میلیون مقاله و مدرک علمی به صورت متن کامل الکترونیکی در حجم تقریبی ۶۰۰ میلیون صفحه دست خواهند یافت. وی گفت :این حجم حیطه گستردهای از علوم پایه پزشکی از جمله زیست شناسی مولکولی، پزشکی مولکولی ،علوم دارویی، ایمن شناسی، میکروب شناسی، فیزیولوژی و انگلشناسی پزشکی و نیز علوم متعدد مرتبط با فنآوری های زیستی یا بیوتکنولوژی را در بر می گیرد(نبوی،۱۳۸۷).
۲-۲-۲۰-۲-۲. کتابخانه مجازی فارسی قفسه[۴۸]
در این کتابخانهی دیجیتالی، کتابها به زبان فارسی و در چهار موضوع اصلی ادبیات، علوم، دین و فلسفه و کامپیوتر طبقهبندی شدهاند که هر رده به موضوعات ریزتری تقسیم بندی شده است.
۲-۲-۲۰-۲-۳.کتابخانه مجازی ایران[۴۹]
کـتـابـخـانـه مـجـازیکتـابـخـانهای بـدون دیـواراست. بـدیـن معـنی کـه منـابـع آن، تـنـها بـر روی وب موجود است و همهی خدمات کتابخانهای نیز در آن فقط و فقط از طریق وب و مـحیط مجـازی انجـام میپـذیرد. بنـابـراین میتوان نتـیجه گرفـت منابع این نوع کـتابخـانـهها، از نوع کتـابهـای الکـترونیکی بر روی شبکه است. محیط کـاری نـیز محیط شبکه های رایانه ای بسیار سریعازنوعشبکههایماهوارهاییافیبرنوریاست.
امروزه کتابهای الکترونیکی به واقعیت پیوستهاند و قطعا بخشی از منابع کتابخانههای آینده را تشـکیلمـیدهـندودارایامکاناتیمنحصربهفردمیباشند.
با بهره گرفتن از کتابهای الکترونیکی، نه تنها میتـوان بخشی از متن مورد نظر خود را بـرای اسـتفاده های بعـدی ذخـیره کرد، بلکه میتوان با روشهایی الکترونیکی و بسیار سـریـع در تمـام متن به جستوجوی مطالب مـورد نظر خود پرداخـت. کتاب های الکترونیکی ویژگیهایی دارند که نـه تنـها بـاعـث صـرفـهجـویـی در وقـت خـوانـنده میشـوند، بـلـکه باعـث شکوفایی خلاقیتهای وی نیز میگردند. از جمله امکان تغییر انـدازه و نـوع قـلم مـتن همچنـین بسیـاری از کتـابهـای الکترونیکی به ابزاری مجهز شدهاند که به کاربران امـکان مـیدهـد که زیـر پاراگرافهـای مـورد نظر خـود خـط بکشـند و یا نکاتی را یادداشت کنند. همچنین میتوان صفحات مدنظر خود را برایمراجعاتبعدینشانهگذاریکرد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
کتـابـخانه مجازی ایران[۵۰]فعـالیت خود را از شهریور ۱۳۸۵ و با هـدف غنی کـردن محتوای فـارسـی و همچنین افزایش هرچه بیشتر فرهنگ کتابخوانی در اکـثر رشـتههـای عـمومـی و تخـصـصـی در عـرصـه ایـنـترنــت آغـاز نموده است. این سایت با داشتن حدود ۷۰۰۰ کتاب الکترونیکی در ۴۵ مـوضـوع مختـلف کـه روز بـه روز به تـعـداد آن افزوده میشود یکی از بهترین کتابخانههای مجازی سازمان یافته ایران مـیباشد کـه بهصـورت شخصـی اداره می شـود. و انشاا… در آینده تبدیل به منبع عظیم کتابهای الکترونیکی با دسترسی مستقیم و بدون محدودیت و کـاملا رایـگـان خواهد شد. اکثر کتابهای این سایت فـقـط بهصـورت الکـترونیکی و در محیط مجازی و اینترنت منتشر شدهاند و همچنین در گوشه و کنار اینترنت بهصورت پراکنده موجود است. لذا تا جایی که امکان داشت منابع و ناشـرین آن نیـز در سـایـت معرفی شده اند. کتابهای این کتابخانه از چنان تنوع زیادی برخـوردار اسـت کـه شمـا با هـر سـطح دانـش و نـوع تفـکـری میتوانید از بخش زیادی از کتابخانه کمال استفاده را نمایید. تعداد بسیاری از کتابهای این کتابخانه بـدلیل تجـدید چـاپ نشدن در بازار کتاب بسیار نایـاب میباشنـد و بیـش از سـی سـال است که از چـاپ آخـرین نسـخه آنهاگـذشـته اسـت. این سایت به هیچگونه مراکز دولتی وابسته نمی باشد و مخارج آن نیز کاملا شخصی تامین میشود. قابل ذکر اسـت کـه تمام کتابها بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران و رعایت کامل قانون کپی رایت داخلی، در سـایت نشر میشـونـد.
در این کتابخانهی دیجیتالی، کتابها به زبان فارسی و در بیست و هشت موضوع قابل دسترسیاند مانند: اشعار و ادبیات قدیم، نقد و بررسی، پزشکی، کامپیوتر و تکنولوژی،رمان،مذهبی و غیره
۲-۲-۲۰-۲-۴. موسسه فرهنگی واطلاع رسانی تبیان [۵۱]
این موسسه وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی است و کتابها به زبانهای فارسی، انگلیسی و عربی قابل دسترسی میباشند . کتابهای فارسی در بیست موضوع اصلی، کتابهای انگلیسی در بیست و پنج موضوع اصلی و کتا بهای عربی در بیست موضوع اصلی مرتب شده اند(غفاری و علیپور،۱۳۸۷).
۲-۲-۲۰-۲-۵. کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد
دانشگاه آزاد اسلامی یکی از بزرگترین و موثرترین دانشگاههای ایران و منطقه خاورمیانه دارای بیش از۱۷۰۰۰۰۰ دانشجو،بیش از ۳۰۰۰۰ عضو هیات علمی و ۳۵.۰۰۰ پرسنلدر سراسر کشور می باشد. این تعداد افراد در بیش از ۴۴۰ واحد دانشگاهی و مراکز آموزشی فعال اعم از شعب واحد علوم و تحقیقات ، در فضایی متجاوز از ۲۰ میلیونمترمربعمشغول به تحصیل یا کار میباشند. یکی از مهم‌ترین افتخارات دانشگاه آزاد اسلامی، نقش چشمگیر این دانشگاه در فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی کشور و جهان است. امکانات و تجهیزات بسیار مدرن و ارتباطات فراوان این دانشگاه با مراکز علمی جهان موجب شده است که تحقیقات دست اولی در شاخه‌های مختلف علمی در این دانشگاه صورت گیرد. همچنین حضور فعال اعضای هیات علمی و دانشجویان در سمینارها، نشست‌ها و مسابقات علمی و ورزشی مختلفی که در سراسر جهان برگزار میگردد، که توانسته بیش از ۱۲۰۰مدال جهانی کسب نماید[۵۲].
بنابراین دسترسی به منابع علمی روزآمد از جمله کتابخانه دیجیتال از اولین نیازها و حقوق اساتید، محققین و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی می باشد .
“کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی ” با مدیریت” مرکز مطالعات استراتژیک” جهت استفاده تمامی واحدهای دانشگاه، با اولویت استفاده در واحدهای دارای رشته های کارشناسی ارشد و دکتری، راهاندازی گردیده است. هم اکنون در مرحله دوم گسترش این کتابخانه ، ۳۰ واحد دانشگاهی به کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی متصل گردیدهاند که با توجه به برنامهریزیهای بهعمل آمده ، در آینده نزدیک کلیه واحدهای دانشگاه میتوانند به این مجموعه ارزشمند دسترسی داشته باشند. این کتابخانه میتواند نقشی کلیدی در پیشرفت علمی و تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی ایفا نماید . با راه اندازی این کتابخانه دیجیتال، در حال حاضر استاندارد دسترسی به اطلاعات علمی روزآمد در دانشگاه آزاد اسلامی قابل مقایسه با پیشرفتهترین دانشگاههای دنیا می باشد .
“کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی ” شامل مجموعه های مهم زیر است:
- استفاده نامحدود از ۱۰ بانک اطلاعاتی هسته و Core دنیا حاوی نزدیک به ۴۰ میلیون خلاصه مقاله و نیز دسترسی به حدود ۹۰۰ بانک اطلاعاتی تخصصی دیگر در کتابخانههای دانشگاه
- دسترسی به حدود ۰۰۰ / ۱۰ ژورنال الکترونیکی شامل ۱۰ میلیون مقاله تمام متن و تمام تصویر
- دسترسی به حدود ۱۰۰۰ کتاب ، مرجع وهندبوک[۵۳] الکترونیکی
- خلاصه و اطلاعات حدود ۰۰۰/۶۰۰ / ۱ پایان نامه دانشگاههای آمریکا و اروپا
- استفاده از خدمات کتابخانه ای (اس.دی.آی،آلرت،لینک) [۵۴]
- تهیه اصل مقالات با بهره گرفتن از سرویس هوشمند تهیه مدارک علمی (اسمارت داک[۵۵])(جاسبی).
کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی شامل بخشهای زیر می باشد .
- بانکهای اطلاعاتی :
- بانک اطلاعاتی قلب کتابخانه دیجیتال را تشکیل میدهند. هر تحقیق ابتدا از رجوع به یک بانک اطلاعاتی مرتبط شروع میگردد. در کتابخانه دیجیتال دانشگاه آزاد اسلامی دسترسی نامحدود به حدود ۱۰ بانک اطلاعاتی معتبر در قالب بانکهای اطلاعاتی مرکزی ، هسته و تخصصی فراهم گردیده است تا تمامی نیازهای اطلاعاتی و تحقیقاتی دانشگاه را پوشش دهد.
- وب ساینس[۵۶]
بزرگترین بانک اطلاعاتی دنیاست که به شکل استنادی امکان دسترسی به منابع و مراجع یک مقاله را در یک زنجیره نامحدود فراهم نموده و مقالات مرتبط و تاریخچه تحقیق را در اختیار محقق قرار میدهد. این بانک اطلاعاتی، خلاصه مقالات بیش از ۸۵۰۰ ژورنال معتبر علمی را پوشش میدهد. وس[۵۷] در قالب سه بانک اطلاعاتی زیر عرضه گردیده است تا در تمامی موضوعات نیازهای محققین دانشگاه را برآورده نماید :
- نمایه استنادی علم[۵۸]
- نمایه استنادی علوم اجتماعی[۵۹]
- نمایه استنادی هنر و علوم انسانی[۶۰]
