آنها طی مقاله ای تحت عنوان« بطرف تکامل سیستم مفهومی گردشگری» در سال ۲۰۰۹ به تبیین و تکاملی سیستم استنتاجی گردشگری بر اساس نگرش نو و انطباق با شرایط جدید و بی نظمی های جدید پرداخته اند. در این مدل عناصر آنتروپی، بازدارنده، هم ایستایی( همگن)، سناریوهای سیستم و عناصر بی نظمی با جزئیات خود به صورت چتری وحلقه های تودرتو از مرکز ( گردشگری)، سیستم گردشگری را تشکیل داده که عناصر آنها با همدیگر دارای ارتباط متقابل دارند. در این مدل بطور نسبی تمامی عناصر مؤثر و تشکیل دهنده گردشگری اعم از حمل ونقل، اقامتگاهها، خدمات ترابری ومسافرتی، خدمات پذیرایی، خدمات عمومی و مجانی، تفریح، فرهنگ و… را مورد بررسی قرار داده و به درک مفاهیم ذهنی و واقعیت های بیرونی با توجه به ارزش و اهمیت عناصرگردشگری پرداخته است( بریونز، تجیدا و مورالس،۲۰۰۹). مدل ارائه شده زیر بر پایه نظریه سیستمی پرورانده شده است؛ این مدل در طبقه بندی مدل های نظری- سیستم گردشگری کل از گونه پیش بینی کننده می باشد.
شکل۲-۱ دیدگاه بریونز(تجیدا و مورالس،۲۰۰۹)
- دیدگاه کاسپار
کاسپار[۳۶] گردشگری را همانند سیستمی باز مشتمل بر ساختار داخلی اعم از زیر سیستم های موضوعی و فرعی با سیستم فرادست متشکل محیط های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فن آوری و اکولوژی که دارای ارتباط متقابل با یکدیگر هستند، محسوب می کرد ؛ وی عقیده داشت، نباید ساختار داخلی سیستم جدای از محیط فرا دست در معنا و مفهوم آن بررسی شود؛ همین واقعیت که انسان در کانون رویداد گردشگری قرار دارد، ما را وادار می سازد که از بررسی بخشی و گسسته چشم پوشی کنیم. ما باید خودمان را از اندیشه تک بعدی نگر، رها ساخته و در صدد برآییم حتی الامکان به طور یکپارچه به مسائل بپردازیم(کاسپر،۱۹۷۵/ مؤمنی، ۱۳۸۶). مدل کاسپار بر اساس طبقه بندی بنیادین مدل های گردشگری در زمره مدل های نظری- سیستم کل و از گونه تشریحی می باشد.شکل شماره سیستم گردشگری(مدل کاسپار)
سیستم فرادست
محیط اقتصادی
محیط اجتماعی
سیستم گردشگری
زیر سیستم :
موضوعی
گردشگری
زیر سیستم های
ساختاری
مکان گردشگری
بنگاه تولید گردشگری
سازمانهای گردشگری
محیط اکولوژی
محیط سیاسی
محیط فن آوری
نمودار ۲-۹ . مدل کاسپار (کاسپار ۱۹۷۵).
- دیدگاه هولدن
هولدن[۳۷] از جمله اندیشمندانی است که گردشگری را به عنوان یک سیستم مورد توجه و بررسی قرار می دهد. او با به نمایش گذاشتن عناصر مختلف سیستم گردشگری، اهمیت داده های سیستم گردشگری در چشم انداز محیطی، منابع انسانی و طبیعی را متذکر و برجسته می نماید. وی معتقد است درون سیستم گردشگری سه بخش زیر سیستم، یعنی زیر سیستم مقصد، گردشگر و حمل و نقل اهمیت داشته که یکدیگر را پوشش داده و به یکدیگر نیز وابسته اند. در زیر سیستم مقصد، جاذبه های طبیعی و فرهنگی برای جذب گردشگری مهم است که منجر به خروجی سیستم می شود. داده های خروجی سیستم وابسته به درآمد و علاقه گردشگران است که تغییرات فرهنگی و محیطی جامعه را بدنبال خواهد داشت(هولدن،۲۰۰۰).
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
مدل ارائه شده از طرف هولدن بر پایه نظریه سیستمی می باشد؛ این مدل در طبقه بندی مدل های نظری- سیستم های کل از گونه پیش بینی کننده و اثرات اکولوژیکی است. شکل شماره سیستم گردشگری، چشم انداز محیطی(دیدگاه هولدن)
شکل ۲-۲ . سیستم گردشگری، چشم انداز محیطی(هولدن ، ۲۰۰۰).
۲-۷ مدل مفهومی
H7
H5
H2
H4
انتخاب مقاصد
مسافرتی
H3
H6
H1
دراین مدل مفهومی سعی شده است تا تمامی عوامل تاثیرگذار بر انتخاب مقاصد مسافرتی مدنظر قرار داده شود، همانطور که در مدل آورده شده متغیرهای مستقل این تحقیق شامل: عوامل اقتصادی، عوامل سیاسی، عوامل فردی، عوامل اجتماعی و فرهنگی، عوامل جغرافیایی و طبیعی، برنامه های آژانس و سایر عوامل می شود که در ادامه به صورت جامع به تشریح این عوامل می پردازیم.
۲-۷-۱ عوامل اقتصادی (Economic factors):
گردشگری قبل از هر چیز یک مسئله اقتصادی است. سامان دهی فضای جغرافیای در امر مبادله آزاد گردشگری شکل می گیرد و تجارت مسافرت بر پایه سرمایه داری و سودآوری انجام می شود. از این رو گردشگری در فرایند عرضه و تقاضا جلوه هایی از توسعه نشان می دهد . گردشگری در اصل صرف کردن اوقات فراغت است که در روندی از اقتصادی شدن امر اجتماعی شکل می گیرد. گردشگری بدون کنش و واکنش میهمان و میزبان نمی تواند وجود داشته باشد و از آنجا که در ازای این کنش و واکنش مبادله پول صورت می گیرد گردشگری را نمی توان صرفاً یک امر فرهنگی محسوب نمود و یا آن را حرکتی غیراقتصادی به حساب آورد(رضازاده و نجفی اسدالهی،۱۳۸۹). گردشگری در زمینه اقتصادی علاوه بر جنبه های مختلف کسب ارز خارجی انتقال بخشی از قدرت خرید اتباع سایر کشورها به کشور جذب کننده گردشگر است. گردشگری منجر به افزایش تحرک در تولید و توزیع، ایجاد مشاغل و خدمات گوناگون و کمک به سرعت گردش پول می شود. ضریب افزایش درآمد در گردشگری سبب افزایش ثروت و ضریب افزایش اشتغال موجب افزایش درآمد گردشگری و ضریب افزایش اشتغال موجب ایجاد مشاغل جدید از طریق گردشگری می شود(همان منبع). صاحبان سرمایه و بانک داری معیارهای اقتصادی برای تحرک گردشگری در نظردارند و معتقدند که کشورهایی با درآمد سرانه کمتر از ۳ هزار دلار نمی توانند تحرک چندانی در امر گردشگری داشته باشند و یا اقدام به سرمایه گذاری های مهم در این زمینه بنمایند(همان منبع).
تقاضای گردشگری با توزیع عادلانه درآمد همبستگی دارد. یعنی اگر درآمدهای یک کشور به طور عادلانه ای بین کل جمعیت آن کشور توزیع شود و در آن زمان می توان با توجه به سهم سرانه از درآمد ملی به شدت یا ضعف تقاضای گردشگری پی برد(همان منبع).
۲-۷-۱-۱ آثار منفی گردشگری در رابطه با اقتصاد
تراکم بیش از حد گردشگران در بعضی مقاصد گردشگری ممکن است به برانگیختن خشم، ناراحتی و حس دشمنی ساکنان محلی نسبت به گردشگران منجر شود. اگر جریان گردشگری به یک منطقه بسیار زیاد باشد، گردشگران از جاذبه ها و اماکن تفریحی، رستوران ها، فروشگاه ها، و وسایل حمل و نقل بیش از اندازه استفاده می کنند و افراد محلی نمی توانند به راحتی از آنها بهره برداری نمایند. به علاوه ممکن است گردشگری موجب گرانی کالا و خدمات در محل گردد. بخشی از مردم که از حضور گردشگران سودی نمی برند و به علت حضور آنها مخارجشان افزایش می یابد با گردشگری و گردشگران مخالفت می کنند(پاپلی یزدی و سقایی،۱۳۹۰).
جدول ۲-۶ اثرات اقتصادی (گوهری،۱۳۹۰: ۲۲).
اثرات مثبت | اثرات منفی |
مشارکت در درآمد و استاندارد زندگی | افزایش قیمت کالاها و خدمات |