آیین نامه حق مالکیت مادی و معنوی در مورد نتایج پژوهش های علمی
موسسه آموزش عالی فارابی
مقدمه: با عنایت به سیاست های پژوهشی و فناوری موسسه در راستای تحقق عدالت و کرامت انسانها که لازمه شکوفایی علمی و فنی است و رعایت حقوق مادی و معنوی موسسه و پژوهشگران، لازم است اعضای هیأت علمی، دانشجویان، دانش آموختگان و دیگر همکاران طرح، در مورد نتایج پژوهشهای علمی که تحت عناوین پایان نامه، رساله و طرحهای تحقیقاتی با هماهنگی موسسه انجام شده است، موارد زیر را رعایت نمایند:
ماده ۱- حق نشر و تکثیر پایان نامه / رساله و درآمدهای حاصل از آنها متعلق به موسسه می باشد ولی حقوق معنوی پدید آورندگان محفوظ خواهد بود.
ماده ۲ – انتشار مقاله یا مقالات مستخرج از پایان نامه / رساله به صورت چاپ در نشریات علمی و یا ارائه در مجامع علمی باید به نام موسسه بوده و با تایید استاد راهنمای اصلی، یکی از اساتید راهنما، مشاور و یا دانشجوی مسئول مکاتبات مقاله باشد. ولی مسئولیت علمی مقاله مستخرج از پایان نامه و رساله به عهده استاد راهنما و دانشجو می باشد.
تبصره: در مقالاتی که پس از دانش آموختگی بصورت ترکیبی از اطلاعات جدید و نتایج حاصل از پایان نامه / رساله نیز منتشر می شود نیز باید نام موسسه درج شود.
ماده ۳ – انتشار کتاب و یا نرم افزار و یا آثار ویژه حاصل از نتایج پایان نامه / رساله و تمامی طرح های تحقیقاتی کلیه واحد های دانشگاه اعم از دانشکده ها، مراکز تحقیقاتی، پژوهشکده ها، پارک علم و فناوری و دیگر واحدها باید با مجوز کتبی صادره از معاونت پژوهشی موسسه و بر اساس آئین نامه های مصوب انجام شود.
ماده ۴ – ثبت اختراع و تدوین دانش فنی و یا ارائه یافته ها در جشنواره های ملی، منطقه ای و بین المللی که حاصل نتایج مستخرج از پایان نامه / رساله و تمامی طرح های تحقیقاتی دانشگاه باید با هماهنگی استاد راهنما یا مجری طرح از طریق معاونت پژوهشی موسسه انجام گیرد.
ماده ۵ – این آیین نامه در ۵ ماده و یک تبصره در تاریخ ۱/۴/۸۷ در شورای پژوهشی و در تاریخ ۲۳/۴/۸۷ در هیأت رئیسه موسسه به تایید رسید و در جلسه مورخ ۱۵/۷/۸۷ شورای موسسه به تصویب رسیده و از تاریخ تصویب در شورای موسسه لازم الاجراست.

موسسه آموزش عالی فارابی
تحصیلات تکمیلی مدیریت
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

رشته مدیریت فناوری اطلاعات
( گرایش منابع اطلاعاتی )
تاثیر بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات بر توانمند سازی دانش آموزان مدارس هوشمند بابلسر از دید معلمان
پژوهشگر
محمد اسدی گنجی
استاد راهنما :
دکتر عیسی ابراهیم زاده
استاد مشاور :
دکتر علی رضا ربیع
شهریور ۹۰
تقدیم به:
خدایی که آفرید
جهان را، انسان را، عقل را، علم را، معرفت را، عشق را
و به کسانی که عشقشان را در وجودم دمید.
پدرِ بزرگوار و مادرِ مهربانم ،
این مجموعه تلاشی است اندک و هدیه ایست ناچیز ، به پاس دریایِ بی کران ِ مهربانی تان
تقدیم به قلب مهربان و دستان پرتلاشتان .
خدایا چنان کن سرانجام کار
تو خشنود باشی و ما رستگار
تقدیر و تشکر:
حال که با لطف خداوند مهربان ، نوشتن پایان نامه به پایان رسید بر خود لازم می دانم که از تمامی اساتید ، دوستان و بزرگوارانی که صمیمانه و بی شائبه بنده را در انجام این امر یاری نموده اند تقدیر و تشکر نمایم:
از استاد بزرگوار جناب آقای دکتر عیسی ابراهیم زاده که به عنوان استاد راهنما در تمام مراحل انجام این کار با خلقی خوش بنده را راهنمایی نموده اند صمیمانه تشکر می نمایم .
همچنین از استاد محترم جناب دکتر علی رضا ربیع که مشاوره ی این پژوهش را بر عهده داشتند و در مراحل مختلف ، با صبر و حوصله بسیار ، این کار را مطالعه نموده و نکات اساسی و ایرادت آنرا گوشزد نموده اند ، سپاسگزاری می نمایم .
چکیده
هدف کلی این مطالعه ، بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات ( فاوا ) در توانمندسازی دانش آموزان اعم از افزایش و بهبود در سطح یادگیری ، پیشرفت تحصیلی ، خلاقیت ، انگیزه ، مشارکت درسی و روحیه پژوهشی دانش آموزان می باشد . سوالات این تحقیق عبارتند از : سوال اصلی : آیا فاوا موجب توانمندسازی دانش آموزان در مدارس هوشمند می شود؟ و سوالات فرعی : ۱) آیا فاوا بر سطح یادگیری دانش آموزان مدارس هوشمند تاثیر دارد؟ ۲) آیا فاوا بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مدارس هوشمند تاثیر دارد؟ ۳) آیا فاوا بر خلاقیت دانش آموزان مدارس هوشمند تاثیر دارد؟ ۴) آیا فاوا بر انگیزه تحصیلی دانش آموزان مدارس هوشمند تاثیر دارد؟ ۵) آیا فاوا بر افزایش فعالیت های گروهی دانش آموزان مدارس هوشمند تاثیر دارد؟ ۶) آیا فاوا در افزایش روحیه پژوهشی دانش آموزان مدارس هوشمند تاثیر دارد؟
روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی می باشد . جامعه آماری شامل کلیه آموزگاران مدارس هوشمند شهرستان بابلسر در سال تحصیلی ۹۰ – ۸۹ می باشند . حجم نمونه آماری بر اساس جدول کرجسی و مورگان به تعداد ۹۱ نفر تعیین گردید . روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد . روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی می باشد که در روش میدانی از ابزار پرسشنامه محقق ساخته ی بسته پاسخ استفاده شده است ، برای تعیین روایی آنها از روایی محتوایی و برای تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که ضریب آلفای پرسشنامه ، ۸۴/۰ محاسبه شد . برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی توسط نرم افزارSPSS و Excel استفاده گردید .
پس از تجزیه و تحلیل داده ها ، سوال اصلی و سوالات فرعی تحقیق مورد تایید واقع شدند .

واژه های کلیدی : فناوری اطلاعات و ارتباطات، آموزش الکترونیکی، مدارس هوشمند، انگیزش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : کلیات تحقیق ۱۳-۱
۱-۱ ) مقدمه ۱
۱-۲ ) تعریف موضوع و بیان مساله ۲
۱-۳ ) اهمیت و ضرورت تحقیق ۴
۱-۴ ) اهداف تحقیق ۶
۱-۵ ) سوال اصلی و سوال های ویژه تحقیق ۷
۱-۶ ) قلمرو تحقیق ۸
۱-۷ ) روش تحقیق ۸

* ارزش ها و اصول اصلی خود را مشخص کنید.
* اطمینان حاصل کنید که می دانید ذی نفعان داخلی و خارجی در حوزه کار شما چه کسانی هستند و چه موضوعاتی می تواند بر روابط شما و آنها تاثیرگذار باشد.
* بهترین تیم ممکن را در کنار خود داشته باشید و دریابید که چگونه می توانید از مسئولیت اجتماعی شرکت ها برای ذی نفعان گوناگون بهره ببرید.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

* به چگونگی پیوند استراتژی مسئولیت اجتماعی شرکت ها با استراتژی کسب و کار خودتان و رویه های منابع انسانی پی ببرید.
* برای استراتژی مسئولیت اجتماعی شرکت ها از داخل و خارج سازمان خود موافقت کسب کنید و به طور مداوم ارتباط برقرار نمایید.
* آموزش حیاتی است؛ چرا که مسئولیت اجتماعی شرکت ها تنها زمانی موثر است که کارمندان در آن دخالت داده شوند؛ در غیر این صورت، نگرش یا رفتارها تغییر نخواهد کرد.
* پیاده سازی و رعایت مسئولیت اجتماعی شرکت ها را در سازمان به طور موثر اندازه گیری و ارزیابی نمایید؛ در غیر این صورت، زمان، کار و هزینه ای که در این موضوع سرمایه گذاری شده است بر مبنای فرضیات خواهد بود نه نتایج واقعی.
می توان نشان داد که نتایج مستقیم (مثلا، صرفه جویی در مصرف سوخت که باعث کم شدن میزان انتشار کربن می شود) و نتایج غیرمستقیم (افزایش رضایت کارمندان) ناشی از استراتژی های مسئولیت اجتماعی شرکت ها در کارآمدی کسب و کار نقش دارد. یکی از روش هایی که می توان با آن نتایج را بررسی کرد یک رویکرد متوازن امتیازدهی است که برای انواع مختلفی از عوامل که با لایه پایین سازمان در کسب و کار در ارتباط است، اندازه گیری می شود؛ مثل کارمندان داخلی، فرآیندها و مشتریان..
بخش دوم:
عملکرد
۲-۲-۱- مدیریت عملکرد
مدیریت عملکرد ترجمه عبارت انگلیسی «Performance Management» می باشد که تعاریف متعددی از آن شده است، موارد زیر از آن جمله اند:
مدیریت عملکرد : شامل استراتژی های کلیدی اندازه گیری ،نظارت وارزیابی است (لینگ و هوارد ،۲۰۰۷: ۳۹۳)
مدیریت عملکرد اصطلاح عامی برای آن دسته از فعالیتهای سازمانی است که با مدیریت امور و مسئولیتهای شغلی و رفتاری کارکنان سرو کار دارد. مدیریت عملکرد راهی برای تسهیل برقراری ارتباط و ایجاد تفاهم بین کارکنان و سرپرستان است و به پیدایش محیط مطلوب تر کاری و تعهد بیشتر نسبت به کیفیت خدمات منجر می شود. ( ابیلی و موفقی،۱۳۸۲ : ۸ )
مدیریت عملکرد را میتوان روشی استراتژیک و یکپارچه برشمرد ،به منظور فراهم سازی موفقیتی پایدار برای سازمانها ،از طریق بهبود عملکرد کارکنانشان و همچنین از طریق توسعه قابلیت های افراد و تیم ها. مدیریت عملکرد از این رو استراتژیک است که به مقوله های گسترده تر فراروی شرکت می پردازد ، از جمله اینکه آیا سازمان در محیط آن به نحوی اثر بخش فعالیت میکند یا نه و افزون برآن ، به سمت و سوی کلی حرکتی که سازمان قصد دارد برای رسیدن و دستیابی به اهداف بلند مدت خود ، انجام دهد.مدیریت عملکرد از چهار جنبه، یکپارچه است:۱-انسجام عمودی-پیوند یا توازن میان اهداف تجاری،فردی و تیمی؛ انسجام کارکردی، پیوند میان استراتژی های کارکردی در بخش های مختلف شرکت ؛انسجام منابع انسانی، پیوند میان ابعاد مختلف مدیریت منابع انسانی و به ویژه توسعه سازمان ، توسعه منابع انسانی و پاداش ها، برای رسیدن به نگرشی منسجم به مدیریت و توسعه کارکنان ؛و انسجام نیازهای فردی بانیازهای سازمانی،تاحدامکان
با توجه به تعاریف فوق می توان مدیریت عملکرد را رویکردی دانست که با بهره گرفتن از ارتباطات دوجانبه بین سرپرستان و کارکنان، باعث تفهیم خواستها و انتظارات سازمان از کارکنان از یکسو و انتقال خواستها و تقاضاهای کارکنان به سرپرستان و مدیریت سازمان از یکسو، محیطی را جهت استفاده بهینه از کلیه امکانات و منابع در جهت تحقق اهداف سازمان پدید می آورد. مدیریت عملکرد باعث می شود تا سرپرستان به آسانی عملکرد ضعیف کارکنان را تشخیص و در جهت بهبود آن اقدام نموده و از سوی دیگر با دادن پاداشهای مناسب به عملکرد مطلوب کارکنان، عملکردهای مطلوب را ترغیب و تکرار پذیری آنها را افزایش دهند. مدیریت عملکرد فرایندی است که هم ارزشیابی عملکرد وهم نظامهای انضباطی و خط مشی های رسیدگی به شکایات را بعنوان ابزار مدیریتی خود در بر می گیرد. فنون و ابزار این مدیریت برای بالا بردن بهره‌وری کارکنان و کسب مزیت رقابتی سازمان بکار می رود
مدیریت عملکرد، حوزه‌ای از منابع انسانی است که می‌تواند بیشترین سهم را در بهبود عملکرد سازمان داشته باشد. هدف از استراتژی‌های مدیریت عملکرد، افزایش اثربخشی سازمان، افزایش بهره‌وری کارکنان و گروه‌ها و کسب سطح بالاتری از مهارت، شایستگی و افزایش تعهد و انگیزه در کارکنان است. استراتژی‌های مدیریت عملکرد به مسائلی همچون چگونگی مدیریت سازمان برای رسیدن به اهداف تعیین شده، می‌پردازد. مدیریت عملکرد را می‌توان به عنوان روشی استراتژیک و یکپارچه برای فراهم آوردن موفقیتی پایدار برای سازمانها از راه بهبود عملکرد کارکنان تعریف کرد. مدیریت عملکرد از این جهت استراتژیک است که به مسائل گسترده‌ فراروی سازمان می‌پردازد؛ اینکه آیا در محیط خود به گونه‌ای اثربخش فعالیت می‌کند و اینکه جهت کلی حرکت سازمان به سمت دستیابی به اهداف سازمانی است یا خیر؟
استراتژی‌های مدیریت عملکرد اهداف عمده زیر را دنبال می‌کنند:
_ کمک به نیروی انسانی در جهت بهبود عملکرد؛
_ توسعه و پرورش کارکنان در جهت طی مسیر شغلی؛
_ استفاده از نظرات کارکنان برای بهبود سازمان؛
_ مشارکت و تشویق کارکنان؛
_ گردآوری اطلاعات لازم برای جبران خدمت کارکنان؛
_ کشف نقاط قابل بهبود و برنامه‌ریزی برای بهبود آنها (دسلر،۲۰۰۵)
سیستم مدیریت عملکرد را می‌توان متشکل از سه جزء: عوامل مورد ارزیابی، ورودی‌ها و خروجی‌های سیستم دانست. عوامل اصلی مورد ارزیابی سیستم مدیریت عملکرد عبارتند از:
_ میزان دستیابی به اهداف،
_ رعایت ارزشهای اصلی سازمان،
_ ویژگیهای افراد، مانند: انگیزه، مهارت‌های فردی و خلاقیت
_ توان بالقوه افراد.
ورودی‌های سیستم را می‌توان با این عنوان‌ها زیر بیان کرد:
_ محدوده‌های مورد ارزیابی،
_ عوامل کلیدی موفقیت و شاخص‌های عملکرد،
_ قابلیت‌های موردنیاز سطوح مختلف سلسله مراتب شغلی،
_ اهداف یا الزامات مشخص مشاغل گوناگون.
و در نهایت خروجی‌های سیستم موارد را در برمی‌گیرند:
_ ارزیابی و درجه‌بندی عملکرد،
_ برنامه‌های بهبود عملکرد مانند آموزش،
_ برنامه بهبود شغلی،
_ ارزیابی از پائین به بالا.
شرط مهم و اساسی در پیاده‌سازی استراتژیهای مدیریت عملکرد، برخورداری از حمایت کامل مدیریت ارشد و مشارکت کامل مدیران صف است. نقش کارکنان در فرایند مدیریت عملکرد نیز باید بسیار دقیق و روشن باشد، زیرا آنان باید این فرایند را از خود بدانند و با مشارکت خود زمینه بهبود عملکرد سازمان را فراهم آورند. سازمانهایی در بهبود عملکرد خود با توفیق همراه خواهند بود که به این هدف بنیادین توجه کنند: «ایجاد فرهنگی که در آن افراد و گروه‌ها مسئولیت بهبود مستمر فرایند کسب و کار و مهارتها و میزان مشارکت خود را به عهده می‌گیرند». (آرمسترانگ، ۱۳۸۰ : ۱۲۱ ) .
۲-۲-۲-هدف مدیریت عملکرد
هدف از استراتژی مدیریت عملکرد فراهم ساختن ابزارها وروش هایی است که از طریق آنها نتیجه بهتری از سازمانها ، تیم ها و افراد به دست آید و این امر مهم از طریق درک و مدیریت عملکرد در داخل سازمان و در مسیر چارچوبی توافق شده از اهداف و استاندارد ها و نیاز های شایستگی برنامه ریزی شده ،میسر و کهن میگردد .مدیریت عملکرد ،برای جلب موافقت کارکنان و مدیران سازمان در خصوص کارهایی که انجام شان ضروری است ، به تنظیم و تدوین فرایند های لازم می پردازد و افزون بر آن ، نگرشی را به مدیریت و توسعه کارکنان ایجاد می کند که احتمال موفقیت سازمان را در کوتاه مدت و بلند مدت افزایش میدهد . اداره مدیریت عملکرد را مدیران عملیاتی بر عهده دارند.همچنین به منظور بهره گیری هر چه بهتر از عامل نیروی انسانی، می بایست آموزشهای لازم تدوین و هماهنگی و همدلی در بین کارکنان ایجاد و اهداف آنها را با اهداف سازمان همسو نمود. مدیریت عملکرد با ایجاد محیطی مشارکتی و ابلاغ اهداف سازمان به کارکنان و راه های دستیابی به آنها و همچنین برقراری جلسات ارزیابی و هدایت کارکنان و نیز با بهره گیری از سیستمهای پرداخت بر مبنای عملکرد، باعث ایجاد همسویی اهداف کارکنان و سازمان گردیده و بهره‌وری نیروی کار را افزایش می دهد. در چنین نظامی افراد احساس تعلق خاطر بیشتری به سازمان می نمایند. انجام رضایتبخش امور محوله توسط کارکنان باعث بهبود عملکرد کل سازمان می گردد. بنابراین یک تعهد دوسویه بین کارکنان و سازمان ایجاد می شود که نتیجه آن چیزی جز بهبود عملکرد، کارایی و بهره‌وری سازمان نمی باشد. یک نوع هماهنگی بین اهداف کارکنان و اهداف سازمانی ایجاد می شود که هر چه کارکنان برای تحقق اهداف سازمانی بیشتر تلاش نمایند، اهداف خودشان نیز که آمیزه ای از دریافتهای جبرانی و احترام بیشتر است، بیشتر محقق می گردد و از سوی دیگر سازمان نیز با افزایش بهره‌وری که بدست می آورد بهتر می تواند در محیط رقابتی به کسب درآمد بپردازد و پرداختهای جبرانی و تسهیلات بهتری را در اختیار نیروی انسانی خود قرار دهد.
۲-۲-۳-موضوعات مهم در مدیریت عملکرد
استراتژی مدیریت عملکرد در وهله اول به بهبود عملکرد برای رسیدن به اثر بخشی سازمانی ،تیمی و فردی می پردازد. همانگونه که لاوسون (۱۹۹۵)^[۳۰] گفته است ،«سازمان ها مجبورندکارهای درست را باموفقیت انجام دهند ».
دوم آنکه استراتژی مدیریت عملکرد به توسعه کارکنان مربوط می شود. تاهنگامی که فرایند های اثر بخش توسعه وجود نداشته باشند،بهبود عملکرد دست نایافتنی است. این استراتژی به ویژگی ها و شایستگی های محوری سازمان و قابلیت ها فردی و تیمی توجه میکند . مدیریت عملکرد به واقع باید «مدیریت توسعه و عملکرد»نامیده شود.
سوم آنکه تأکید استراتژی مدیریت عملکرد عمدتأ بر تأمین نیازها و انتظارهای تمام گروه های ذی نفع سازمان- مانند مالکان ، مدیران ، کارکنان، مشتریان ، عرضه کنندگان و عموم- مردم است. در این میان به ویژه با کارکنان به مانند شرکایی برخورد میشود که منافعشان مورد توجه و احترام قرار گرفته است و میتوانند راجع به موضوعات و مسائل مربوط به خودشان تصمیم گیری کنند و دیدگاه هایشان را مطرح سازند و سازمان نیز به این نظر ها و دیدگاه ها توجه کند. سرانجام آنکه استراتژی مدیریت عملکرد بر ارتباطات و مشارکت کارکنان تأکید میکند و هدفش ایجاد جوی است که امکان گفت و گوی مستمر میان مدیرانو اعضای تیم ها را فراهم آورد تا در طی این گفت و گو ها و مذاکرات بتوانند انتظاراتشان را از یکدیگر بیان کنند و همگی از اطلاعات مربوط به مأموریت و ارزش ها و اهداف سازمان آگاه شوند . مدیریت عملکرد می تواند از طریق ترغیب افراد وتیم ها به مشارکت در تعریف اهداف خود و روش های تحقق این اهداف ،به ایجاد سازمانی با تعهد بالا یاری برساند . هدف از استراتژی مدیریت عملکرد، فراهم آوردن ابزاری است که از طریق آن نتایج بهتری از سازمان و تیم ها و افراد آن به دست آید و این امر مهم از طریق درک و مدیریت عملکرد بر اساس چارچوب توافق شده در خصوص اهداف برنامه ریزی شده و همچنین استاندارد ها و نیاز ها و الزامات شایستگی ،میسر است
۲-۲-۴-فرایند مدیریت عملکرد

نیروی مقاومت خاک (F_r) بیانگر توانایی خاکدانه­ها در برابر تخریب ناشی از اعمال نیروهای خارجی می­باشد که تحت تاثیر خصوصیاتی از قبیل رطوبت اولیه خاک (کراس و لارسون^[۳۲]، ۱۹۷۷)، سابقه کشت و کار در خاک ( بیر و همکاران^[۳۳]، ۱۹۹۴)، نوع و غلظت ترکیبات میکروبی پایدار کننده خاکدانه از قبیل رزین و صمغ (لینچ و برگ^[۳۴]، ۱۹۸۵؛ هاریس و همکارن^[۳۵]، ۱۹۶۶)، نوع و مقدار مواد آلی و معدنی پایدارکننده خاکدانه ( از قبیل مقدار رس، مواد هومیکی، اکسیدهای آهن و آلومینیوم و کربنات کلسیم آزاد)، بافت خاک و مقدار سیلیکات و کاتیون­های چند ظرفیتی (نیرینگ و بردفرد^[۳۶]، ۱۹۸۵) قرار می­گیرد.
گرچه بسیاری از خصوصیات فیزیکی خاک به طور مستقیم و غیر مستقیم بر فرسایش پاشمانی تاثیر می­گذارند. ولی ساختمان خاک و مقاومت خاک مناسب­ترین خصوصیات موثر بر آن در نظر گرفته می­شوند (میسرا و تیکسریا^[۳۷]، ۲۰۰۱).
به طور کلی مقاومت خاک در برابر جدا شدن ذرات خاک در اثر برخورد قطرات باران را می­توان در دو خصوصیت پایداری خاکدانه و مقاومت برشی خاک تعریف کرد که در زیر توضیحاتی در مورد هر کدام آمده است.
۱-۲-۲-۱-۲ پایداری خاکدانه ها
پایداری خاکدانه­ها بیانگر توانایی خاک در حفظ اندازه­ خاکدانه­ها در برابر نیروهای خارجی مانند نیروی قطرات باران است. بنابراین پایداری خاکدانه­ها از عومل موثر بر میزان پاشمان شدن ذرات خاک در اثر برخورد قطرات باران می­باشد (احمدی و همکاران، ۲۰۱۰). پایداری اندک خاکدانه­ها منجربه تخریب آسان آن­ها، تراکم خاک، ایجاد سله، کاهش سرعت نفوذ آب به خاک، افزایش رواناب و فرسایش خاک می­ شود(استینر، ۱۹۹۶). گزارش­ها نشان می­دهد مهمترین عامل تشکیل سله، عدم پایداری خاکدانه­ها می­باشد. برخورد قطرات باران باعث شکسته شدن خاکدانه­ها و پراکندگی رس­ها و به دنبال آن تشکیل سله می­گردد (شهبازی و همکاران،۱۳۸۸).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

برایان^[۳۸] (۱۹۶۸) براساس مطالعاتی که درباره شاخص­ های فرسایش پذیری خاک مؤثر بر فرسایش آبی به­عمل آورد، مشاهده کرد که بهترین شاخص را می­توان پایداری خاکدانه­ها بشمار آورد، وی درصد خاکدانه­هایی را که قطر آن­ها از نیم میلی­متر بزرگ­تر بوده و در مقابل آب پایدار می­باشند به عنوان شاخص فرسایش­پذیری در نظر گرفت. برایان و لاک^[۳۹] ( ۱۹۸۱) نیز در مطالعه در مورد سه نوع خاک با درصدهای شن، سیلت و رس متفاوت از کانادا، خاصیت پایداری خاکدانه و همچنین اندازه خاکدانه­ها را به همراه عامل زبری خاک مؤثرترین خواص برروی رسوب جابه جا شده و یا فرسایش دانستند. آن­ها دریافتند که با کاهش معیار درصد خاکدانه­های پایدار در آب کوچکتر از ۵/۰ میلی­متر میزان فرسایش افزایش می­یابد.
باگوی یو و بازوفی (۱۹۹۸) در تحقیقی با عنوان خصوصیات خاک در ارتباط با مقاومت خاکدانه­ها در برابر شکستن در اثر برخورد قطرات باران، نشان دادند که خصوصیاتی از قبیل مقدار رس، رطوبت نقطه پژمردگی دائم و خاکدانه­های پایدار در برابر آب (WAS) بزرگ­تر از ۲ میلی­متر، به خوبی می­توانند میزان مقاومت خاکدانه در برابر برخورد قطرات باران را پیش ­بینی کنند و مدل­های تجربی توسعه یافته از مقدار رس و رطوبت نقطه پژمردگی هر دو، میزان مقاومت خاکدانه را برای ۷۰% از خاک­های مورد آزمایش توصیف کردند در حالی که مدل توسعه یافته از خاکدانه­های پایدار در آب برزگ­تر از ۲ میلی­متر، میزان مقاومت خاکدانه را برای ۹۰% خاک­ها پیش ­بینی کرد.
کینجوان و همکاران^[۴۰] (۲۰۰۸) از مناطق مختلف چین نمونه­های مختلف خاک را جمع­آوری کردند و نمونه­ها را تحت بارانی به شدت ۲/۱ میلی­متر در دقیقه به مدت­های ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ دقیقه قرار دادند و فرسایش پاشمانی نمونه­ها را اندازه ­گیری نمودند، و نتایج حاصله نشان داد در خاک­های سیاه منطقه­ هیلونگجیانگ با پایداری خاکدانه و ماده آلی بالا و ساختمان خوب، حداقل فرسایش پاشمانی و در خاک­های لسی منطقه­ مغولستان با مقدار زیادی ذرات شن حداکثر فرسایش پاشمانی رخ داد. نمونه­های خاک­های لسی منطقه­ شانشی نسبت به خاک­های لسی منطقه­ مغولستان فرسایش پاشمانی کمتری داشتند زیرا که دارای ذرات سیلت زیاد و پایداری خاکدانه کمی بودند که به آسانی تحت بارندگی با شدت بالا خاکدانه­ها شکسته می­شدند. گرچه مقدار خاکدانه­ی خاک­های مناطق هوبئی و گوانگدونگ بالاست، اما پایداری خاکدانه­های آن­ها کم است، بنابراین فرسایش پاشمانی این خاک­ها نسبت به سایر خاک­های مورد آزمایش در حد متوسط است. تجزیه واریانس داده ­ها حاکی از این است که هم عامل زمان و هم عامل خاک بر میزان فرسایش پاشمانی تاثیر می­گذارند و از آنجا که همه نمونه­ها تحت بارانی با شدت یکسان قرار گرفتند بنابراین اگر مدت بارش باران نیز یکسان باشد، مقدار پاشمان شدن ذرات خاک به خواص خاک به خصوص توزیع اندازه ذرات و پایداری خاکدانه وابسته است. لیگوت و همکاران^[۴۱] (۲۰۰۵) رابطه بین اندازه ذرات و فاصله پاشمان را بررسی کردند و نتایج آنها نشان داد که مقدار پاشمان، فاصله پاشمان و توزیع اندازه ذرات پاشمان، در ارتباط با پایداری خاکدانه است.
در تحقیقات متعددی نقش پایداری خاکدانه­ها بر روی هدر رفت خاک مورد بررسی قرار گرفته است که به برخی از آن­ها اشاره شد. مواد آلی خاک به دلیل تولید خاکدانه­های پایدار و بهبود ساختمان خاک، در کاهش هدر رفت خاک نقش به­سزایی ایفاء می­ کنند. خاک­هایی که کربن آلی در آنها از ۲درصد کمتر باشد، جزو خاک­های قابل فرسایش به شمار می­روند. ویشمایر و همکاران^[۴۲] (۱۹۷۱ ) محدوده تأثیر مواد آلی را در ثبات ساختمان خاک بین ۰ تا ۴ درصد عنوان کرده و ذکر نمودند که در مقادیر بالاتر، کربن آلی تأثیر زیادی در افزایش ثبات خاکدانه­ها ندارد. شاخص­ های مختلف فرسایش پذیری در ارتباط با پایداری خاکدانه­ها و ساختمان خاک، نظیر شاخص هنین، شاخص ناپایداری، نسبت خاکدانه­های سطحی، درصد خاکدانه­های مقاوم( در آب) بزرگتر از ۵/۰ میلی­متر مورگان( ۱۹۸۶)، خود مؤید این مطلب است.
اکو و مایدوگوری^[۴۳]( ۱۹۹۱) میزان جدایش ذرات خاک را در پنج نوع خاک با ماده آلی مختلف (۶۴/۵- ۲۳/۱%) در سه مدت بارندگی (۴، ۱۲ و ۲۰ دقیقه) و دو اندازه خاکدانه (mm5-2 و mm 2> ) اندازه ­گیری کرد و یک معادله رگرسیونی چند متغیره (۵-۲) برای هر اندازه خاکدانه برای همه خاک­ها ارائه داد. که رابطه بین جدایش ذرات خاک و انرژی جنبشی کل و مقدار ماده آلی را نشان می­دهد.

D: میزان جداشدن خاک (kg/m²) M:مقدار ماده آلی (%)
E: انرژی جنبشی کل باران (J/m²) a، b و c: ثابت های تجربی
که مقایسه معادلات رگرسیونی به دست آمده برای هر نوع خاک و هر اندازه خاکدانه نشان داد که مقادیر a و b در نمونه­هایی با اندازه خاکدانه mm2> بیشتر از نمونه­هایی با اندازه خاکدانه mm 5-2 بود. و برای نمونه­هایی با اندازه خاکدانه mm2> ، با افزایش ماده آلی توان انرژی جنبشی (b) افزایش و مقدار a کاهش یافت اما برای اندازه خاکدانه­های mm 5-2 چنین روندی مشاهده نشد. برای هر دو اندازه خاکدانه، مقدار t استیودنت نشان داد که انرژی جنبشی کل باران نسبت به ماده آلی تاثیر یبشتری بر جدایش ذرات خاک دارد. و همچنین آن­ها گزارش کردند که میزان جدایش ذرات خاک به طور معنی­داری با افزایش ماده آلی و اندازه خاکدانه کاهش یافت، تاثیر ماده آلی در کاهش جدایش ذرات خاک با افزایش مدت بارندگی افزایش و با افزایش اندازه خاکدانه کاهش یافت. و گرچه میزان جدایش با افزایش مدت بارندگی افزایش یافت، ولی این میزان افزایش با افزایش ماده آلی و اندازه خاکدانه، کاهش پیدا کرد.
میانگین وزنی قطر خاکدانه نمایه بسیار مناسبی جهت بررسی پایداری خاکدانه­ها و همچنین متوسط قطر خاکدانه­های موجود در خاک می­باشد. برخی ویژگی­های خاک در پایداری خاکدانه و در نتیجه در میزان تخریب آن موثر هستند. بررسی­ها نشان می­دهد که میزان پایداری خاکدانه در نواحی نیمه­خشک متأثر از ویژگی­های مختلف خاک از جمله رس، ماده آلی و آهک می­باشد (واعظی و همکاران، ۱۳۸۶). مطالعات دیگر نشان می­دهد که با افزایش میزان خاکدانه­ها افزایش میانگین وزنی قطر خاکدانه، رس و کربنات کلسیم خاک می­یابد (زنگی آبادی و همکاران، ۱۳۸۹). رطوبت پیشین خاک در میزان تخریب خاکدانه نقش مهمی دارد. از آنجا که مقدار رطوبت خاک در زمان­های مختلف طی مدت بارندگی تغییر می­ کند بنابراین می­توان انتظار داشت که میزان تخریب خاکدانه­ها در زمانه­ای مختلف بارندگی متفاوت باشد. گزارش­ها نشان می­ دهند که کاهش پایداری خاکدانه­ها و منافذ بین خاکدانه­ای، انبساط غیر یکنواخت ذرات و نیز حبس هوا از جمله عوامل تخریب خاکدانه­ها پس از خیس شدن می­باشند (کمپر و روزنا، ۱۹۸۶). در پژوهشی روز- سینوگا و رومرو- دیاز ( ۲۰۱۰) با بهره گرفتن از دستگاه شبیه­ساز باران میزان تخریب خاک را بررسی کرده و نشان دادند که قطرات باران با افزایش مقدار رطوبت خاک، میزان تخریب­پذیری خاک را افزایش می­ دهند. در پژوهشی دیگر والتا و همکاران ( ۲۰۰۶ ) تاثیر قطرات باران در میزان تخریب خاک بررسی کرده و به این نتیجه رسیدند که قطرات باران پس از برخورد با سطح خاک به دلیل ضربه مکانیکی خود باعث تخریب خاک، ایجاد سله و کاهش نفوذپذیری خاک می­شوند.
۲-۲-۲-۱-۲ مقاومت برشی خاک
مورگان در سال ۱۹۸۶ برای اولین بار پیشنهاد استفاده از مقاومت برشی خاک به عنوان شاخصی برای فرسایش پذیری خاک را ارائه داد وی معتقد است که مقاومت برشی سطح خاک می ­تواند همان مقاومت اصطکاکی حاصل از لغزیدن ذرات روی همدیگر، حرکت غلتک مانند بین دانه­ های مجاور و قفل شدن دانه­ها در یکدیگر باشد. و همین­طور پیوندهای شیمیایی بین ذرات رس خاک باعث چسبندگی و مقاومت در برابر نیرو و تنش وارده می­گردد . مقاومت برشی سطح خاک تحت تاثیر خواص متفاوتی ازخاک می­باشدکه این خواص عبارتند از:
۱- شیمی کانی­ها و کلوئیدهای آلی که بر چسبندگی خاکدانه­ها اثر می­گذارند.
۲- اندازه، شکل و ساختمان ذرات و خاکدانه­ها که مقاومت اصطکاکی خاک را تحت تاثیر قرار می­ دهند.
۳- وجود شبکه ریشه­ها که ساختار بزرگ­تری از خاکدانه­ها را تشکیل می­دهد.
مقاومت برشی خاک پارامتری ساده و در عین حال دارای مفهوم فیزیکی است که به عنوان شاخصی از فرسایش­پذیری خاک در برابر جدا شدن ناشی از پاشمان مطرح است. با اندازه گیری مقاومت برشی، بسیاری از اثرات خصوصیات فیزیکی – شیمیایی و کانی­شناسی خاک در قالب یک عامل بیان می­گردد (آقاسی و بردفورد^[۴۴]، ۱۹۹۹). تحقیقات گذشته در زمینه فرسایش خاک نشان داده است که شرایط خاک زمانی که به حد آستانه فرسایندگی به وسیله جریان شیاری برسد، به وسیله مقاومت برشی لایه رویین خاک کنترل می­گردد و همچنین فرایند جداسازی ذرات بوسیله قطرات باران به مقاومت برشی لایه رویین خاک مربوط است (راووس و گاورز^[۴۵]؛ ۱۹۸۸). برخی از پژوهش­های انجام شده در ارتباط با اندازه ­گیری مقاومت برشی لایه رویین خاک نشان می­ دهند که معمولاً مقاومت برشی لایه رویین خاک در شرایط اشباع یا نزدیک به اشباع اندازه ­گیری می­گردد و بر ای اندازه ­گیری آن از دستگاه پره برشی استفاده می­ شود. زیمبون و همکاران^[۴۶] (۱۹۹۶) با مقایسه دستگاه­های مختلف اندازه ­گیری مقاومت برشی لایه سطح خاک به این نتیجه رسیدند که پره برشی و پره دستی برای تعیین مقاومت برشی سطح خاک مناسب­ترند، به دلیل این­که نوعی از برش که نشان­دهنده جداسازی ذرات خاک به وسیله جریان است را شبیه­سازی می­نمایند ( خلیلی­مقدم ، ۲۰۰۹) .
جدا شدن ذرات خاک توسط باران، توسط برخی از محققان به مقاومت خاک ارتباط داده شده است. بررسی­ها نشان از کاهش میزان جدا شدن ذرات خاک در اثر بارندگی با افزایش مقاومت برشی دارد (کروس و لارسون، ۱۹۷۷؛ آلدوره و بردفرد^[۴۷]، ۱۹۸۲؛ کروس و همکاران ۲۰۰۲).
کروس و لارسون (۱۹۷۷) اعلام داشتند که جدا شدن ذرات خاک، تابعی درجه دوم از مقاومت برشی است و قابلیت جدا شدن ذرات خاک می ­تواند با تغییر جرم مخصوص ظاهری، پتانسیل ماتریک خاک و افزودن پلی وینیل الکل به خاک تغییر کند. همچنین آلدوره و بردفرد (۱۹۸۱) نشان دادند میزان جدا شدن ذرات خاک تابعی از نسبت انرژی جنبشی باران به مقاومت برشی خاک است. آلدوره و بردفرد در سال ۱۹۸۲ مطالعات­شان را بر روی ۹ خاک توسعه دادند و دریافتند که میزان جداشدن ذرات خاک، برای هر خاک به یک نسبت تغییر می­ کند اما برای همه خاک­ها رابطه­ منحصر به فردی وجود نداشت. همه این مطالعات تنها به اثر قطره باران توجه کردند و به خیس شدن خاک که در طی بارندگی مداوم رخ می­دهد (استوتارد^[۴۸]، ۱۹۸۴) و مقاومت برشی خاک را کاهش می­دهد (کروس و لارسون ، ۱۹۷۷)، توجهی نکردند. این نشان می­دهد که میزان جدا شدن ذرات خاک ممکن است در طی بارندگی طبیعی تغییر کند (شالتز و همکاران^[۴۹]، ۱۹۸۵).
اکو و همکاران(۱۹۹۰) رابطه­ بین میزان جداشدن ذرات خاک در طی بارندگی و مقاومت برشی سطح خاک، برای ۵ نوع خاک با بافت­های مشابه اما مقادیر مختلف ماده آلی، مورد بررسی قرار دادند آنها میزان جدا شدن ذرات خاک را در بارانی به شدت ۸۰ میلی­متر بر ساعت و به مدت­های ۲، ۴، ۸، ۱۲، ۱۶ و ۲۰ دقیقه، با بهره گرفتن از جام پاشمانی تعیین کردند و نتایج حاصله نشان داد که با افزایش مقاومت برشی، میزان جدا شدن ذرات خاک به صورت نمایی برای هر خاک کاهش می­یابد. قبل از وقوع بارندگی، مقاومت برشی خاک­هایی با ماده آلی بالا نسبت به خاک­هایی با ماده­آلی کم بیشتر بود، اما در طی بارندگی، افزایش کمتری در مقاومت برشی سطحی خاک­هایی با ماده آلی بالا رخ داد. به دلیل تاثیر ماده آلی، این خاک­ها در طی بارندگی کمتر متراکم شدند.
اکو و همکاران (۱۹۹۱) همچنین بیان داشتند که میزان جداشدن ذرات خاک و شکستن خاکدانه­ها با افزایش مدت بارندگی برای همه خاک­های مورد مطالعه کاهش یافت و این احتمالا در نتیجه افزایش مقاومت برشی سطحی خاک است و این موضوع با نتایج جنینگ و همکاران^[۵۰] (۱۹۸۷) و اپستین و گرنت^[۵۱] (۱۹۶۷) مطابقت دارد. و به طور کلی با افزایش ماده آلی میزان جدا شدن ذرات خاک و شکستن خاکدانه­ها کاهش یافت. این کاهش به دلیل افزایش نسبت خاکدانه­های پایدار در آب در اثر افزایش ماده آلی بود. لوک (۱۹۷۹) و اکو (۱۹۹۱) اشاره کردند که اندازه بزرگ خاکدانه و محتوای ماده آلی بالا خاک را در برابر جدا شدن محافظت می­ کند. اکو و همکاران (۱۹۹۰) معادله­ای برای پیش ­بینی میزان جداشدن ذرات خاک در طی بارندگی با بهره گرفتن از دو پارامتر میزان شکستن خاکدانه­ها و مقاومت برشی خاک ارائه دادند که به صورت معادله (۶-۲) است.

که در آن SDR(Soil Detachment Ratio) میزان جداشدن ذرات خاک ( کیلوگرم بر متر مربع در دقیقه) وABR(Aggregat Breakdown Ratio) میزان شکستن خاکدانه­ها (درصد بر دقیقه) و مقاومت برشی سطحی خاک (کیلونیوتن بر متر مربع) است.
آلدوره (١٩٨۲) در تحقیقی که درباره تأثیر قطرات باران در جدا شدن ذرات خاک از هم انجام داده است نتیجه گرفت که عواملی مانند؛ درصد رس، میزان مواد آلی، مقدار سدیم و میزان نمک­های محلول خاک بر پاشمان مؤثر هستند و به طور کلی نیروی برشی خاک بیشترین همبستگی را با میزان پاشمان خاک دارد.
شالتز و همکاران ( ١٩٨۵) ضمن بررسی میزان پاشمان ناشی از بارندگی در ایالت پنسیلوانیا نتیجه گرفته­اند که شدت فرسایش پاشمانی با توجه به مقاومت برشی خاک از ٢۶ تا ١۴٩کیلوگرم در هکتار در دقیقه به ازای یک میلی­متر باران متفاوت است.
۳-۲-۲-۱-۲ توزیع اندازه ذرات خاک
بین مقدار سیلت یک خاک و فرسایش­پذیری ارتباط نزدیکی وجود دارد. هرچه مقدار سیلت خاک بیشتر باشد فرسایش­پذیری آن افزایش می­یابد، زیرا سیلت چسبندگی ندارد. اما طبق تعریف فرسایش­پذیری خاک تابعی از قابلیت جدا شدن و قابلیت انتقال ذرات خاک می­باشد. و باید در نظر داشت که قابلیت جداشدن ذرات و قابلیت انتقال آن­ها در خاک­های مختلف متفاوت است. معمولا هرچه اندازه ذره درشت­تر باشد قابلیت جداشدن آن بیشتر است، برای نمونه ذرات شن آسان­تر از ذرات رس جدا می­شوند. هرچه اندازه ذره ریزتر باشد قابلیت انتقال آن بیشتر است بنابراین ذرات رس آسان­تر از ذرات شن انتقال می­یابند.
ضربه قطرات باران معمولا ذرات با قطر کمتر از ۲ میلی­متر را جدا می­سازد و قادر به جدا کردن ذرات نسبتا بزرگ نمی ­باشد بلکه آن را سست کرده و مستعد فرسایش سطحی می­ کند. طبق نظر الیسون قطرات باران قادر است ریگ­هایی به قطر ۱۰ میلی­متر را منتقل کند به شرطی که قسمتی از این ریگ­ها در داخل یک جریان سطحی غوطه­ور شده باشند. مطالعات آزمایشگاهی فارمر گویای آن است که فقط ذرات متوسط ( به اندازه سیلت) و درشت (ماسه) خاک جدا می­شوند و ذرات کوچک رس در مقابل جدا شدن مقاومت نشان می­ دهند. به طور کلی بررسی­ها نشان داده است که بین ذرات مختلف، ذرات با قطر بین ۶۳ تا ۲۵۰ میکرون بیش از همه جدا می­شوند و ذرات با قطر ۱۲۰ میکرون به کمترین مقدار انرژی جنبشی برای جدا شدن نیاز دارند. جدا شدن انتخابی این ذرات سبب می­ شود تا بافت ذرات تغییر کند. )رفاهی، ۱۳۸۵). شن ریز قابلیت جدا شدن بالایی دارد، در حالی که شن درشت و رس­های چسبنده قابلیت جداشدن کمی دارند (فن و لی^[۵۲]، ۱۹۹۳).
مازوراک و موشر^[۵۳] (۱۹۶۸) دریافتند وقتی قطر ذرات خاک از ۷۴/۴-۳۶/۳ میلی­متر به ۱۴۹/۰-۱۰۵/۰ کاهش یابد، مقدار ذرات تفکیک شده و ذرات پرتاب شده به هوا افزایش می­یابد. و حداکثر پاشمان شدن برای ذراتی به قطر ۲۱/۰-۱۴۹/۰ و ۱۴۹/۰-۱۰۵/۰ میلی­متر به دست آمد از این رو مقدار ذرات تفکیک شده با کاهش در قطر ذرات کاهش می­یابد.
لیگوت و همکاران (۲۰۰۵) با بررسی فاصله پاشمان و توزیع اندازه پاشمان در خاک­های مختلف، نشان دادند که بیشترین میزان پاشمان به ترتیب در خاک­های شنی، لوم سیلتی و رسی رخ می­دهد. خاک شنی با کمترین میزان رس و پایداری خاکدانه حداکثر پاشمان و خاک رسی با بیشترین مقدار رس و پایداری خاکدانه حداقل پاشمان را دارند با این وجود مقدار رس و دیگر خصوصیات بافتی همبستگی معنی­داری با میزان پاشمان ندارند و این نشان می­دهد که ارتباط مستقیمی بین خصوصیات بافتی و نیروهایی که جدایش پذیری خاک را تعیین می­ کنند، وجود ندارد. در همه خاک­های مورد بررسی با افزایش پایداری خاکدانه (MWD) میزان پاشمان کاهش یافت با وجود این، رفتار خاک­های لوم رسی سیلتی با دیگر خاک­ها مخصوصا با خاک­های لوم رسی( با MWD تقریبا برابر)، از نظر مقدار پاشمان متفاوت است. این رفتار را می­توان توسط اصطلاح جدایش­پذیری توضیح داد که با توجه به دینامیک شکستن خاکدانه­ها تحت بارندگی، در خاک­های لوم رسی سیلتی شکستن خاکدانه­ها سریع­تر صورت می­گیرد، بنابراین ذرات بیشتری برای حرکت و انتقال توسط قطرات باران در دسترس می­باشد.
لیگوت و همکاران ( ۲۰۰۵(، نشان دادند که ضربه قطرات باران قادر است ذرات تا اندازه ۲۰۰۰ میکرومتر را انتقال دهد. و بسته به سرعت ته­نشینی ذرات، میزان جریان آب و عمق جریان، این ذرات یا به بستر خود برمی­گردند یا مسافت قابل ملاحظه­ای را توسط جریان سطحی طی می­ کنند. وین رایت ^[۵۴](۱۹۹۶) گزارش کرد که شرایط خاک قبل از یک واقعه بارندگی و تغییرات آن در طی این رویداد وضعیت پاشمان را کنترل می­ کند.
۳-۲-۱-۲ سرعت باد
باد شدید فرسایش پاشمانی را افزایش می­دهد. در واقع باد از یک سو سرعت سقوط قطره را افزایش می­دهد و در نتیجه میزان فرسایش را بالا می­برد و از سوی دیگر سرعت سقوط قطره را کاهش می­دهد (زیرا قطرات درشت­تر را شکسته و به قطرات ریزتر تبدیل می­ کند)، و در نتیجه میزان فرسایش را کاهش می­دهد. در مجموع اثر باد در افزایش سقوط قطره بیشتر از کاهش سقوط قطره است. در نتیجه قطراتی که به وسیله باد حمل می­شوند خیلی فرساینده­تر از همان قطرات و همان باران در هوای آرام است ( رفاهی،۱۳۸۵).
اسمیت و ویشمایر دریافتند که سرعت قطرات در باران همراه باد را می­توان از حاصل ضرب سرعت نهایی قطره باران در هوای آرام در سکانت زاویه بین خط قائم و جهت ریزش باران به دست آورد. آن­ها محاسبه کردند که سرعت قطره در حجم میانی(D₅₀) با قطر ۳ میلی­متر وقتی با بادی تحت زاویه ۳۰ درجه ریزش می­ کند ۱۷ درصد و انرژی جنبشی آن ۳۶ درصد بیشتر از سرعت و انرژی جنبشی قطرات همان باران است البته وقتی به طور عمودی در هوای آرام ریزش می­ کند. لایلز محاسبه کرد که انرژی جنبشی یک قطره­ی ۲ میلی­متری در یک باد ۳۲ کیلومتر در ساعت ۷۵/۲ برابر انرژی جنبشی قطره مشابه در هوای آرام است.
جدا شدن ذرات خاک در اثر باران رانده شده توسط باد از میزان جداشدن ذرات خاک در باران بدون اثر باد، متفاوت است (دیسرود و کراوز^[۵۵]، ۱۹۷۱؛ لایلز و همکاران^[۵۶]، ۱۹۶۹). زیرا که قطرات باران تحت تاثیر باد، نسبت به قطرات باران بدون اثر باد با سرعت بیشتری سقوط می­ کنند (آمبک و لیمبک^[۵۷]، ۱۹۶۶؛ پدرسن و هاشولت^[۵۸]، ۱۹۹۵؛ ایرپول و همکاران^[۵۹]، ۲۰۰۰) و با زاویه منحرف شده نسبت به زاویه عمود بر سطح خاک، ضربه وارد می­ کنند (دلیما^[۶۰]، ۱۹۸۹). قابل قبول به نظر می­رسد که سرعت باد بر سرعت قطرات باران اثرگذار باشد و از این­رو بر انرژی جنبشی قطرات باران تاثیر گذارد. اما تحقیقات کمی در این مورد انجام شده است.
لاوس^[۶۱](۱۹۴۱) بیان نمود که سرعت قطره باران تحت بارش طبیعی در مقایسه با شرایط آزمایشگاهی کاهش می­یابد. در حالی که آمبک و لیمبک(۱۹۶۶) گزارش کردند، هنگامی که قطره باران در معرض بادی با سرعت حدود ۲۰ مایل بر ساعت در تونل باد قرار می­گیرد، هیچ یا افزایش بسیار کمی در سرعت قطره باران رخ می­دهد. و این مطابق با نتایج به دست آمده توسط دیسرود و کراوز (۱۹۷۱) است که مشاهده کردند، هنگامی که قطره باران در معرض باد در تونل قرار گرفت، سرعت قطره کاهش یافت.

۲-۲- تصریح مدل ARDL
مطالعه حاضر رویکرد مدل خود توضیح با وقفه های گسترده (ARDL) را برای بررسی همجمعی به کار میگیرد. روش همجمعی ARDL توسط پسران و همکاران (۲۰۰۱) پیشنهاد شده​است. این روش قادر به برآورد همزمان ضرایب بلندمدت و کوتاه مدت الگو و بین متغیرهای الگوست، همچنین تخمینهای آن، به دلیل اجتناب از مشکلاتی همچون خودهمبستگی و درونزایی، نااریب و کارا هستند (سیدیکی، ۲۰۰۰). همچنین با بهره گرفتن از الگوی پویای ارائه شده علاوه بر آزمون وجود و یا عدم وجود رابطه بلندمدت بین متغیر وابسته و متغیرهای مستقل، الگوی کوتاه مدت نیز بررسی میشود. به طور کلی، الگوی پویا، الگویی است که در آن وقفه‌های متغیرها همانند رابطه زیر وارد شود:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

(۲-۷)
برای کاهش تورش مربوط به برآورد ضرایب الگو در نمونه‌های کوچک، بهتر است تا حد امکان از الگویی استفاده کنیم که تعداد وقفه‌های زیادی برای متغیرها، همانند رابطه زیر در نظر بگیرد:
(۲-۸)  الگوی فوق، یک الگوی خودتوضیح با وقفه‌های گسترده (  ) نام دارد، که در آن داریم:
(۲-۹)  (۲-۱۰)   که در آن:
، عملگر وقفه و  ، برداری از متغیرهای ثابت مثل عرض از مبدا، متغیرهای مجازی، روند زمانی یا متغیرهای برون‌زای با وقفه ثابت است.
معادله باید برای تمامی حالات و برای کلیه ترتیبات ممکن مقادیر، یعنی به تعداد  بار برآورد شود.  حداکثر وقفه است که توسط محقق تعیین می‌شود و  نیز تعداد متغیرهای توضیحی می‌باشد. در مرحله بعد با بهره گرفتن از یکی از معیارهای آکائیک (  )^[۳]، شوارتز- بیزین (  )^[۴]، حنان- کوئین (  )^[۵] و یا ضریب تعیین تعدیل شده (  )^[۶]، یکی از معادلات انتخاب می‌شود (تشکینی، ۱۳۸۴). پسران و شین (۱۹۹۵) در مورد تصریح وقفه‌های الگو، به کارگیری معیار اطلاعاتی شوارتز- بیزین را پیشنهاد می‌کنند. زیرا این ضابطه در تعداد وقفه‌ها صرفه‌جویی می‌کند و باعث می‌شود تا درجه آزادی زیادی از دست نرود.
برای محاسبه ضرایب بلندمدت مدل، از همان مدل پویا استفاده می‌شود. ضرایب بلندمدت مربوط به متغیرهای  از رابطه زیر به دست می‌آید:
(۲-۱۱)
الگوی خود توضیح با وقفه های گسترده (ARDL) جهت بررسی تأثیر عوامل مختلف بر صادرات محصول انجیر بصورت زیر می باشد.
(۲-۱۲)
کلیه متغیرها در رابطه خطی (۲-۴) تشریح شده اند. در مرحله بعد الگوی بلندمدت بصورت زیر برآورد میگردد.
(۲-۱۳)
قبل از برآورد الگوی (۲-۱۳) آزمون پایایی متغیرها بررسی می شود. همانگونه که اشاره شد، یکی از مزیتهای تکنیک ARDL این است که صرف نظر از اینکه متغیرهای موجود در مدل I(0) یا I(1) هستند قابل استفاده است. دلیل دیگر اینکه این روش در نمونه های کوچک یا محدود کارایی نسبتاً بیشتری در مقایسه با روش های دیگر دارد. باید توجه داشت که تکنیک ARDL در صورتی قابل اجراست که متغیر وابسته I(1) باشد. پس از برآورد الگوی پویا، همجمعی الگو مورد آزمون قرار می گیرد. برای آزمون همجمعی متغیرها یا بررسی اینکه رابطه بلندمدت حاصل از این روش کاذب نیست، از آزمون بنرجی، دولادو و مستر استفاده میشود. این آزمون از یک روش دو مرحله ای به نحو زیر استفاده می نماید: در مرحله اول وجود ارتباط بلندمدت بین متغیرهای مورد بررسی آزمون می شود. در این رابطه اگر مجموع ضرایب برآورد شده مربوط به وقفه های متغیر وابسته کوچکتر از یک باشد، الگوی پویا به سمت تعادل بلندمدت گرایش می یابد. لذا، برای آزمون همگرایی لازم است آزمون فرضیه زیر انجام گیرد (نوفرستی ،۱۳۷۸):
(۲-۱۴)
کمیت آماره t مورد نیاز برای انجام آزمون فوق به صورت زیر محاسبه می شود:
(۲-۱۵)
با مقایسه آماره t محاسباتی و کمیت بحرانی ارائه شده از سوی بنرجی ، دولادو و مستر^[۷] در سطح اطمینان مورد نظر، می توان به وجود یا عدم وجود رابطه تعادلی بلندمدت بین متغیرهای الگو پی برد .
به منظور بررسی رابطه کوتاهمدت بین صادرات و سایر متغیرها از مدل تصحیح خطا یا Ecm استفاده شده است. برای این منظور، پسماندهای حاصل از روابط همجمعی را با یک وقفه زمانی به عنوان یک متغیر توضیحی در کنار تفاضل مرتبه اول دیگر متغیرها وارد الگو نموده و سپس با بهره گرفتن از روش حداقل مربعات معمولی (OLS)، ضرایب الگو برآورد میشود.
۲-۲-۱- آزمون ایستایی
استفاده از روش  در کارهای تجربی بر این فرض استوار است که متغیرهای سری زمانی مورد استفاده ایستا هستند. از سوی دیگر، باور غالب آن است که بسیاری از متغیرهای سری زمانی در اقتصاد ایستا نیستند (نوفرستی، ۱۳۷۸). این سری‌ها ممکن است دارای میانگین غیرثابت، گشتاورهای مرتبه دوم متغیر نسبت به زمان (نظیر واریانس غیرثابت) یا هر دوی این خصوصیات باشند. در برآورد مدل‌های رگرسیونی با داده‌های سری زمانی، ابتدا باید ایستایی سری‌های مورد نظر بررسی شده و سپس مدل مناسب تخمین زده شود. بطور کلی هر سری زمانی هنگامی ایستا نامیده می شود که میانگین و واریانس آن در طی زمان ثابت باشد و مقدار کوواریانس بین دو دوره زمانی، تنها به فاصله یا وقفه بین دو دوره بستگی داشته و ارتباطی به زمان واقعی محاسبه کوواریانس نداشته باشد. به عبارت دیگر:
(۲-۱۶)  (۲-۱۷)  (۲-۱۸)
چنانچه متغیرهای سری زمانی مورد استفاده در برآورد ضرایب الگو غیرایستا باشند، در عین حالی که ممکن است هیچ رابطه معنی داری بین متغیرهای الگو وجود نداشته باشد، می‌تواند ضریب تعیین (  ) به دست آمده آن بسیار بالا باشد و موجب شود تا محقق به استنباط‌های غلطی در مورد میزان ارتباط بین متغیرها کشانده شود. وجود متغیرهای غیرایستا در الگو، در عین حال سبب می‌شوند تا آزمون‌های  و  معمول نیز از اعتبار لازم برخوردار نباشند. در چنین شرایطی، کمیت‌های بحرانی ارائه شده توسط توزیع‌های  و  ، کمیت‌های بحرانی صحیحی برای انجام آزمون نیستند. کمیت‌های بحرانی منتج از توزیع‌های  و  به گونه‌ای است که با افزایش حجم نمونه امکان رد هر چه بیشتر فرضیه  را فراهم می‌آورند. با رد فرضیه  ، به غلط نتیجه‌گیری می‌شود که رابطه مستحکم و معنی‌داری بین متغیرهای الگو وجود دارد، در حالی که واقعیت جز این است و رگرسیون برآورد شده، یک رگرسیون کاذب^[۸] خواهد بود. برای پرهیز از رگرسیون کاذب بایستی تمامی متغیرهای مورد استفاده در الگو هم‌مرتبه باشند. جهت دستیابی به برآوردهای معتبر و قابل اطمینان، ابتدا بایستی سری‌های زمانی به کار گرفته شده از نظر ایستایی مورد آزمون قرار گیرند. بدین منظور از آزمون‌های ریشه واحد دیکی- فولر (  )^[۹] و فیلیپس- پرون (  )^[۱۰] استفاده می‌شود.
اگر متغیر نا ایستا در سطح با یک بار تفاضل گیری ایستا شود در آن صورت آن متغیر را انباشته از مرتبه یک می نامیم که با عبارت I(1) نمایش داده می شود ( I مخفف کلمه Integration یا انباشتگی است)، امااگر با یک بار تفاضل گیری متغیر مورد نظر ایستا نشد باید دو بار عمل تفاضل گیری انجام شود که در آن صورت متغیر سری زمانی حالت انباشته از مرتبه دوم یا I(2) خواهد بود و اگر باز هم ایستا نشد– که در پیش بینی مدل های سری زمانی به ندرت پیش می آید – تفاضل گیری را تا n مرتبه ادامه می دهیم تا سری مورد نظر ایستا شود(نوفرستی، ۱۳۷۸).
ایستایی متغیر ها در یک مدل را می توان با بهره گرفتن از آماره ی دیکی فولر تعمیم یافته (ADF)نیز بررسی کرد، بدین صورت که پس از محاسبه ی این آماره، آن را در سطوح مختلف ۱، ۵ و۱۰ درصد با مقادیر بحرانی جدول که توسط مکینون پیشنهاد شده اند، مقایسه کرده و اگر قدر مطلق این آماره حداقل بزرگتر از یکی از مقادیر بحرانی شود فرضیه صفر مبنی بر غیر ساکن بودن سری رد می شود و متغیرهای سری زمانی ساکن یا ایستا خواهند بود. در غیر اینصورت اگر آماره دیکی فولر تعمیم یافته کوچکتر از مقادیر تضمینی گردد متغیر های سری زمانی نا ایستا خواهند بود و باید با عمل تفاضل گیری ایستا شوند. البته منفی بودن مقدار آماره محاسباتی ضرورت دارد.
۲-۲- ۲- بررسی رابطه بلندمدت بر اساس آزمون کرانه
روش آزمون کرانه​ها (پسران و همکاران،۲۰۰۱) را که در مطالعات نمونه کوچک نیرومند است، برای بررسی وجود یک رابطه تعادلی بلندمدت در یک بردار هم​انباشتگی بین متغیرهای مدل مورد استفاده قرار می​گیرد. روش آزمون کرانه​ها صرفاً بر پایه آزمون والد (آماره F) در یک رگرسیون از نوع دیکی-فولر تعمیم یافته است، که برای آزمون معنی​داری سطوح، با وقفه متغیرهای تحت بررسی در یک مدل تصحیح خطای غیرمقید (UECM) استفاده می​شود. مدل تصحیح خطای غیرمقید برای لگاریتم شاخص قیمت مواد غذایی معرفی شده در معادلات پیشین، به صورت رابطه‌ی(۲-۲۱) نوشته می​شود:
(۲-۲۱)
اجزاء این معادله در قسمت​های پیش توضیح داده شد. توزیع مجانبی آماره F مورد بحث، تحت فرضیه صفر عدم وجود رابطه در سطح بین متغیرهای تحت بررسی(  ) صرف نظر از اینکه متغیرهای توضیحی صرفا I(0)، صرفا I(1)، و یا دو به دو هم​انباشته باشند، غیراستاندارد است. همچنین روش آزمون کرانه​ها برای تحلیل هم انباشتگی فرض می​کند که بردار هم انباشتگی یکتا است.
۲-۲-۳-الگوی تصحیح خطا ()^[۱۱]
وجود هم‌جمعی بین مجموعه‌ای از متغیرهای اقتصادی، مبنای آماری استفاده از الگوهای تصحیح خطا را فراهم می‌آورد. این الگوها در کارهای تجربی از شهرت فزآینده‌ای برخوردار شده‌اند. عمده‌ترین دلیل شهرت الگوهای تصحیح خطا آن است که نوسانات کوتاه‌مدت متغیرها را به مقادیر تعادلی بلندمدت آن‌ها ارتباط می‌دهند (نوفرستی، ۱۳۷۸). این مدل‌ها در واقع نوعی از مدل‌های تعدیل جزئی‌اند که در آن‌ها با وارد کردن پسماند ایستا از یک رابطه بلندمدت، نیروهای موثر در کوتاه‌مدت و سرعت نزدیک شدن به مقدار تعادلی بلندمدت، اندازه‌گیری می‌شوند. برآورد این مدل شامل دو مرحله است:
۱- مرحله اول شامل برآورد یک رابطه بلندمدت و حصول اطمینان از وجود رابطه بلندمدت میان متغیرهاست.
۲- مرحله دوم، وقفه پسماند رابطه بلندمدت را به عنوان ضریب تصحیح خطا استفاده کرده و رابطه زیر برآورد می‌شود:
(۲-۲۲)
که در آن  و  به ترتیب متغیرهای وابسته و مستقل الگو،  عملگر تفاضل و  جمله خطای برآورد رگرسیون با یک وقفه زمانی است. ضریب تصحیح خطا یعنی برآورد ضریب  ، در صورتی که با علامت منفی ظاهر شود نشانگر سرعت تصحیح خطا و میل به تعادل بلندمدت خواهد بود. این ضریب نشان می‌دهد در هر دوره چند درصد از عدم تعادل متغیر وابسته تعدیل شده و به سمت رابطه بلندمدت نزدیک می‌شود (تشکینی، ۱۳۸۴).
۲-۳- جامعه آماری پژوهش
به منظور برآورد الگو از آمار سری زمانی سالیانه دوره ۱۳۸۹-۱۳۴۹ از اطلاعات کتابخانه بانک مرکزی و پایگاه آماری سازمان خوارو بار کشاورزی (FAO) و نشریه های مختلف سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران استفاده شد. همچنین کلیه مراحل تخمین تابع صادرات انجیر و بررسی آزمون های مربوط، توسط بسته های نرم افزاری Eviews5 و Microfit 4.1 انجام شد.
فصل سوم
نتایج و بحث
۳- نتایج تحقیق
۳-۱- نتایج تجزیه و تحلیل
پیش از بررسی مدل در مرحله اول ایستایی متغیرها بررسی می گردد. نتایج آزمون ریشه واحد دیکی- فولر تعمیمیافته (ADF) جهت بررسی ایستایی متغیرها در جدول (۳-۱) نشان داده شده است. این نتایج حاکی از آن است که تمامی متغیرها به جز متغیر صادرات- که با یک بار تفاضلگیری ایستا شدهاست- بقیه در سطح ایستا هستند

اندازه شرکت تعیین‌کننده حجم و گستردگی فعالیت شرکت است. در این تحقیق منظور از اندا زه شرکت، لگاریتم طبیعی دارایی‌های شرکت در پایان سال است.
۳-۸-۹ ریسک سیستماتیک سهام (Beta) متغیر کنترلی
ریسک سیستماتیک، بخشی از کل ریسک مجموعه اوراق بهادار است که به علت وجود عواملی به وجود می‌آید و بر قیمت کل اوراق بهادار اثر می‌گذارند. برای تعیین ریسک سیستماتیک از شاخص ریسک سیستماتیک (ضریب بتا ) استفاده می شود که بیانگر همبستگی بازده بازار و بازده سهم i است و از طریق تقسیم (کواریانس بازده سهم i و بازده بازار بر واریانس بازار ) به صورت سالیانه محاسبه می شود:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳-۸-۱۰مالکیت نهادی (IO (متغیر کنترلی
این ساختار مالکیت به حالتی اطلاق می شود که بخشی از سهام شرکت در اختیار موسساتی مانند بیمه ها، بانکها یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری باشد که باعث تمرکز مالکیت می شود. در تحقیق حاضر این متغیر از طریق نسبت تعداد سهام متعلق به بیمه ها، بانکها یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری تقسیم بر تعداد کل سهام منتشره شرکت محاسبه می شود.
۳-۹اهرم مالی ^[۸۵]متغیر کنترلی :(Lev)
نسبت بدهی‌ها به دارایی‌ها به عنوان معیاری برای تعیین ساختار سرمایه در شرکتها استفاده می‌شود. این معیار که به آن اهرم مالی گفته می‌شود، شاخصی برای ریسک مالی شرکت و توانایی پرداخت بدهی‌ها نیز محسوب می‌شود
علامت اختصاری و متغیرهای مورد استفاده در این پژوهش به شرح جدول (۳-۱) میباشد.
جدول (۳-۱): متغیرهای مورد استفاده به همراه علامت اختصاری و تعریف عملیاتی