۲٫۵

۲٫۱

۱٫۹

۱٫۹

آسیا

۱٫۶

۱٫۴

۱٫۴

۱٫۴

۱٫۵

اروپا

۶٫۹

۷٫۵

۷٫۹

۸٫۸

۹٫۵

کل جهان

۲٫۹

۲٫۹

۲٫۹

۳

۳٫۱

منبع: زرقانی و موسوی،( ۱۳۹۲، ۱۶) بر اساس آمار سازمان ملل.
۲-۵- گرایش های جدید در مطالعات مهاجرت
با توجه به اهمیت روزافزون مهاجرت و جهانی شدن آن، در چند سال گذشته، در رشته مطالعات مهاجرت، گرایش های خاصی به وجود آمده است، که صاحب نظران حوزه های مختلف، از زوایای گوناگون به آن نگریسته اند. گرایش اول، ترجیح مطالعات تطبیقی بر مطالعات ملی است. گرایش دوم، ترجیح مطالعات بین رشته بر مطالعات تک رشته ای می باشد(لکزکو^[۲۱] و واجکس تروم^[۲۲]، ۲۰۰۴، به نقل از سجادپور، ۱۳۸۴: ۹). گرایش سوم، پرهیز از نظریه های کلان و سوق دادن رشته به سمت نظریه پردازی با وسعت میانه می باشد، بدین صورت که اجماعی در حال شکل گیری است که نمی توان با یک نظریه کلان و عام ـ چه کاپیتالیستی و چه مارکسیستی ـ پیچیده گی های مهاجرت را توضیح داد، گرایش چهارم، متوجه لزوم ایجاد ارتباط بین نظریه پردازی و سیاستگذاری در امر مهاجرت می باشد. بدین صورت که نظریه پردازی باید بتواند به حل مسایل سیاستگذاری کمک کند(سجادپور، ۱۳۸۴: ۹).
۲-۶- انواع مهاجرت، با تأکید بر مهاجرت مردم افغانستان
مهاجرت به عنوان یک پدیده ای اجتماعی، از ابتدای تاریخ بشر تا به امروز، اذهان متفکرین و دولتمردان حوزه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و…. را به خود جلب نموده و بخصوص در سبز فایل، آن را به عنوان یک مسئله مهم اجتماعی در جهان تلقی نموده اند، که امروزه جامعه ی جهانی، روی این مسئله، بخصوص در امر مدیریت آن، توجه اساسی داشته و در هر نقطه ای از جهان، با دولت های مهاجر فرست و مهاجرپذیر همکاری نموده و از مهاجرین حمایت می کنند. مهاجرت را به انواع مختلف دسته بندی نموده اند، که در زیر به چند نمونه ی آنها اشاره می شود. از یک نگاه مهاجرت را بر دو نوع: مهاجرت محافظه کارانه^[۲۳] و مهاجرت نوخواهانه^[۲۴]، تقسیم بندی نموده اند. پیترسون^[۲۵] بر این عقیده است که در مهاجرت محافظه کارانه، هدف حفظ شیوه های معمول زندگی است و حال آنکه در مهاجرت نوخواهانه دگرگونی های اساسی در زندگی مهاجر پدید می آید(ساروخانی، ۱۳۷۰: ۴۵). در یک دسته بندی کلی، مخصوصاً در حوزه های اقتصادی و اجتماعی برای مهاجرین دو طبقه بندی گسترده وجود دارد:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

کسانی که به دلایل عمدتاً اقتصادی تصمیم به مهاجرت به کشورهای دیگر می گیرند.
کسانی که عمدتاً به دلایل غیر اقتصادی مبادرت به مهاجرت می کنند(مارتین، ۱۳۸۶: ۶). در این طبقه بندی، هدف از مهاجرت افراد، اقتصادی و یا غیر اقتصادی است.
۲-۶-۱- مهاجرت بر حسب زمان
مهاجرت بر حسب زمان نیز بر دو دسته تقسیم می گردد که عبارتند از:
مهاجرت دایمی یا قطعی: مهاجرتی که مهاجران در آن قصد یا امکان برگشت به محل قبلی خود را نداشته باشند. در این قصد یا عدم امکان برگشت ممکن است مهاجر تصمیم گیرنده باشد، یا عوامل دیگری (سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، حوادث طبیعی و…) امکان بازگشت را از وی سلب کرده باشد. (زنجانی، ۱۳۹۲: ۱۲). مهاجرت تعدادی از مردم افغانستان در قرن ۱۹، به کشورهای هندوستان، ایران، پاکستان و … که پس از مدتی تابعیت دائمی کشورهای مقصد را دریافت نمودند، از این نوع مهاجرت بشمار می رود.
مهاجرت به قصد بازگشت، یا موقت: مهاجرتی که در آن فرد مهاجر قصد بر گشتن به کشور یا منطقه اصلی خود را دارد. این مهاجرت خود به دو دسته تقسیم می شود که عبارتند از مهاجرت فصلی یا کوتاه مدت و مهاجرت طولانی یا بلند مد.
الف) مهاجرت کوتاه مدت: مانند مهاجرت های فصلی می باشد که افراد در یک مدت معینی از سال، بخاطر کارگری در یک منطقه دیگر که در آن امکان کار وجود دارد، مهاجرت نموده و در پایان فصل یا اتمام دوره کاریشان، دوباره به منطقه یا مکان اصلی خود باز می گردند. این نوع مهاجرت بیشتر بصورت فردی رخ می دهد. مهاجرت های فصلی یا کوتاه مدت، ممکن است گاهی به مهاجرت های طولانی مدت نیز تبدیل شود؛ بدین معنی که مهاجران فصلی به تدریج با مزیتهای جدیدی در محل مهاجرت آشنا شده و با در نظر گرفتن تفاوت و سطح درآمد، رفاه و ویژگیهای زندگی، کم کم به اقامت در محل مهاجرت و عدم بازگشت به محل قبلی خود ترغیب شده و مدت طولانی تری را در مهاجرت سپری نمایند(زنجانی، ۱۳۹۲: ۱۳).
ب) مهاجرت طولانی مدت: این نوع مهاجرت نیز مانند مهاجرت کوتاه مدت برای یک مدت خاصی صورت می گیرد، ولی تا زمانی که بازار کار در کشور مقصد اشباع نشده و نیازی به وجود کارگران خارجی وجود داشته باشد و یا مهاجرینی که در اثر عوامل دافعه ی کشور مبدأ بخصوص عوامل سیاسی مجبور به ترک آن شده باشند، در این صورت تا شرایط زندگی برای آنها در کشور مبدأ فراهم نشود، مدت اقامت آنها در کشور مقصد تمدید گردیده و زمان طولانی تری را در بر می گیرد. بطور مثال: مهاجران افغانی که در اثر جنگ و ناامنی، دست به مهاجرت زده بودند، اکنون از مدت اقامت برخی از آنها در ایران و پاکستان بیش از بیست سال و حتی سی سال می گذرد. چون بخاطر شرایط نامساعد اقتصادی ـ اجتماعی افغانستان، تا هنوز نتوانسته اند به کشور خود برگردند و کشورهای مقصد به دلایلی اقامت آنها را تمدید نموده اند.
۲-۶-۲- مهاجرت بر حسب خواست مهاجرین
این نوع مهاجرت نیز به دو دسته تقسیم گردیده که عبارت از مهاجرت اختیاری و مهاجرت اجباری می باشد:
مهاجرت اختیاری به دنبال خواست و تصمیم مهاجر انجام می گیرد، از اینرو، مهاجرت خود خواسته است. هر چند ممکن است مسائل متعددی در شکل گیری این خواست و اراده دخیل باشند که بطور غیر مستقیم فرد را در مسیر مهاجرت قرار دهند( زنجانی، ۱۳۹۲: ۱۴). این نوع مهاجرت بیشتر بر مهاجرت های فردی عینیت پیدا می کند. برخی از مهاجرت های انفرادی جوانان و نیروی کاری افغانها به کشورهای دیگر را می توان در زمره ای این نوع مهاجرت قرار داد.
مهاجرتهای اجباری به مهاجرتی اطلاق می شوند که در آن، اراده مهاجر تأثیری در انجام یا عدم انجام مهاجرت ندارد. انتقال بردگان از سرزمینی به سرزمین دیگر، یا انتقال افرادی از یک کشور به کشور دیگر به دلیل قراردادهای بین المللی، یا پی آمدهای جنگی و همچنین کوچانیدن اقوام از یک نقطه به نقطه دیگر و طرد و اخراج های سیاسی و نظامی به دنبال غلبه یک سردار بر سرزمینی معین، نمونه هایی از مهاجرتهای اجباری محسوب می شوند(زنجانی، ۱۳۹۲: ۱۵). در این مورد نیز می توان به اولین دوره مهاجرت مردم افغانستان در دو دهه اخیر قرن ۱۹ اشاره نمود که تعدادی از اقوام فارسی زبان بخصوص قوم هزاره، در اثر فشارهای سیاسی حکومت وقت، دست به مهاجرت زدند. گرچند برخی از مهاجرت ها از جامعه مبدأ اجباری بوده ولی تعیین جامعه مقصد در اختیار خود مهاجر قرار دارد.
۲-۶-۳- مهاجرت بر حسب قلمرو سیاسی
مهاجرت بر حسب قلمرو سیاسی بر دو دسته مهاجرت داخلی و مهاجرت خارجی تقسیم می گردد که عبارتند از: