• قانون حمایت و حق سرپرستی از حیوان یا حیوانات بعد از جدایی و طلاق زوجین ؛

• تخلفات مربوط به دامپزشکی ؛

• موردهایی که سبب مرگ یا جراحت به حیوانات بر اساس سهل انگاری کسی که آن حیوان را سرپرستی و یا همراهی می کند ؛

۴ . اجرای قوانین جزایی در مور اذیت و بی رحمی در مورد حیوانات اهلی .
در حقوق ایالات متحده ی آمریکا به طور کلی هر ایالت بر مبنای نظام فرهنگی و اجتماعی خود عمل می کند و چه بسا برخی از قوانین مذکور در بعضی از آنها اجرا نگردد و لکن سعی در حوزه ی کلی در جهت نزدیک کردن و هماهنگ نمودن آنها با یکدیگر است ، لذا هنگامی که سخن از حقوق ایالت متحده می گردد به معنای اعم آن است و ممکن است برخی از قواعد در ایالات اجرا نگردد .
برای نمونه باید گفت در ایالاتی همچون ” ایلینویز ” و ” کالیفرنیا ” بر اساس نقشه ی رتبه بندی حمایت از حقوق حیوانات در ایالات متحده ، قوانین حمایتی از حیواتان به صورت کد های قانونی مجزا از قوانین جزایی موجود است و در حقیقت به نوعی تخصص گرایی شده به موضوع حیوانات توجه می گردد و این در حالی است که در” تگزاس ” این مسئله ذیل قانون جزایی و یا قوانین مسئولیتی به منصه ی ظهور رسیده که غالبا حاوی نکات تخصصی در این باب نخواهد بود .^[۲۰]
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
بند سوم : تاثیر پیشرفت علم در اصول ابتدایی حقوق حیوانات
دام توسط بشر و برای اهداف مختلفی اعم از تولید غذا ، پوشاک ، مصاحبت و هم نشینی ، نیروی کار ، تفریح ، آموزش و تحقیقات مورد استفاده قرار می گیرد . برای استفاده بهتر و کارآمدتر از دام متخصصین این رشته در دنیا به دنبال تغییرات خاصّی در دامهای مزرعه بوده اند ، به طوریکه می توان اذعان نمود که مکانیزم های توسعه ای غالب در صنعت دامپروری دنیا طی دهه های اخیر بر اساس پیشرفتهای ژنتیکی ، تغذیه ای و تکنیکهای پرورشی بوده است که همگی به دنبال افزایش سطح تولید با حداقل هزینه در این مورد بوده اند .
به دنبال افزایش سطح تولید و گرایش مصرف کنندگان به سمت محصولات کیفی تر در کنار بحث کمیت تولید ، چند سالی است که بحث در خصوص کیفیت محصولات دامی و نیز ” Animal welfare ^[۲۱] ” توجه جهان غرب و محققین کشورهای توسعه یافته را به سمت خویش معطوف ساخته است .
در کشورهای در حال توسعه که هنوز افزایش سطح تولید مهمترین اولوّیت آنهابه حساب می رود تنها گزینه در خصوص کیفیت تولید ، بحث ضمانت بهداشتی محصولات می باشد . ولی در کشورهای توسعه یافته مفهوم کیفیت تولید چیزی فراتر از بهداشت محصولات دامی تولیدی است . به دنبال استفاده گسترده از برخی تکنولوژی های تولیدی نظیر افزودنیهای خوراکی ، داروها ، محرکهای رشد ، عناصر غذایی جدید و فرآورده های جنبی ، مصرف کنندگان محصولات دامی کشورهای توسعه یافته دقت بیشتری در خصوص سلامت و بهداشت محصولات دامی ، سهل الهضم بودن آنها ، غنی بودن آنها از نظر پروتئین و کم انرژی بودن آنها ، سرشار از وبتامینها ، عناصر معدنی ، اسیدهای چرب آزاد و غیره مبذول می نمایند. به همین دلیل مفهوم کیفیت محصولات ، مفهومی وسیعتر شده ، به طوریکه در دهه ۹۰ میلادی این اصطلاح مجددا تحت عنوان کیفیت کل و به شرح ذیل تعریف گردید^[۲۲] :

• کیفیت بهداشتی محصولات (یا عاری بودن محصول از فلزات سنگین ، آفت کشها ، مایکوتوکسینها ، افزودنیهای خوراکی ، داروها ، عوامل بیماریزا ، آلودگیهای میکروبی و غیره) ؛

• کیفیت ترکیبی آنها که به ترکیب تقریبی آنها نظیر آب ، پروتیین ، چربی و خاکستر مربوط می شود ؛

• کیفیت تغذیه ای محصولات که به ترکیب پروتئینی و لیپیدی ، عناصر میکرو و ماکرو و نیز عدم وجود ترکیبات آلرژی زا مربوط می شود ؛

۴.کیفیت حسّی آنها که به خصوصیاتی نظیر رنگ ، بو ، طعم ، نرمی و شادابی و غیره مربوط می شود ؛
۵ . کیفیت تکنولوژی مورد استفاده در فرآوری ، ذخیره و توزیع محصولات .
برای ارائه تعریفی روشن و جامع از ” Animal welfare ” تلاشهای وافری صورت گرفته است که جامع ترین آنها در قانون رفاه حیوانات ایالت ایلینویز مصوب ۸ فوریه ۲۰۰۲ است ، شامل در نظر گرفتن ۵ امتیاز یا آزادی ذیل برای دام می باشد :

• مصونیت دام از هر گونه گرسنگی و تشنگی ؛

• مصونیت دام از هر گونه رنج فیزیکی و محیطی ؛

• مصونیت دام از هر گونه درد ، جراحت و بیماری ؛

• مصونیت دام از هر گونه ترس و استرس ؛

۵ . آزادی دام برای بیان رفتارهای طبیعی .^[۲۳]
درک احساسات دام و فراهم نمودن شرایط برای بیان این احساسات نیز خود جزیی از “Animal welfare ” محسوب می شود و تحقیقات حاصل در این زمینه نشان داده است که چنانچه شرایط برای بروز رفتارهای طبیعی دامها مهیا باشد آنها احساس مطلوبتری خواهند داشت . از نظر علمی نیز اثبات شده است که حیوانات مهره دار از لحاظ احساس درد و رنج یا شادی اساسا همانند انسانها هستند . به عبارت دیگر اینگونه حیوانات دارای چنان ساختمان احساسی و روحی می باشند که همانند انسان مستعد درد کشیدن و رنج بردن یا شادمان شدن هستند و لذا بر حسب نوع اعمال و رفتار دیگران با آنها و نیز بر اساس شرایط و عوامل محیطی پرورش آنها ، از لحاظ جسمی و روحی درد و رنج می کشند یا احساس مسرت و شادی می کنند .
مبحث دوم : مبانی حقوق حیوانات
پس از پذیرش این موضوع که حیوانات برای انسان آفریده شده اند و پس از قبول بهروری از آنان و عدم اختصاص آن به نوعی خاص از موجودات ، به این مهم می رسیم که مطابق حکم عقل و مشهور عرف ملل انسان در استفاده از طبیعت و خاصا حیوانات دارای محدودیت بوده و این استفاده بر اساس دو اصل اساسی استوار گردیده که یکی بهروری با توجه به هماهنگی با ساختار وجودی حیوان است و دیگری هماهنگی با حرمت الهی که در معنای احترام به تمام مخلوقات خدا و از جمله حیوانات مورد استعمال است . در این بخش به تبیین مبانی این اصول خواهیم پرداخت .
گفتار اول : حیات وحش و میراث مشترک بشریت
مفهوم میراث مشترک بشریت یکی از شگفت انگیزترین پیشرفت های فکری بشری در زمینه حقوق بین الملل و از مهمترین مفاهیم حقوقی در دهه های اخیر است . از زمان پیدایش این مفهوم که به ویژه در برخی اسناد بین المللی از جمله موارد زیر به آنها اشاره شده است ، معلوم گشته که هیچ مفهوم ، اصل ، یا دکترین دیگر به اندازه پدیده میراث مشترک بشریت مورد مجادله و تعمیق قرار نگرفته است :

• کنوانسیون ۱۹۵۹ واشنگتن در مورد جنوبگان ؛ ۲. معاهده ۱۹۶۷ راجع به اصول حاکم بر فضا ، ماه و دیگر کرات آسمانی ؛ ۳. کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها ؛ ۴. اعلامیه جهانی یونسکو ۱۹۹۷ در مورد ژنوم انسانی ؛ ۵. کنوانسیون ۲۰۰۱ یونسکو در مورد میراث فرهنگی زیرآب ؛ ۶. کنوانسیون ۲۰۰۵ یونسکو در مورد تنوع فرهنگی پذیرفته شده .

در قلمرو جغرافیایی : جنوبگان ، فضا ، دریا ، زیر آب^[۲۴] ؛
در قلمرو حقوق بشری ‌‌‌‌‍‌‌‌‌‌‌: ‌حقوق بشر ، حقوق بشردوستانه ، ژنوم انسانی و محیط زیست^[۲۵]؛ در قلمرو فرهنگی : مالکیت فرهنگی ، میراث فرهنگی جهان ، میراث فرهنگی زیر آب ، منابع جهانگردی ، دارایی هنری و تنوع فرهنگی ، کاربرد یافته .
همگی این موارد از میراث مشترک بشریت هستند که خود یکی از مصادیق حقوق همبستگی است و تاکنون تعریف دقیقی از آنها ارائه نگردیده و بیشتر به ذکر و توصیف مصادیق آن پرداخته شده است . این بدان دلیل است که این مفهوم ایده ای فلسفی است که مسائلی را در مورد رژیم حقوقی حاکم بر منابع طبیعی مهم جهانی ، صرف نظر از موقعیت آنها مطرح می کند و مستلزم تغییراتی در نظام جهانی جهت اجرای مقررات آن است .
بنابراین حیوانات مانند سایر منابع طبیعی خدادادی مشمول میراث مشترک بشریت بوده و به عموم نسل ها و انسانها تعلق دارند که عقل و عرف عقلا موید این مطلب هستند .
حیات وحش در چرخه زیست محیطی خود تحت مالکیت و تسلط هیچ فرد یا گروهی قرار ندارد و حفاظت از آن به عنوان امانتدار نسل های آینده همانگونه که از نسل های پیشین به ما رسیده است وظیفه همه انسان ها در همه مکانها و محیط های جغرافیایی است . از این رو است که هرگونه خرید و فروش و ایراد خسارات مادی و معنوی جدی به حیوانات منع شده است و پاسداری از این موجودات به عنوان یک میراث همگانی مفروض انگاشته شده است .
گفتار دوم : نفی ضرر
قاعده ی لا ضرر یکی از قواعد معروف فقه اسلامی است ، در این باب قابل ذکر است که مطابق مستندات این قاعده هر جا در اسلام ضرری ایجاد گردد ، دین از آن حمایت نکرده و برای آن عقوبت نیز در نظر می گیرد .
مطابق قاعده ی لا ضرر نه کسی حق دارد به کسی و چیزی ضرر وارد نماید و نه کسی مورد ضرر قرار گیرد و چون بیان قاعده دارای اطلاق است هم در باب انسان وارد است و هم در باب سایر موجودات ؛ بنابراین در صورتی که کسی بخواهد مرتکب ایجاد ضرری گردد ، مشمول اطلاق قاعده قرار خواهد گرفت . دراین شرایط ایجاد ضرر سبب تحقق مسئولیت و ضمان شده و النهایه از نظر دین مذموم تلقی می گردد .
ایراد ضرر نسبت به حیوانات از عمومات مورد بحث خواهد بود و در صورتی که شخصی در مقام ایجاد ضرری برآید مشمول عنوان قرار می گیرد . یعنی فرض این است که در مقام فعل و ترک فعل ایجاد این ضرر مفروض است ، زیرا در مقام فعل شخص مباشرتا ضرر را ایجاد می کند و علت تامه ی بروز ضرر برای حیوان قرار می گیرد و در مقام ترک فعل با کنار نهادن مسئولیت ها و یا بی اعتنایی نسبت به امری که در شرف تحقق است به دست می آید و قاعدتا مورد شمول نهی نبی (ص) از ضرر قرار می گیرد .
موارد این قاعده را می توان در موارد زیر یافت :
از سبک ترین موارد مانند : استفاده بدون حد از نیروی کار حیوانات ، استفاده ی حداکثری از شیر حیوان بدون در نظر گرفتن مصالح بچه ی حیوان ، استفاده از داروهای هورمونی برای رشد حیوان در شرایطی که منجر به ناهمگونی در نظام وجودی وی گردد تا اعمالی که در سطح بالا تری قرار می گیرد مانند اتفاقی که در کشور فرانسه بروز می کند و به نام اردک چرب شهرت یافته است .
شرح جریان بدین صورت است که در فرانسه اردک را از بدو تولد در شرایطی قرار می دهند که تحرک حیوان به حداقل برسد سپس در میان وعده های غذایی مشخص ، روغن مخصوصی را با سرنگ از راه دهان وارد بدن حیوان می کنند ، به مرور در اثر ورود این روغن و تحرک کم اردک دچار وزن بالا قرار می گیرد . در این حالت اردک را در جعبه ای قرار می دهند که دیگر نتواند حرکت کند و میزان روغن را افزایش می دهند . النهایه کار به جایی می رسد که اردک دیگر به شکل مکعبی در می آید که قادر به حرکت نیست ، در این حالت اردک را که در وضعیتی وحشتناک به سر می برد کشته و جگر او را که مملو از چربی است به عنوان گران ترین غذا در فرانسه به فروش می رسانند .
استفاده ی ورزشی از حیوانات برای تفریح که نهایتا منجر به مرگ حیوان می شود و در شرایطی اسف بار حیوانات به مرگ می رسند از مصادیق بارز قاعده ی لا ضرر است . استفاده از حیوانات در موارد آزمایشگاهی که ضرورتی برای بشر ندارد و به حیوانات شدیدا آسیب وارد می کند نیز مشمول همین عنوان می گردد .
به عبارت دیگر آسیب به حیوانات اگر مشمول عنوان شکار ( تله گذاری ، ماهیگیری و . . . ) باشد و برای استفاده ی تغذیه ای یا کسب درآمد صورت پذیرد دارای منع شرعی نیست و لکن اگر شکار با انگیزه ی تفریحی صورت پذیرد دارای لزوم منطقی نبوده و اساسا انسان حق ندارد برای ایجاد تفریح و کسب لذت برای خود ، حق حیات حیوانات را سلب نمایند . در آزمایشات پزشکی نیز در صورتی که آزمایش برای رشد علمی و پیشرفت پزشکی و دارویی صورت گیرد با جواز شرعی مواجه می شود و این جواز منع قاعده ی لاضرر را از بین می برد و لکن برای تولید محصولات فانتزی و آرایشی استفاده از این موجودات با اهداف آفرینشی و نظام خلقی موجودات ناسازگار بوده و اخلاقا مذموم تلقی می گردد .