عوامل فرامحلی : که بر اقلیم این شهرستان تاثیر می گذارند در آنجا قرار ندارند و از بیرون وارد فضا می شوند که ورود آنها تابع سیستمهای آورنده آنهاست که درسالهای مختلف تاثیر آنها متفاوت است.
عوامل محلی : شامل آن دسته از عوامل اقلیمی است، که از سرزمینهای دور تر مانند مدیترانه و اقیانوس اطلس به ایران می آیند که عمده ترین آنها عبارتند از سیلکهای مدیترانه ای و موجهای کوتاه بادهای غربی و آنتی سیکلو نهای برون حاره ای.(تیموری، ۱۳۸۴، ۲۳)
ورود این عوامل بارندگیهای غرب کشور را سبب می شوند این دسته عوامل تحت عنوان سیاره ای با گردش عمومی هوای حساب می آیند .
۳ ـ ۴ ـ ۲ وضعیت اقلیم شناسی سنقر :
از مهمترین عوامل موثر برآب و هوای این شهرستان می توان جریانهای اقیانوس اطلس و مدیترانه ای را نام برد این جریانات در زمستان دارای قدرت بیشتری بوده و بتدریج با نزدیک شدن تابستان و کم شدن اختلاف درجه حرارت بین قطبین واستوا از قدرت آنها کاسته می شود .
جهت این توده هوا از غرب بطرف شرق می باشد که پس از برخورد با ارتفاعات بخار آب خود را بصورت بارش از دست می دهند این منطقه تحت تاثیر توده های هوایی است که از اقیانوس اطلس شمالی سرچشمه گرفته و پس از تقویت برروی مدیترانه از طرف غرب وارد این منطقه می شوند این توده ها در فصل سرد از نظر رطوبت بسیار غنی شده که یکی از عوامل اصلی بارندگی دراین منطقه می باشد.
دامنه ی فعالیت سیکلونهای مدیترانه ای از اواسط پاییز شروع شده و اغلب تا اواسط بهار بطول می انجامد جریانهای شمال غربی که منشاء آن ها اقیانوس اطلس می باشد ، پس از عبور از دریای سیاه و کشور ترکیه و غرب عراق وارد منطقه شوند با توجه به اینکه اکثرا با جبهه های قطبی همراه است، موجب رگبار در بهار و پاییز بارش برف در زمستان می شود ، بارش رگبارهای شدید رطوبت بالا و بارندگی زیاد آن متاثر از این جریان می باشد. توده پرفشار سیبری نیز که اغلب از اواخر پاییز تا اوایل بهار از قسمت شمال وارد کشور می شود هوای سرد و سنگین با خود به همراه دارد و در فصل زمستان در برخورد با جریانات مدیترانه ای جبهه گسترده ای را ایجاد می کند، که باعث ریزش برف در چندین روز از سال بخصوص در مناطق کوهستانی می شود .
براساس تقسیم بندی کوین این شهرستان دارای اقلیم نیمه خشک اتیسی خنک بوده بطور کلی استان کرمانشاه به دو منطقه سردسیری و گرمسیری تقسیم می شود سنقر در منطقه سردسیر واقع گردیده است .
زمستان سنقر از آذر ماه شروع شده تا اواخر فروردین ماه ادامه دارد . ریزش نزولات جوی در زمستان بصورت برف در بهار بصورت باران می باشد . وزش باد شمالی موجب بارندگی در زمستان و تابستان شده و هوا را بسوی اسد آباد بویژه در فصل پاییز سبب نباریدن باران و خشکی هوا می شود سنقر در فصل تابستان دارای هوای خوش و فرح بخش است.(سلطانی،۱۳۷۴ ، ۱۵۰)
۳ ـ ۴ ـ ۳ ویژگی های بارش در شهرستان سنقر :
زمان شروع و خاتمه بارندگی از پارامترهای مشخصه اقلیمی محسوب می گردد . دراستان کرمانشاه و شهرستان سنقر کلیائی چهار فصل دارای مرز زمانی قابل تشخیص بوده و دوره زمانی همراه باباران در سال اغلب با فصول سرد سال محدود می شود .
عوامل کنترل کننده ی بارش عبارتند از جابجایی استوای حرارتی به سمت جنوب و به دنبال آن کمربند پرفشار جنب چاره ای و ایجاد فرصت برای نفوذ شرایط جوی کم فشار عرضهای بالاتر به عرضهای جنوبی تر لذا در نحوه شروع و خاتمه بارندگی عوامل بزرگ مقیاس گردش عمومی اتمسفر است که تعیین کننده است. (حیدری، ۱۳۸۶ ، ۴)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

افزایش باران به نسبت افزایش ارتفاع است . زمان شروع و خاتمه بارندگی تحت تاثیر فرایندهای کلان اتمسفر است و موقعیت محلی بر آن تاثیر آنچنانی نداردبلکه این موقعیتها بر اندازه آن تاثیر گذارند .
شروع بارندگی در شهرستان سنقر از نیمه ی دوم مهر ماه تا نیمه ی اول خرداد ماه می باشد این نزولات جوی در فصل پاییز و بهار بصورت باران، و در فصل زمستان به علت کوهستانی بودن این منطقه بارش بصورت برف می باشد پدیده ی مهم بارندگی بیشتر عرصه های فعالیتهای کشاورزی ، اقتصادی ، عمرانی راتحت الشعاع قرار می دهد .
۳ ـ ۴ ـ ۴ ساعات آفتابی :
شهرستان سنقر بعلت برخوردار نبودن از ایستگاه آفتاب نگار به نزدیکترین ایستگاه مجهز به آفتاب نگار که درکرمانشاه قرار دارد اکتفا می نماید . با این تفاوت که منطقه سنقر بدلیل کوهستانی بودن از ساعات آفتابی کمتری نسبت به کرمانشاه برخوردار بوده به جهت تعمیم داده های فوق و همخوانی آن با منطقه مورد مطالعه ضریب ۹۵% درصد برای آن در نظر گرفته شده است . از مشاهدات جدول شماره ( ۳-۴ ) و نمودار ( ۳-۱ ) می توان گفت، که کمترین ساعات آفتابی از آن دوره سرد سال در ماه های دسامبر، ژانویه ، فوریه به ترتیب ۹/۱۴۹ ، ۸/۱۵۲ ، ۲/۱۵۶ ساعت است. بیشترین ساعات از آن دروه گرم سال در ماه های جولای ، ژوئن و اگوست ، به ترتیب ۳/۳۷۷ ، ۵/۲۷۲، ۲/۳۵۶ ساعت می باشد که بیشترین ساعت در ماه جولای با ۳/۳۷۷ ساعت، و کمترین آن ماه دسامبر ۹/۱۴۹ ساعت است. تعداد زیاد ساعات آفتاب و عمودی تابیدن آن در ماه های گرم سال موجب تبخیر بیشتر از سطح زمین گشته و ذخیره آب در رودخانه و استخرها را پایین برده، و زمین تشنه می گردد. و برعکس در فصل سرد، کمترین ساعات آفتابی را در دسامبر دارا می باشد ، بدلیل افت درجه حرارت و تبخیر وتعرق ناشی از برودت هوا ، میزان نفوذ آب در خاک افزایش یافته و مازاد آن در نهرها جاری می گردد براساس دیاگرام موقعیت خورشید در عرض جغرافیایی ۳۵ درجه شمالی (سنقر در عرض ۳۴ درجه و ۵/۴۶ دقیقه ) زاویه تابش آفتاب در ظهر اول تابستان در بالاترین موقعیت سالانه خورشید تقریبا ۷۸ درجه است و در روز اول زمستان ظهر ۳۱ درجه است .(بعلت عدم وجود اطلاعات بیشتر از ۷ سال درباره ساعات آفتابی به همین مقدار موجود اکتفا می کنیم ) .
۳-۴-۵ دما:
در بررسی نرمال ده ساله دوره ای ۸۵-۱۳۷۶ درجه ی حرارت ایستگاه اقلیم شناسی سنقر نکات زیر قابل توجه می باشد . میانگین دمای سالیانه ایستگاه سنقر ۸/۱۲ درجه سانتی گراد می باشد در طی این دوره آماری گرمترین سال در سال ۱۳۸۰با دمای ۲/۱۴ درجه سانتی گراد و سردترین سال در سال ۱۳۸۳ با دمای ۹/۱۱ درجه سانتی گراد بوقوع پیوسته است .
سردترین ماه درطی این دوره آماری درماه فوریه با دمای میانگین ۱/۰ درجه سانتی گراد است . میانگین حداقل دما در ماه های مارس، و دسامبر ۴/۱- درجه سانتی گراد، و میانگین حداکثر آن در فوریه ۵/۵ درجه سانتی گراد می باشد گرمترین ماه در طی این دوره آماری درماه آگوست، با دمای ۵/۲۵ درجه سانتی گراد و میانگین حداقل آن در ماه آگوست، با دمای ۶/۱۴ درجه سانتی گراد و میانگین حداکثر آن درماه آگوست ۴/۳۴ درجه سانتی گراد می باشد .
نوسان حداکثر و حداقل دما در تابستان و اوایل پاییز بیش از فصول دیگر سال است علت این تضاد حرارتی را می توان اختلاف در جذب انرژی حرارتی دانست . زیرا در زمستان بعلت ابرناکی و بارندگی و همچنین زاویه تابش جذب کمتر و تشعشع ناقص تر صورت می گیرد .
(با توجه به جدول شماره ۳-۶ و ۳-۷ و ۳-۸ و نمودار شماره ۳-۲)
۳ ـ ۴ ـ ۶ تعداد روزهای یخبندان:
روزهای یخبندان به روزهایی گفته می شود، که میزان دما زیر صفر درجه قرار گیرد . از طریق نمودار و جدول صفحه می توان نتیجه گرفت که شهرستان سنقر در طول ۸ ماه از سال روزهای یخبندان دارد که از اواخرمهرماه شروع تا اواخر فروردین ماه ادامه دارد . بیشترین تعداد روزهای یخبندان ۲۵ روز در بهمن ماه و کمترین آن در اردیبهشت و مهر ماه یک روز می باشد .
بیشترین تعداد روزهای یخبندان در سال ۱۳۷۶ برابر با ۱۱۴ روز بوده، جز سالهای بسیار سرد سنقر به حساب می آید که نشان دهنده ی کوهستانی و سرد سیری بودن منطقه می باشد.(اداره هواشناسی سنقر، ۱۳۸۶)با توجه به جدول شماره ۳-۸ و نمودار ۳-۳
۳ ـ ۴ ـ ۷ رطوبت نسبی :
رطوبت نسبی: طی برسی نرمال ده ساله ایستگاه رطوبت سنجی سنقر می توان نتیجه گرفت که میانگین رطوبت نسبی سالانه طی دوره آماری برابر با ۶/۴۹ درصد می باشد . حداکثر میانگین رطوبت نسبی درماه فوریه برابر با ۱/۷۳ درصد و حداقل میانگین رطوبت نسبی در ماه آگوست برابر با ۳/۲۸ درصد می باشد . حداکثر رطوبت نسبی سالانه درسال ۱۳۷۶ برابر با ۴/۵۶ و حداقل سالانه برابر با ۵/۴۵ در سال ۱۳۷۹ می باشد .
با توجه به جدول شماره ۳-۹ و نمودار شماره ۳-۴
۳ ـ ۴ ـ ۸ ـ تبخیر:
تبخیر: طی بررسی نرمال ۵ ساله ایستگاه سنقر می توان گفت که میانگین تبخیر سالیانه برابر با ۱/۱۴۲۸ میلی متر و حداکثر تبخیر در ماه ژولای برابر با ۶/۳۴۹ میلی متر، حداقل تبخیر درماه های ژانویه ، فوریه ، مارس ، دسامبر برابر با صفر میلی متر می باشد حداکثر سالانه تبخیر در سال ۱۳۸۵ برابر با ۵/۱۸۲۱ و حداقل سالانه آن برابر با ۱/۴۲۶ در سال ۱۳۸۲ می باشد .
( بعلت عدم وجود اطلاعات بیشتر از۵ سال، در رابطه با تبخیر به این مقدار اطلاعات موجود برای بررسی آب و هوای شهرستان سنقر اکتفا می کنیم .)
با توجه به جدول شماره ۳-۱۰ و نمودار شماره ۳-۵
۳ ـ ۴ ـ ۹ بارندگی :
تعداد روزهای بارانی :
با بررسی ده ساله ایستگاه سنوپیتک، ( باران سنجی سنقر می توان نتیجه گرفت، که میانگین بارندگی سالانه درطی این دوره آماری ۲/۴۷۱ میلی متر می باشد حداکثر میانگین بارندگی ( مرطوبترین ماه ) در ماه ژانویه برابر با ۹۰ میلی متر بارندگی، حداقل میانگین بارندگی ( خشکترین ماه ) در ماه سپتامبر با میزان صفر میلی متر، میانگین حداقل و حداکثر ( معتدلترین ماه ) در ماه می با ۵۸ میلی متر بارندگی برخوردار می باشد و بیشترین بارندگی سالانه مربوط به سال ۱۳۸۳ با ۲/۵۶۲ میلی متر، کمترین بارندگی سالانه با ۷/۳۰۷ میلی متر در سال ۱۳۸۰ می باشد .
با رندگی در فصل زمستان بصورت برف است که از اواخر آذرماه تا اواسط فرودین ماه بطول می انجامد در بعضی از مناطق کوهستانی سنقر پوشش برف تا تیر ماه نیز باقی می ماند طبق گفته پیشینیان پوشش برف روی ارتفاعات دالاخانی و امروله نحود چال حتی تا بارش برف سال آینده باقی می ماند .
با توجه به جدول شماره ( ) میانگین تعدا روزهای بارانی طی این دوره آماری برابر با ۵ روز تقریبا درماههای اکتبر و ژوئن می باشد بیشترین بارندگی درماه آوریل با ۱۱ روز بارندگی بصورت برف و باران ، کمترین بارندگی در ماه سپتامبر که درفصل تابستان فاقد روزهای بارندگی بوده است .
بیشترین تعداد روزهای بارانی سالانه درسال ۱۳۸۵ برابر با ۹۱ روز می باشد و کمترین روز بارانی سالانه در سال ۱۳۷۸ برابر با ۵۶ روز می باشد و متوسط تعداد روزهای بارانی ۷۰ روز در سال ۱۳۸۲ می باشد .
رژیم بارندگی شهرستان سنقر از نظر فصلی نشان می دهد که ۵/۴۱% از کل بارش سالانه شهرستان سنقر در فصل پاییز ۶/۳۹% در فصل زمستان صورت می گیرد . در فصل بهار تنها ۸/۱۸ % از کل بارش سالانه توزیع یافته است در فصل تابستان تنها ۱ % از کل بارش سالانه را شاهد هستیم .
کمبود بارش در فصل رویش گیاهی یعنی بهار یکی از مشکلات و تنگناهای اقلیمی به حساب می آید . فصل پاییز که فصل رویش گیاهی نیست کم کم بر میزان کل بارش افزوده می شود بطوری که درفصل پاییز بیشترین میزان بارندگی در شهرستان سنقر می بارد این موضوع لزوم برنامه ریزی و احداث سدهای مخزنی جهت نگهداشت نزولات جوی در فصل پاییز و زمستان برای فصل بهار و تابستان را یادآوری می نماید .
با توجه به جدولهای موجود می توان از دوره آماری ده ساله شهرستان سنقر چنین نتیجه گرفت که ژوئن تا اکتبر ، ماه های خشک، ماه نوامبر نیمه خشک ، ماه های می و دسامبر مدیترانه ای، ماه آوریل و مارس مرطوب، ماه فوریه و ژانویه نیمه مرطوب است . بارندگی زمستان سنقر بیشتر ناشی از مراکز کم فشاری اقیانوس اطلس، و حرکت آنها روی دریای مدیترانه است که رطوبت بیشتری کسب می نمایند. بارانهای بهاری که معمولا بصورت رگباری، تند هستند نتیجه ی هجوم توده هوای گرم مرطوب از قسمت جنوب کشور می باشد . واین توده هوا در برخورد با هوای سرد ارتفاعات زاگرس مراکز فشار فعالی را ایجاد می کند و موجب بارش رگباری شدید می شود که گهگاه سبب سیل و طغیان رودخانه می شود.(همتی، ۱۳۷۴، ۲۶)
با توجه به جدول شماره (۳-۱۱ و نمودار ۳-۶) و جدول شماره (۳-۱۲و نمودار ۳-۷ و نمودار دایره ای شماره ۳-۸)
۳ ـ ۴ ـ ۱۰ باد :
در طی دوره ۷ سال ۸۵- ۱۳۷۹ مورد بررسی جهت باد غالب در ایستگاه سنقر جنوب غربی بوده، بامیانگین سالیانه با سرعت ۵/۶ متر بر ثانیه در ماه های مارس، نوامبر و حداکثر باد در ماه آوریل با سرعت ۴/۷ متر بر ثانیه ، حداقل باد درماه ژولای با سرعت ۷/۵ متر بر ثانیه می باشد.
تنها در ماه ژوئن جهت باد با سایر ماه های سال تفاوت دارد و جهت آن غربی ـ شرقی است .بادهای غالب منطقه از نوع بادهای غربی است. لازم به یادآوری است که بادهای غربی درگستره جهانی اغلب درعرضهای میانی و بین ۳۵ تا ۶۵ درجه عرض جغرافیایی قرار دارند .
درمقیاس بو فورت سریعترین باد این منطقه که در فرودین ماه می وزد از نوع باد شدید بوده که از ویژگیهای این باد تکان دادن همه درختان و مشکل بودن حرکت در خلاف جهت باداست .
( بعلت عدم وجود اطلاعات بیشتر از ۷ سال به همین مقدار موجود اکتفا می نمائیم ).
با توجه به جدول شماره ۳-۱۳ و نمودار ۳-۹
۳ ـ ۵ منابع آبی شهرستان سنقر کلیائی :
منابع آب درشهرستان سنقر کلیائی شامل آبهای سطحی وزیر زمینی که رودخانه ها ، چشمه ها ، چاه ها و قنوات سد سلیمان شاه میباشد که هر کدام بصورت مجزا مورد بحث قرا ر می گیرد.
۳ ـ ۵ ـ ۱ آبهای سطحی شهرستان سنقر : وجود ارتفاعات و کوههای بلند ، باعث بارش برف و باران دراغلب مناطق شهرستان سنقر کلیائی شده است متوسط میزان بارندگی ۵۵۳ میلی متر می باشد قسمتی از این آبها نفوذ یا تبخیر، مابقی بشکل چشمه روان آب رودخانه سطح زمین جاری می گردد. شهرستان سنقر کلیائی دارای رودخانه اصلی می باشد یکی رودخانه گاوه رود و سرشاخه های آن دوم: رودخانه جامیشان (سنقر چای ) و سرشاخه های آن ، رود خانه خاله سر ( کنگرشاه )