-(مثل). بهدستآهنتفتهكردنخمير / بهازدستبرسينهپيشامير. (گلستان:83) ( برای به دست آوردن روزی، زحمت کشیدن بهتر از خدمت همچون خودی است)

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

-(مثل نما). تارنجنبریگنجبرنداری.(گلستان:125) (لازمه‌ی رسیدن به خوشی‌ها تحمّل مشکلات است.)
-(حکمت). رزقاگرچهبیگمانبرسد/ شرطعقلاستجستنازدرها. (گلستان:122)
(برای به دست آوردن روزی مقسوم باید تلاش کرد.)
-(مثل). ز کار بستهمیندیشو دلشکستهمدار/ کهآبحیواندرونتاریکیاست. (گلستان:71)(در پرهیز از ناامیدی/ نأکید بر کار و تلاش)
-(مثل نما). جد و لا تمننلانالفائدهالیکعائده (گلستان:169) (تأکید بر تلاش و پرهیز از منّت‌گذاشتن بر دیگران)
- (مثل نما). حاجیتونیستیشتراستازبرایآنک / بیچارهخارمیخوردوبارمیبرد .(گلستان:159) (در فضیلت قناعت و صبر بر مشکلات)
- (حکمت). بروشیردرندهباشایدغل / میندازخودراچوروباهشل. .(بوستان:1361) (در فضیلت کار کردن و از دسترنج خود خوردن)
- (مثل نما). توقّعمدارایپسرگرکسی/کهبیسعیهرگز بهجاییرسی. .(بوستان:1776) (در تأکید بر سعی و تلاش.)
- (مثل). چوازچابکاندردویدنگرو/ نبردیهمافتانوخیزانبرو. .(بوستان: 3638) (تأکید بر نهایت تلاش در زندگی)
- (حکمت). طلبکاربایدصبوروحمول / کهنشنیده‌امکیمیاگرعجول.(بوستان: 1756) (تأکید بر صبر و شکیبایی در گرفتن طلب از بدهکار)
سنخیّت داشتن امور
-(مثل). زشتباشددبیقیودیبا/ کهبودبرعروسنازیبا.(گلستان:107) ( باید استفاده کننده و استفاده شونده با هم سنخیّت داشته باشند.)
-(مثل). گفتناز زنبور بیحاصلبود/ بایکیدر عمر خودناخوردهنیش. (گلستان:144)(مشکت را با کسی در میان بنه که مشکلی چون مشکل تو داشته باشد)
-(مثل ). تندرستانرانباشددردریش/(مثل نما). جز بههمدردینگویمدرد خویش. (گلستان:144)(لازمه‌ی دوستی افراد در حلّ مشکلات، داشتن سنخیّت و تشابه گرفتاری است.)
-(مثل). در بیابانسوخته‌یتشنهرا/ شلغمپختهبهکهنقره‌یخام.(گلستان:115) ( بخشش باید در خور و به جا باشد.)
آیین همسریابی و همسرداری
-(مثل نما). زنبد در سرایمردنکو/ همدر اینعالماستدوزخاو. (گلستان:100)(در نکوهش زن بداخلاق)
-(مثل نما). زنجوانرااگرتیریدر پهلو نشیندبهکهپیری.(گلستان:150) (زن و مرد باید از نظر سنی با هم سنخیّت داشته باند)
- (حکمت). دلارامیکهداریدلدراوبند / دگر چشمازهمهعالمفروبند.(گلستان:140) (تأکید بر توجه به همسر خود و بی اعتنایی به دیگران)
-(مثل نما). شویزنزشت،نابینابه.(گلستان:107) (در آیین همسر یابی / زن باید زیبا باشد)
مال اندوزی
-(مثل نما). دو کسرنجبیهودهبردندوسعیبیفایدهکردند: یکیآنکهاندوختونخورد، و دیگرآنکهآموختو نکرد. (گلستان:170) (در نکوهش مال اندوزی و بی عملی عالمان.)
-(حکمت). اگرگنجیکنیبرعامیانبخش/ رسدهرکدخداییرابرنجیچرانستانیازهریکجویسیم/ کهگردآیدتراهرروزگنجی.( گلستان:73) (تأکید بر ستاندن مالیات از مردم)
-(مثل نما). هر کسکهبهدینارودرمخیرنیندوخت/ سر عاقبتاندرسردنیارودرمکرد. (گلستان:169)(در استفاده از نعمات و ثروت و دارایی در راه نیک)
-(مثل نما).دو کسمردند وتحسّربردند:یکیآنکهداشتنخوردو دیگرآنکهدانست ونکرد.(گلستان:190)( تأکید براستفادهازنعمت‌هاواموختنی‌ها.)
-(مثل). دانهدانهاستغلهدر انبار (اندکاندکبههمشود بسیار….)(گلستان:181) (تأکید بر صرفه‌جویی )
- (مثل نما). سیمبخیلوقتیازخاکبهدرآیدکهاوخودبهخاکرفتهباشد.(گلستان:164) ( در نکوهش بخل و تنگ‌چشمی)
- (حکمت).ز بهر نهادن چه سنگ و چه زر.(زر از بهر خوردن بود ای پسر…)(بوستان:1540)(از امکانات باید استفاده کرد.)
زیبارویی
-(مثل ). کاشکانانکهعیبمنجستند/ رویت،ایدلستان،بدیدندیتابهجایترنجدرنظرت/ بی‌خبر دست‌هابریدندی. (همان:144) (در توصیف زیبایی معشوق)
-(مثل). نههرکهبهقامتمهتر،بهقیمتبهتر. (گلستان:59) (هر خوش‌اندام و زیبارویی با ارزش نیست.)
- (مثل)هرکجاچشمه‌ایبودشیرین/ مردمومرغومورگردآیند. (گلستان:68) (مردم به دنبال منافع خود هستند.)
-(مثل). بویپیازازدهنخوبروی/ بهبهحقیقتکهگلازدستزشت. (گلستان:151)(حتّا زشتی کار زیبارویان زیبا و دوست داشتنی است.)
-(مثل نما). پرطاووسبراوراقمصاحفدیدم/ گفتماینمنزلتاز قدر تومیبینمبیشگفتخاموشهرآنکسکهجمالیدارد/ هرکجا پاینهد دستندارندشپیش(گلستان:121)(فضیلت زیبارویی)
-(مثل نما). بویگلمچنانمستکرد کهدامنماز دستبرفت.(گلستان:50)(زیبایی‌ها و خوشی‌ها زمام اختیار را از کف انسان می‌ربایند.)
-(مثل نما). حاجتمشّاطهنیسترویدلارامرا.(گلستان:56) ( زیبارویان به آرایش نیازمند نیستند.)
رازداری
-(مگویاندوهخویشبادشمنان/ کهلاحولگویندشادیکنان.(گلستان:128)( مشکل خود را با دشمنان در میان ننهادن.)
- (حکمت). هرآنسرّیکهداریبادوستدرمیانمنهچهدانیکهوقتیدشمنگردد .(گلستان:171)(تأکید بر فاش نکردن اسرار حتّی نزد دوستان)
-(مثل نما). اگرجزتوداندكهرايتوچيست / برآنرايودانشببايدگريست. (بوستان:1118) (در نکوهش فاش کردن اسرار خود با دیگران)
- (حکمت). ببایدنهانجنگراساختن / کهدشمننهانآوردتاختن..(بوستان:1079)
(در آیین جنگ و دشمنی)
-(حکمت). منهدرمیانرازباهرکس / کهجاسوسهمکاسهدیدمبسی . (بوستان: 1115) (تأکید بر نهایت تلاش در نگاه داشتن اسرار)
ثروت و ثروتمندی
-(مثل نما). تا کار بهزر برآید جاندر خطر افکندننشاید.(گلستان:172)(تأکید بر حلّ مشکلات با پول، نه با خئد را در خطر افکندن)
-(مثل نما). جویزربهتر از پنجاهمنزور. (گلستان:125) (فضیلت ثروت و دارایی بر قدرت و مقام.)
-(مثل نما). خداوند روزیبهحقمشتغل/ پراکندهروزیپراکندهدل(گلستان:163)(فضیلت عبادت دارا بر ندار.)
-(مثل نما). درویشوغنیبنده‌یاینخاکدرند/ آنانکهغنی‌ترندمحتاج‌ترند.(گلستان:66)(وظیفه‌ی دارا سنگین تر از ندار است.)