از سال ۱۳۶۹ محاسبه شاخصهای بورس در بورس ایران آغاز شد که مقدار آن از ۴۷۲ واحد در سال ۱۳۷۰ به ۱۲۱۱۳ واحد در سال ۱۳۸۳ رسید.
د) از ۱۳۸۴ تا کنون :
در سال ۱۳۸۴ تحت تأثیر حرکت نزولی که از سال قبل، تحت تأثیر رویدادهای خارجی به وجود آمده بود، بورس به روند نزولی خود ادامه داد. از آذرماه ۱۳۸۴ سیاستهای دولت و سازمان بورس باعث شد تا این روند کاهشی ، کند شده و بار دیگر روح تازه‌ای به کالبد بورس ایران تزریق شود.
در حالی که شاخصهای بورس در پایان سال ۱۳۸۴ به ۹۴۵۹ واحد رسیده بود طی سال ۱۳۸۵ از مرز ده‌هزار واحد گذشت. همچنین کاهش چشمگیر معاملات سهام در سال ۱۳۸۴ با توجه به اقدامات دولت در سال بعد به تعادل نسبی رسید، به نحوی که ارزش معاملات سهام در سال ۱۳۸۴ در حدود ۵۶٫۵۲۹ میلیارد ریال و در سال ۱۳۸۵ حدود ۵۵٫۶۴۵ میلیارد ریال ارزیابی شد.
تعداد شرکتهای پذیرفته شده در بورس از ۴۲۲ شرکت در پایان سال ۸۳ به ۴۳۵ شرکت در پایان سال ۸۵ رسید. رویدادهای اساسی این دوره که می توان به آن اشاره نمود، عبارتند از :
۱- تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران در یکم آذر ماه ۱۳۸۴
۲- تشکیل شورای عالی بورس و اوراق بهادار
۳- تشکیل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه
۴- ایجاد بورسهای منطقه‌ای در سایر نقاط کشور( سایت بورس ۱۳۹۱ )
۲-۴ کار کرد بورس اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار که به عنوان نبض اقتصاد کشور مورد توجه تحلیل‌گران اقتصادی می‌باشد، از سویی مرکز جمع آوری پس‌اندازها و از سوی دیگر، مرجع رسمی و مطمئنی، است که دارندگان پس‌اندازهای راکد، می‌توانند محل نسبتاً مناسب و امن سرمایه‌گذاری را جستجو کرده و وجوه مازاد خود را برای سرمایه‌گذاری در شرکتها به کار انداخته و یا با خرید اوراق‌قرضه دولت‌ها و شرکتهای معتبر، از سود معین و تضمین شده‌ای برخوردار شوند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
بازار اوراق بهادار در واقع مکمل بخش بانکی در تأمین نیازهای مالی بنگاههای خصوصی و دولتی می‌باشد. وجود یک بازار اوراق بهادار که در چارچوب مکانیزم بازار عمل کند می‌تواند در تخصیص بهینه منابع مالی و کاراتر عمل نماید. شاهد مدعا اینکه کشورهایی که دارای بازار سرمایه(بورس) تکامل یافته‌تر بوده‌اند، توانسته‌اند رشد اقتصادی زیادتر داشته باشند. سیستم بانکی نیز با بهره گرفتن از مکانیزم اوراق بهادار می‌تواند نقدینگی مورد نیاز خود را بدست آورده و تکافوی سرمایه خود را بهبود بخشد (اردی ۱۳۸۰ ).
وظیفه اصلی بورس اوراق بهادار، فراهم‌آوردن بازاری شفاف و منصفانه برای دادوستد اوراق بهادار پذیرفته شده و همچنین سیستمی مناسب برای نظارت بر جریان دادوستد، عملیات بازار و فعالیت اعضای آن است. در این راستا،یک بورس اوراق بهادار به‌طور متعارف، مسؤولیت‌های زیر را بر عهده خواهد داشت:
۱- پذیرش یا لغو پذیرش اعضا شامل کارگزاران، معامله‌گران، بازارگردانان و مشاوران و مدیران سرمایه‌گذاری.
۲- پذیرش یا لغو پذیرش ابزارهای مالی قابل دادوستد در بورس.
۳- فراهم آوردن یک سیستم دادوستد مناسب و کارآمد.
۴- فراهم آوردن یک سیستم مناسب و کارآمد برای تسویه و پایاپای دادوستد.
۵- فراهم آوردن یک سیستم مناسب برای نظارت بر جریان دادوستد، عملیات بازار و فعالیت اعضا.
۶- فراهم آوردن امکانات و تسهیلات لازم برای توزیع و انتشار اطلاعات مربوط به دادوستد و نیز سایر اطلاعات لازم برای تصمیم‌گیری درباره دادوستد اوراق بهادار.
بورس اوراق بهادار به عنوان یک بازار منسجم و سازمان یافته، مهمترین متولی جذب و سامان دادن صحیح منابع مالی سرگردان است و با جمع آوری نقدینگی جامعه و فروش سهام شرکتها، ضمن به حرکت در آوردن چرخ‌های اقتصاد جامعه از طریق تأمین سرمایه‌های موردنیاز پروژه‌ها، کاهش دخالت دولت در اقتصاد و نیز افزایش درآمدهای مالیاتی، منافع اقتصادی چشمگیری به ارمغان می‌آورد و در کنار آن، اثرات تورمی ناشی از وجود نقدینگی در جامعه را نیز از بین می‌برد(سازمان بورس اوراق بهادار تهران ،۱۹۹۱).
از نظر اقتصاد خرد، بورس یک نمونه بسیار نزدیک به بازار رقابت کامل است. کالاها در بورس همگن‌اند و به‌دلیل وجود مقدار زیادی خریدار و فروشنده در آن و همچنین آزادی ورود و خروج نیروها، قیمت‌های تعیین شده بسیار نزدیک به قیمت‌های تعادلی هستند. بورس اوراق بهادار با ایجاد فضای رقابتی به عنوان ابزاری اقتصادی، باعث می‌شود که شرکتهای سود ده، بتوانند از طریق فروش سهام به تأمین مالی بپردازند و برعکس شرکتهای زیان‌ده به طور خودکار از گردونه خارج شوند. بدین‌ترتیب با چنین تفکیکی، بازار می‌تواند به تخصیص مطلوب منابع بپردازد( سایت بورس ایران).
۲-۲-۳ مزایای بورس اوراق بهادار
الف- مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه اقتصاد کلان
۱- جمع آوری سرمایه‌های جزئی و پراکنده و انباشت آن برای تجهیز منابع مالی شرکتها.
۲- بکارگیری پس‌اندازهای راکد در امر تولید و تأمین مالی دولت و مؤسسات.
۳- کنترل حجم پول، نقدینگی و تورم از طریق انشار سهام و اوراق قرضه(مشارکت).
۴- بورس به مثابه بازار رقابت کامل(تعداد زیاد خریدار و فروشنده، آزادی ورود و خروج از بازار، شفافیت اطلاعات و تخصیص مطلوب منابع).
۵- رشد تولید ناخالص ملی، افزایش اشتغال و کمک به حفظ تعادل اقتصادی کشور.
۶- فراهم نمودن توزیع عادلانه ثروت ا
ز طریق گسترش مالکیت عمومی و ایجاد احساس مشارکت عمومی.
۷- افزایش درجه نقد شوندگی ثروت افراد(سازمان بورس اوراق بهادار تهران ۱۹۹۱).
ب- مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه واحدهای اقتصادی(شرکتهای سرمایه‌پذیر)
۱- سهولت در تأمین مالی از طریق انتشار سهام و سایر اوراق بهادار
۲- افزایش اعتبار داخلی و خارجی و تأمین مالی با به وثیقه گذاردن سهام شرکت در بازارهای مالی داخلی و خارجی.
۳- تعیین ارزش بازار بر اساس قانون عرضه و تقاضا تا زمانیکه نام شرکت در تابلو بورس درج باشد.
۴- سهولت در تغییر ترکیب سهامداری و انتقال مالکیت
۵- بوجود آمدن دیدگاهی مطلوب در سرمایه‌گذاران با کاهش ریسک واحد اقتصادی و امکان تأمین مالی با هزینه کمتر
۶- برخورداری از مزایای خاص و اعتباری مانند افزایش سقف تسهیلات بانکی و انتشار اوراق مشارکت
۷- انتشار اوراق مشارکت بدون اخذ مجوز از بانک مرکزی و فقط با مجوز سازمان اوراق بهادار
۸- برخورداری از معافیتهای مالیاتی
۹- تبیین چشم‌انداز فعالیت شرکت در آینده و ارزیابی عملکرد شرکت
۱۰-ارتقای سطح اعتماد عمومی و استفاده از مشارکت عمومی در توسعه شرکت( سایت رسمی بورس ایران).
ج- مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه سرمایه‌گذاران
۱- خرید سهام و اوراق بهادار برای کسب بازده مناسب و پوشش درمقابل تورم
۲- اطمینان از گزینه سرمایه‌گذاری بدلیل شفافیت اطلاعات
۳- قابلیت نقد شوندگی اوراق بهادار و سهولت نقل و انتقال سهام و استفاده از معافیتهای مالیاتی
۴- مشارکت در فرایند تصمیم‌گیری برای اداره شرکتها
