بیمه با پوشش باز بیمه نامه نیست بلکه توافقی است که با بیمه گر به عمل میآید که بیمه نامه ای مناسب در قالب شرایط بیمه صادر کند. در این صورت میتوان آن را شبیه بیمه نامه شناور دانست با این تفاوت که در بیمه با پوشش باز شرکت بیمه صرفاً تعهد میکند بیمه نامه را بر اساس شرایط توافق شده صادر کند نه اینکه در آغاز بیمه نامه ای صادر کرده باشد.
۴- بیمه نامه شناور
در این نوع بیمه نامه کشتی یا مقدار کالای حامل در زمان تنظیم بیمه نامه ذکر نمیشود لکن بعداً به اطلاع بیمه گر خواهد رسید که قابل تعیین در زمان تلف خواهد بود. این نوع بیمه نامه در مورد هر کشتی یا کالای حامل آن مورد استفاده قرار میگیرد. مشروط بر اینکه قبل از آغاز سفر دریایی نام آن به اطلاع بیمه گر برسد.
۵- بیمه نامه سفری
در این گونه بیمه نام موضوع بیمه برای یک سفر خاص بیمه میشود. یعنی برای سفری که بین دو بندر صورت میگیرد. زمان و مدتی که این سفر ممکن است طول بکشد مورد توجه نمیباشد. این بیمه نامه موضوع بیمه از یک مکان به مکان دیگر را مورد پوشش قرار میدهد.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۶- بیمه نامه زمانی
بر اساس این نوع بیمه نامه موضوع بیمه برای یک مدت زمان خاصی که نباید از دوازده ماه بیشتر باشد بیمه میشود. بیمه سفری ممکن است دارای شرایط استمرار باشد که که موضوع بیمه را در قبال خطراتی که ورای تاریخ تعیین شده در بیمه نامه ممکن است واقع شوند، در صورتی که کشتی در زمان مقرر به مقصد نرسد بیمه کند به عبارت دیگر در صورتی که کشتی در پایان مدت بیمه هنوز در، دریا باشد بیمه نامه تا زمانی که کشتی به بندر مقصد نرسد و برای یک زمان معقول استمرار پیدا میکند.
۷- بیمه نامه مختلط
این بیمه نامه ترکیبی از بیمه نامه‌های سفری و زمانی است که موضوع بیمه هم برای سفری معین و هم برای زمانی معین بیمه میشود.
بدیهی است که در صورت وقوع حادثه در هر یک از حالات فوق و به شرط تحت پوشش قرار داشتن مورد، شرکت بیمه گر موظف به پرداخت خسارات وارده میباشد. ماده ۱۹۱ قانون دریایی ایران مصوب ۱۳۴۳، دولت را مکلف به تنظیم مقررات بیمه‌ای نموده است[۱۱۴]. تا کنون با گذشت همان ۴۷ سال بر سر ترجمه و لایحه بیمه دریایی ایران توافقی انجام نگرفته و نتبجه ای حاصل نشده است. بیمه کشتی علاوه بر اینکه مصداق بارز بیمه اموال است و تلف کشتی یا خسارات مختلف وارد یا مرتبط به آن را پوشش
میدهد، مسئولیت مدنی ناشی از تصادم کشتی‌ها را نیز در بر میگیرد. این نکته مبتنی بر یک قاعده حقوق بیمه است بدین ترتیب که مسئولیت نیز میتواند موضوع عقد بیمه قرار گیرد. به موجب ماده ۴ قانون بیمه ایران موضوع بیمه ممکن است مال باشد اعم از عین یا منفعت یا هر حق مالی یا هر نوع مسئولیت حقوقی… بنابراین بیمه کشتی، در عین حال، بیمه مال ۱ و بیمه مسئولیت ۲ است.
در سال ۱۸۳۶ در، دعوای (rodavlaS.V xuav eD)، صاحبان کشتی دارای پوشش بیمه بدنه علاوه بر جبران خسارت وارد به کشتی، خساراتی را که به دلیل مسئولیت ناشی از تصادم مبتنی بر خطا، به مالک کشتی مقابل پرداخت کرده بودند از بیمه گر بدنه مطالبه کردند و در پی امتناع بیمه گر از پذیرش مسئولیت این خسارات، موضوع به دادگاه ارجاع شد. دادگاه پس از بررسی پرونده، چنین رأی صادر کرد که با وجود بیمه بودن خطر تصادم، مسئولیت قانونی مالک کشتی که از تصادم ناشی شده است در تعهد بیمه گر بدنه قرار ندارد. بعد از چند مدتی پیشنهاداتی برای بیمه شدن مسئولیت ناشی از تصادم ارائه شد اما بیمه گران با اعتقاد به اینکه بیمه مسئولیت موجب بی دقتی فرماندهان کشتی‌ها میشود از ارائه پوشش بیمه مسئولیت خودداری میکردند. این اختلاف نظر بین سالهای ۱۸۵۰ تا ۱۸۵۴ ادامه داشت و در نهایت بیمه گران پذیرفتند که مسئولیت ناشی از تصادم را به عنوان یک بیمه اضافی تحت پوشش بیمه بدنه و ماشین آلات کشتی قرار دهند. اما درباره اینکه در صورت به بار آمدن خسارت در حالت تصادم بین دو کشتی با همدیگر، یا یک کشتی با یک جسم از قبیل صخره، اسکله یا دیگر تاسیسات ساحلی شرکتهای بیمه گر چه تکالیفی دارند ذیلاً به آن میپردازیم:
بیمه نامه از بین رفتن تمامی کالا
بر اساس شرایط این بیمه نامه، بیمه گر زمانی اقدام به جبران خسارت بیمه گذار میکند که تمامی کالا و محموله در جریان حمل و به علت یکی از خطرات دریا، از بین رفته باشد.
خسارت همگانی
خسارت یا زیان همگانی اختصاص به حمل و جابجائی کالا از طریق دریا دارد. خسارت همگانی به آن دسته از خساراتی گفته میشود که ناخدای کشتی طبق اختیاراتی که به او تفویض شده است به منظور نجات کالا و کشتی و یا هر دوی آنها قسمتی از کالا و یا ابزار و ادوات و متعلقات کشتی را به دریا میریزد
در این حالت خسارات وارده نه تنها بر عهده صاحبان کالائی است که کالایشان به دریا ریخته شده و یا مالک کشتی است، بلکه خسارت بین کلیه افرادی که به نحوی در آن سفر دریائی ذینفع هستند، تقسیم میشود.
مصادیق خسارت همگانی
میتوان چنین نتیجه گرفت که خسارات همگانی شامل پرداخت هزینه‌ها و فدا کردن کالا به شرح زیر خواهد بود:
۱- خساراتی که به ماشین آلات و یا قطعات مکانیکی برای نجات عمومی و بر اثر فدا کردن به کشتی ایجاد شده باشد؛
۲- سبک کردن کالای رو، و زیر عرشه کشتی به منظور نجات کشتی و کالا؛
۳- خسارات ناشی از کاربرد وسائل آتش نشانی از قبیل آب و پودر کف؛
۴- تخلیه و بارگیری کالای مورد بیمه در بندر پناه و یا در مواقعی که کشتی به گل نشسته است؛
۵- هزینه‌هائی که برای شناور ساختن کشتی به گل نشسته صرف شده است؛
۶- هزینه‌هائی که برای ورود کشتی به بندر پناه برای انجام تعمیرات مورد نیاز پرداخت میشود؛
۷- هزینه‌های تخلیه و بارگیری در بندر پناه؛
۸- هزینه نجات.
هزینه‌های نجات هزینه‌هایی هستند که به منظور نجات کشتی و محمولات آن از حادثه، در حالیکه خطر و عواقب ناشی از آن منافع موجود، در آن سفر دریائی را مورد تهدید قرار داده است به مصرف میرسد و معمولاً به حساب زیان همگانی منظور خواهد شد چنانچه مالکین کشتی و یا صاحبان کالا از پرداخت
هزینه های نجات دهنده حق توقیف کشتی و کالا را دارد، در تعیین هزینه های نجات، معمولاً دادگاه و یا داوران منتخب با در نظر گرفتن دشواری عملیات نجات را تعیین میکند. عوامل زیر از جمله مسائلی است که در تعیین هزینه نجات نقش عمده و اساسی دارد:
۱- تعداد افرادی که کار نجات را انجام داده‌اند؛
۲- انرژی و مهارتهایی که در نجات کشتی و کالا مورد استفاده قرار گرفته است ارزش دستگاه‌ها و تجهیزاتی که برای نجات کشتی و کالای آن مورد استفاده قرار گرفته و میزان خطری که این دستگاه‌ها در معرض آن قرار داشته است؛
۳- ارزش کالای نجات داده شده توسط گروه نجات ارزش کالا، کشتی، سوخت کرایه؛
۴- ارزیابی خطری که نجات دهندگان، کالا و کشتی را از آن نجات داده‌اند.[۱۱۵]
۲-۱-۶- پرداخت هزینه‌ها و مخارج
در یک سانحه دریایی علاوه بر خسارات مستقیمی که به یک یا هر دو کشتی وارد میآید ممکن است خساراتی نیز علاوه بر آن حادث گردد. از جمله این خسارات تغییر مسیر کشتی در صورت لزوم است. تعهد بیمه گر به جبران هزینه‌های خاص اعم از آن است که این هزینه‌ها به نتیجه مثبت منتهی شود یا بی ثمر باقی بماند.[۱۱۶] برای مثال اگر کشتی مشمول بیمه بدنه با کشتی دیگری برخورد کند و مالک آن در پی سانحه، برای جلوگیری از وقوع خسارت کلی، مخارجی را برای استفاده از یدک کشها به منظور شناور نگهداشتن کشتی بپردازد ولی در نهایت کشتی غرق شود، بیمه گر ملزم است هم معادل مبلغ بیمه را به عنوان خسارت کلی بپردازد و هم هزینه‌های صرف شده را که در واقع تکمیل کننده قرارداد بیمه محسوب میشود به بیمه گذار تادیه کند. البته باید متذکر شد که به موجب این شرط نمیتوان خسارت مشترک و سهمیه‌هایی که در ارتباط با آن پرداخت شده است، طبق بندهای ۲ و ۳ ماده ۷۸ هزینه پرداخت شده بابت پاداش نجات دریایی همچنین مخارجی که برای تقلیل یا جلوگیری از خسارتی که مشمول بیمه نیست یا مخاطره موجب آن تحت پوشش بیمه قرار ندارد را، از بیمه گر کشتی وصول کرد. عبارت اختصاری (CFR)[117] به معنی هزینه و کرایه حمل توسط فروشنده پرداخت است. بر اساس این شرط فروشنده موظف است هزینه‌ها و کرایه حمل مورد نیاز برای حمل کالا به بندر مقصد، در قرارداد را بپردازد. لازم به ذکر است که ریسک و خطر از بین رفتن کالا و یا خسارت وارده به آن و سایر مخارج اضافی که ممکن است بعد از تحویل کالا به متصدی حمل اتفاق بیفتد از فروشنده به خریدار منتقل میگردد. بر این اساس وظایف ترخیص کالا برعهده فروشنده نهاده شده است. در پایان لازم است از پوشش بیمه‌ای انجمنها نیز نام برده شود. پوشش بیمه‌ای انجمنها امروزه مخاطرات و خسارات گوناگونی را در بر میگیرد. ذیلاً برخی از مصداقهای خطرات و زیان‌های تحت پوشش انجمنها را ذکر میکنیم:
الف- فوت، صدمه بدنی یا بیماری دریانوردان، مسافران و کارکنان تخلیه و بارگیری؛
ب- هزینه بازگرداندن دریانوردان به کشور و استخدام جانشین آنها؛
ج- هزینه ناشی از انحراف مسیر کشتی به منظور معالجه اشخاص بیمار و پیاده کردن افرادی که بطور غیر قانونی وارد کشتی شده‌اند؛
د- تلف اثاث و لوازم اختصاصی دریانوردان و مسافران؛
ه- مسئولیت ناشی از قرارداد حمل در برابر مسافران؛
و- صدمات وارد به اموال ثابت یا شناور بندری و دریایی مثل اسکله‌ها، موج شکنها، جرثقیلها و بویه‌ها؛
ز- خسارت ناشی از آلودگی نفتی یا غیر نفتی دریا همچنین هزینه‌های پیشگیری یا تقلیل آثار سنگین آلودگی؛
ح- مخارج ضد عفونی و قرنطینه کشتی در پی شیوع بیماری مسری در کشتی؛
ط- مسئولیت در مقابل شخص ثالثی که اقدام به نجات دریانوردان یا هر شخص دیگری حاضر در کشتی کرده است تا حدی که بیمه بدنه پوشش ندهد؛
ی- مسئولیت ناشی از قرارداد یدک کشی؛
